‘Uit de kramp van het eigen gelijk’
Ben je student en vind je het leuk om te schrijven? Doe dan mee aan de essaywedstrijd.
Ga meteen naar het inschrijfformulier van het symposium.
Nederland polariseert
Nederland polariseert rondom maatschappelijke veranderingen zoals de zogenaamde ‘migratie- en vluchtelingencrisis’, buitenlandse politieke ontwikkelingen en terreuraanslagen in Europa. De manier waarop we met elkaar praten over deze maatschappelijke problemen is drastisch veranderd: het is bijna gewoon geworden dat politici elkaar op harde en soms zelfs beledigende wijze aanspreken, in toenemende mate beledigen burgers politici en ook elkaar, in het bijzonder via sociale media. Denk aan de uitroep ‘Pleur op!’ van premier Rutte tijdens Zomergasten, of aan het ‘uitzwaaien’ van publieke figuren (bv. Sylvana Simons). Onschuldige burgers worden door politie en marechaussee bij voorbaat voor daders aangezien of worden gestigmatiseerd door media (bron: Volkskrant, moslim op weg naar Schiphol). Ook als je ervoor kiest er niet aan mee te doen: deze verharding raakt ons allemaal. Polarisatie legt in feite het verlies van vertrouwen en verharding ten opzichte van elkaar bloot, hetgeen weer het gevoel van onveiligheid versterkt en stigma’s en vooroordelen over ‘de ander’ bevordert.
Eigen bubbel
Terugtrekken in de eigen groep of in het eigen gelijk geeft wellicht een veilig gevoel. Maar is dit werkelijke veiligheid? Is het effectief onze eigen veiligheid te waarborgen door ons te beschermen tegen anderen die onze veiligheid in gevaar zouden kunnen brengen. Door de vrijheid van ‘de ander’ te beperken in ruil voor hun eigen veiligheid?
Bezorgde burgers en BN’ers nemen initiatieven om de diversiteit te vieren, zoals recentelijk de massale beweging Ieder1 geïnitieerd door bekende acteur Nasrdin Dchar. Een mooi gebaar, maar er is ook kritiek dat onderliggende problemen zoals racisme, sociale ongelijkheid, discriminatie en institutioneel racisme met een feest niet opgelost zullen worden. Critici vinden dat Ieder1 aansluiting met al bestaande burgerrechtenbewegingen moet maken om een massale beweging voor de viering van diversiteit te kunnen bereiken.
Tenen trappen
Conservatieve stemmen van Bart Jan Spruyt, Jan Terlouw en Ger Groot die oproepen om fatsoen, tolerantie en hoffelijkheid jegens de ander te blijven handhaven lijken ook niet meer te worden gerespecteerd. Tolerantie van ‘de ander’ lijkt niet meer van toepassing. Ephimenco stelt in een column (Trouw, 25-2-’16) dat het niet alleen om tokkies gaat die grove beledigingen spuien, maar dat inmiddels ook hoogopgeleiden eraan meedoen. We horen steeds meer stemmen opgaan die oproepen tot het trappen op zere tenen, zoals Kenan Malik dat onlangs ook deed (De Groene, zomer editie 2016). Is dat het middel om echte engagement met de ander te bereiken? Of is polarisatie het broodnodige zout in de pap der democratie en moeten we die koesteren, omdat we dan juist eerlijk tegenover elkaar zijn. Maar past een soms grove directheid dan beter in een empathische houding?
Onder leiding van Liesbeth Staats stelt de VU polarisatie en verharding van het debat – het tekort aan empathie – centraal en trachten we nieuwe inzichten en perspectieven aan te reiken.
Programma en werkvorm
Dit symposium is verdeeld in drie programmaonderdelen. Elk onderdeel begint met twee voordrachten. Studenten (in blok 2 zijn dit migranten en vluchtelingenstudenten) en experts dragen hun probleemanalyse, opinie of reflectie op het thema voor waarna een actor (een professional) reflecteert op de twee voordrachten en er een gesprek ontstaat tussen drie gastsprekers, waarbij ook de zaal betrokken wordt. Per blok kan de volgorde van sprekers wisselen.
13.00 – 14.20 Verharding politiek debat
In het eerste onderdeel komen onder andere studenten en een politicus aan het woord over de verharde omgangsvormen jegens politici en tussen politici onderling. Is alles geoorloofd wanneer we elkaar publiekelijk de maat nemen? In hoeverre communiceren we nog echt met elkaar of beperken we ons tot onze eigen maatschappelijke ‘bubbel’? Proberen we onszelf vooral te overtuigen van het eigen gelijk? Zijn we het verleerd om vanuit verschillende perspectieven tot integratieve oplossingen te komen? De verharding in het politieke debat straalt uit naar de rest van de samenleving. Steeds meer mensen hebben het vertrouwen in politici verloren en burgers onderling ook, met gevolg dat men zich ‘veilig’ terugtrekt in de eigen groep. De vraag is hoe we die ontwikkeling kunnen doorbreken en het politieke debat empathischer kunnen maken
Sprekers o.a.: Ahmed Marcouch
14.20 Empathee (pauze)
14.45 – 16.00 Verharding in de interactie met migranten en vluchtelingen
In het tweede onderdeel gaan we dieper in op de verharding van het discours waar het gaat om vluchtelingen en migranten. De felle weerstand bij de komst van een AZC in Steenbergen is een hard beeld van polarisatie. Hoe gaan gemeenten om met nieuwkomers en hoe zetten zij zich in om daarbij de empathie van burgers aan te spreken? Hoe gaan zij verharding onder migranten te lijf? Hoe kunnen we empathie in zetten om polarisatie tegen te gaan? Ook in dit blok zullen studenten aan bod komen.
Sprekers: Halleh Ghorashi en Kajsa Ollongren
16.00 – 17.20 Verharding in de context van de rechtsstaat
Het derde onderdeel gaat over het spanningsveld tussen ordehandhaving en burgers. De behoefte aan veiligheid bij sommigen is een beperking voor ‘de ander’. We lezen dagelijks in de krant over etnisch profileren en pro-actieve politiecontroles. Tegelijkertijd krijgen ordehandhavers in toenemende mate te maken met negatieve uitlatingen of zelfs fysieke agressie. Hoe kan empathie ingezet worden om de polarisatie van de relatie tussen ordehandhavers en bepaalde groepen burgers te verminderen? Een gesprek tussen studenten, expert en een beroepsprofessional.
Sprekers: Paul van Musscher en Sinan Cankaya
17.20 – 18.00 Speciale borrel
Theater
Gedurende het programma zullen jongeren van de theatergroep DEGASTEN de dynamiek tussen publiek en sprekers versterken.
Aanmelden
Ga naar het inschrijfformulier.
