Tag Archief van: Duurzaam

SDG Interview Louise Vet: Samenwerken met de biologische cyclus

Wat zijn de hete hangijzers binnen de SDGs? En hoe werken de Worldconnectors zelf aan het behalen van de doelen? Stagiair Ronald Zwarteveen duikt samen met de Worldconnectors in de Sustainable Development Goals. In dit artikel licht Louise Vet het belang en de rol van ecologie binnen de SDGs toe. Welke uitdagingen staan Nederland te wachten op dit gebied? Hoe is het gesteld met onze bodems en ons water? Louise Vet is directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en ze is hoogleraar evolutionaire ecologie aan Wageningen University.


 

 

In 2015 zijn de SDGs geïntroduceerd, als opvolger van de MDGs. Wat zijn de sterke punten van deze doelen?

De SDGs zijn explicieter, met uitgebreide targets die meetbaar zijn. Daarnaast is ook het optimisme van het bereiken van de meeste MDGs meegenomen in de SDGs. Men kan zien dat er verbetering is opgetreden. Ik vind het ook heel goed dat deze doelen nu door heel veel landen en bedrijven, eigenlijk de hele gemeenschap, zijn omarmd. De doelen liggen nu ook dichter bij het publiek.

Waarom wil het NIOO-KNAW bijdragen aan het behalen van de SDGs?

Het NIOO-KNAW (hierna: NIOO) is een ecologisch instituut, wij bestuderen hoe de natuur functioneert. Wij zeggen altijd: als wij met onze economie niet passen in de economie van de planeet dan gaat het overal mis. Zeker met verschillende van de SDGs. Als je bijvoorbeeld kijkt naar ecosysteemdiensten dan wordt de noodzaak snel duidelijk. De natuur levert ons gratis en voor niets diensten waardoor wij voedsel kunnen produceren, waardoor wij schoon water hebben, waardoor er duurzaam geproduceerd kan worden, enzovoort. Die diensten, oftewel goed functionerende ecosystemen moeten wel in stand worden gehouden. Voor ecologen zijn deze SDGs dus eigenlijk hele logische doelen.

Hoe draagt het NIOO bij aan het behalen van deze doelen, en welke doelen?

Als we bijvoorbeeld kijken naar SDG 6: schoon water en goede sanitaire voorzieningen, dan kijken vanuit het NIOO allereerst hoe de natuur dat doet en hoe je daar gebruik van kan maken. In Nederland doen we met onze aquatische afdeling veel onderzoek aan oppervlaktewater, hoe dat ecosysteem werkt en hoe we dat schoon en goed functionerend kunnen houden zodat je bijvoorbeeld geen last krijgt van toxische algen. We hebben vastgesteld dat er veel medicijnresten in het Nederlands oppervlaktewater zitten. Die stoffen hebben allerlei negatieve effecten, het verstoort bijvoorbeeld de communicatie tussen allerlei plant- en diersoorten bestaat zien we hele negatieve effecten bij soorten die daar niet tegen kunnen. Zelfs de goede waterzuivering in Nederland weet niet exact hoe ze hiermee om moeten gaan. Wij hebben vervolgens ontdekt hoe we dit op een innovatieve manier kunnen oplossen, namelijk mét de natuur.

Al bij de nieuwbouw van ons instituut zijn er in het gebouw allerlei technieken verwerkt om duurzamer met grondstoffen om te gaan. Zo is er een nieuw decentraal sanitair systeem ontwikkeld met de ambitie om al het afvalwater decentraal te zuiveren. We hebben vacuüm toiletten en we spoelen met grondwater, niet met drinkwater. Daarna gaat het naar een vergister en maken we er biogas van. In de vloeistof die overblijft zitten alle goede en deels schaarse voedingsstoffen zoals fosfaat. Dat is geen ‘afval’ maar – binnen de biologische cyclus – voedsel voor andere organismen zoals bijvoorbeeld algen. Dus hebben we een algen fotobioreactor gebouwd waarin algen groeien, deze stoffen opnemen en het water zuiveren.  We hebben tegelijkertijd ontdekt dat we met dit systeem ook vervuilende resten van geneesmiddelen kunnen verwijderen. Met dit onderzoek naar het sluiten van de water- en nutriëntenkringloop zijn we bezig met SDG 6. Dat doen we in samenwerking met vele partners, ook internationaal. Zo is er al samenwerking met de universiteit in São Paulo en gaan we pilots bouwen in New Delhi om het ook daar toe te passen.

Met al ons onderzoek naar de bodem dragen we ook bij aan verschillende andere SDGs. De bodem is verschrikkelijk belangrijk voor mens en natuur. Zonder een goede bodem wordt water niet goed gezuiverd en kunnen gewassen niet goed groeien. Binnen een circulaire economie heb je de technische cyclus en de biologische cyclus. Bij deze laatste is de bodem cruciaal. Grondstoffen dienen in de cyclus te worden gehouden: planten nemen die voedingstoffen op uit de bodem, worden zelf weer gegeten maar die voedingstoffen moeten allemaal weer terugkeren in de bodem. Wat wij doen met onze reguliere landbouw is onvoldoende circulair. We halen nu nog te veel uit de bodem en denken dit te kunnen oplossen met kunstmest. Maar het gaat om veel meer dan wat daarin zit (P, K, N). Een levende bodem heeft ook koolstof en micronutriënten nodig. Uitputting van de bodem is wereldwijd een groot probleem aan het worden. Als we toe willen naar een duurzame bio-based economie zullen we de biologische cyclus echt moeten gaan sluiten.

Welke successen zijn er reeds behaald op het gebied van de SDGs?

Een goed voorbeeld is Nature4Life waar we met het NIOO ook aan bijdragen. Met Nature4Life willen we de ecologie en de biodiversiteit centraal zetten. Nature4Life is een bottom-up proces geweest van vele onderzoekers op het gebied van ecologie en biodiversiteit. We laten daarin zien wat de impact en het belang van ecologisch onderzoek is voor de economie en de maatschappij.

Ecologische kennis zal met de toenemende bevolkingsgroei steeds belangrijker worden om onze planeet leefbaar te houden. Wanneer vroeger een stuk landbouwgrond was uitgeput en niet meer rendabel was, ging men gewoon een stuk verderop landbouw bedrijven. Met de huidige 7 miljard mensen en het verwachtte aantal waar we wereldwijd naartoe gaan is dat gewoon niet meer mogelijk. Daarom is het heel goed dat er nu meer aandacht voor ecologie is.

Welke kansen liggen er nog voor de Nederlandse wetenschap in het algemeen om verder bij te dragen aan het behalen van de SDGs?

Die kansen zijn er volop. Neem bijvoorbeeld water. Alle partners binnen de watercoalitie, dus bijvoorbeeld de waterschappen, de onderzoeksinstituten en de watermanagers beginnen nu in te zien dat we het niet alleen moeten hebben van grootschalige infrastructurele waterprojecten. We staan natuurlijk bekend om onze dijken en andere grote waterwerken. Maar men begint nu in te zien dat we ook naar de waterkwaliteit moeten kijken. Er is wereldwijd een tekort aan bruikbaar zoetwater. Schoon water is nog erg onderbelicht, bijvoorbeeld ook in de financiering van onderzoek.

Er zitten steeds meer vervuilende stoffen in ons oppervlaktewater zoals medicijnresten en pesticiden.

Ook in Nederland staan we voor de een enorme uitdaging om ons drinkwater schoon te houden. Er zitten steeds meer vervuilende stoffen in ons oppervlaktewater zoals medicijnresten en pesticiden. Daar zit bijvoorbeeld ook antibiotica van vee tussen, dit kan weer invloed hebben op de resistentie van gevaarlijke bacteriën. Dat oppervlaktewater komt op een gegeven moment in ons grondwater terecht en kan daar ons schone drinkwater bedreigen. We moeten nu ingrijpen en de kennis die we hiervoor ontwikkelen ook in het buitenland inzetten. Dan staan we niet alleen bekend om onze strijd tegen de stijgende zeespiegel, maar ook om onze duurzame manier van het schoonhouden van ons drinkwater.

Stel dat u een doel of target zou mogen toevoegen aan de SDGs, welke zou dat dan zijn?

Op het gebied van water is er gelukkig al heel veel aandacht in de SDGs. Niet alleen de ecosystemen en het drinkwater staan vermeld, ook de oceanen staan apart vermeld. De bodem, als basis voor een duurzame circulaire en biobased economie, had wat mij betreft ook nog apart benoemd mogen worden.

Hoe ziet u 2030 voor u in 1 woord?

Natuur.

De natuur ligt ten grondslag aan alles en moet verbeterd zijn in 2030. We moeten toewerken naar een letterlijk groenere planeet.

Politieke partijen sluiten Duurzaam Regeerakkoord

Op 25 april overhandigden de duurzaamheidcommissies van een zestal politieke partijen het Duurzaam Regeerakkoord aan voormalig minister Ed Nijpels. De duurzaamheidcommissies van VVD, CDA, GroenLinks en D66 ondertekenden allen het Akkoord. Deze partijen zitten momenteel met elkaar om de tafel om te komen tot een regeerakkoord. De duurzaamheidcommissie van de partij die hoogstwaarschijnlijk bij het falen van de huidige onderhandelingen in beeld komt, de CU, ondertekende ook het Akkoord alsmede voormalig regeringspartij PvdA.

Het Duurzaam Regeerakkoord bevat soms vergaande maatregelen – vooral voor de wat meer conservatieve partijen. Zo worden grondstoffen zwaarder belast ten opzichte van arbeid, een wegenbelasting per gereden kilometer wordt ingevoerd en het aantal windmolens wordt substantieel verhoogd. Het voorwoord benadrukt tevens het belang van de Sustainable Development Goals van de VN als dé internationale duurzaamheidstandaard.

De heer Nijpels benadrukte dat het draagvlak voor het Duurzaam Regeerakkoord enorm was. Als men de zetels zou gaan tellen die de verschillende partijen vertegenwoordigen, dan zou men op een gekwalificeerde meerderheid (2/3-deel) komen – voldoende om grondwetswijzigingen door te voeren. Op deze manier is verankering van duurzaamheid in de Grondwet mogelijk.

Worldconnector en voorzitter van één van de duurzaamheidcommissies, Sander van ’t Foort, was aanwezig bij de overhandiging aan Nijpels. ‘Ik ben met name positief over hoe gemakkelijk verschillende thema’s gedepolitiseerd kunnen worden. De duurzaamheidcommissies van de zes verschillende partijen zijn redelijk eensgezind en durven over partijpolitieke grenzen heen te kijken’, aldus Van ’t Foort.

Het Duurzaam Regeerakkoord heeft veel aandacht van de media ontvangen. Hier vindt u reacties van de Volkskrant, Trouw, het NRC, BNR, en de NOS.

Blog Hugo von Meijenfeldt: De doelen dichterbij dankzij paaseieren?

Worldconnector Hugo von Meijenfeldt legt de link tussen paaseieren en de SDGs.

Deze blog is op 19 april verschenen op SDG-Nederland.


 

Vorig en afgelopen weekend passeerde een bekend maar toch vreemd liedje regelmatig de revue. “Eén ei is geen ei, twee ei is een half ei, drie ei is een paasei.” Het is niet zomaar een versje, het heeft een diepere betekenis, bijvoorbeeld voor de mens: één ei is niets, ieder mens heeft een ander nodig; twee ei is pas de helft, het zintuiglijke en lichamelijke deel van de mens; drie ei is de drie-eenheid van lichaam, ziel en geest.

De drie P’s
Het zal wel beroepsdeformatie zijn, maar het liedje blijft bij mij hangen omdat ik aan de drie P’s (people, planet, profit, red.) moet denken. Economische groei alleen is niets, met goede arbeidsomstandigheden zijn we pas halverwege en als daarbij de grenzen van de aarde in acht worden genomen zijn we er echt: duurzame ontwikkeling.

Er zijn zelfs twee bonus P’s, zonder welke de 17 doelen niet te halen zijn: peace en partnership. Op feestdagen klinken oproepen tot vrede, gerechtigheid en samenwerking. SDGs 16 en 17 gelden niet alleen op feestdagen, maar met name ook op werkdagen. Nederland kan trots zijn op de hier behaalde resultaten, maar dan moeten we alert zijn dat het minimaal zo blijft en elders actiever worden. Bijvoorbeeld met convenanten tussen verschillende sectoren met grensoverschrijdende effecten, zoals het recentelijke convenant voor een eerlijkere en duurzamere kleding- en textielsector.

Een eeuwenoud gebruik
De volkswijsheid luidt dat het verstoppen van eieren een tienduizenden jaren oud gebruik is, net als het aansteken van vuren om (de geesten van) het oude seizoen uit te bannen. Eieren zouden in het ontkiemende nieuwe lenteseizoen een vruchtbaarheidssymbool zijn voor de eerste oogst. Met alle respect voor de religieuze koppelingen heb ik er geen probleem mee de duurzame ontwikkelingsdoelen en subdoelen als even zo vele paaseieren te zien, levenskrachtig beschilderd met de iconen van de VN. Ze zijn allemaal gevonden en voor ons land zijn ze opgemeten door het CBS.

De SDG-rapportage die over een maand gaat verschijnen zal laten zien in hoeverre deze de doelen voor 2030 dichterbij gaat brengen. Het is dan aan een nieuw kabinet de juiste uit te broeden.