Op 20 januari sprak ik op het Future Fields Event van Avans hogeschool in Breda. Circulaire Economie stond centraal als thema. Deze impressiefilm geeft weer dat het een interessante, bruizende dag was. Hieronder kunt u lezen hoe ik mij heb uitgesproken tijdens het debat:
One Earth Community One Common Destiny
In het begin van dit jaar spreek ik op uitnodiging van Avans graag samen met Anne-Marie Rakhorst, ondernemer, oprichter van Search en initiatiefnemer van Duurzaamheid.nl.
Iedere vijf jaar vieren wij de lancering van het Earth Charter dat in het jaar 2000 in het Vredespaleis werd gelanceerd. We vierden 5 jaar, 10 jaar en nu dan 15 jaar Earth Charter. Het Earth Charter heeft kracht om een aantal redenen, ik noem er hier 3:
- Het omvat waarden en principes en acties voor duurzaamheid, die zijn verwoord in het kader van de grootste en meest inclusieve dialoog wereldwijd die er tot op dat moment ooit gehouden was. Mensen van alle achtergronden en in alle delen van de wereld waren betrokken. Zo werd en is het een ‘People’s Document’.
- Het Earth Charter kan door iedereen worden gehanteerd (individuen, maar ook organisaties, bedrijven, overheden en in de politiek) als moreel kompas of gids om de omslag te maken naar een duurzame en rechtvaardige levensstijl. Dat People’s document is zo voluit bruikbaar in Nederland.
- Ook als mondiaal inspiratiekader is het Earth Charter van belang omdat het de volgende stap is volgend op het VN Charter en de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Tot op dat moment was er nog geen internationale overeenkomst over de relatie van de mens tot de Aarde, de grotere leefomgeving (de Community of Life). Het motto van 15 jaar Earth Charter is dan ook: ‘One Earth Community. One Common Destiny’.
Bij iedere viering van 5 jaar Earth Charter zie ik dat het Earth Charter weer meer mensen, jongeren, tot nieuwe initiatieven brengt om Our Common Future gestalte te geven.Het Earth Charter inspireert, maar de invulling is iets van jou persoonlijk.
In het Handvest staat letterlijk te lezen dat de weg voorwaarts alleen effectief doeltreffend is als de wereld van de politiek samen met die van het bedrijfsleven en die van burgerinitiatieven elkaar aanvullen. Dat zien wij gelukkig bij steeds meer Corporate Social Responsibility. Dat is echt in opmars. Denk aan Paul Polman van Unilever en Feike Sijbesma van DSM.
Maar nog bemoedigender zijn de radicale initiatieven van onderop. Ik noem Recycling en Cradle to Cradle. Sociaal Ondernemen en talrijke burgerinitiatieven die blijken houdbaar én creatief.
Soms heb ik de indruk dat de wereld, de economie, van onderop nu echt begint te bewegen. Een praktisch voorbeeld is dat de enorme hoeveelheden afval wereldwijd steeds meer tot nieuwe ideeën leiden. Een ander voorbeeld is dat de VN het jaar 2015 uitriep tot internationaal jaar van de Bodem. Goed om stil te staan bij de lange weg die afgelegd moest worden om tot verantwoorde landbouwproducten te komen en duurzame handelsketens. Lucas Simons schreef er een prachtig boek over ‘Changing the Food Game’. Het sluitstuk lijkt mij om in combinatie met de zorg om de Aarde te voorkomen dat mensen in ontwikkelingslanden worden uitgebuit. Met een eerlijk inkomen zal het voor boerenzonen en -dochters niet lonen naar de stad te trekken; althans niet allemaal. Om dit te realiseren zullen we de ‘Echte Prijs’ moeten gaan betalen, in feite werkelijk gaan doen wat in het Earth Charter staat verwoord bij principe 7d. “Verwerk de totale milieukosten en sociale kosten van goederen en diensten in de verkoopprijs en stel consumenten in de gelegenheid producten te herkennen die voldoen aan de hoogste sociale- en milieunormen”.
2015 zal ook in het teken staan van een wereldwijde gemeenschappelijke beheersing van klimaatverandering. Dat gaat om de omslag naar een CO2-arme economie. Tot voor kort dachten velen dat dit een probleem voor de toekomst is; langzame temperatuurstijging en geleidelijk hogere waterstanden in de oceanen; nu weten wij dat droogtes en overstromingen nu al zichtbaar maken dat de mensheid begonnen is de natuur krachtig te ontregelen. De weg naar een CO2-arme economie moet dus nu ingeslagen worden. Het is dringend. Daarbij moet ons continent Europa, en ons land Nederland, het voortouw durven nemen; zichtbaar maken wat kan en die kennis delen; wereldwijd naar al die volkeren die nog minder ontwikkeld zijn; minder diplomatieke conferenties en meer doen van onderop en die kennis delen. Dat is ontwikkelingssamenwerking nieuwe stijl.
Het Handvest van de Aarde spreekt zich duidelijk uit ten gunste van Duurzaamheid en Diversiteit. Zo weet ik mij ook deel van een kleurrijke wereld en een kleurrijk land. Tegelijk wil ik met u een ogenblik nemen voor wat ik acht de bottomline wereldwijd van onze waarden te zijn. Dan heb ik het over de universele rechten van de mens; universeel ongeacht ras, kleur, gender of geloof dus. De rechten van de mens maken integraal onderdeel uit van het Earth Charter. Die Universele Verklaring van de Rechten van de Mens kwam tot stand tegelijk met de afschaffing van koloniën en in vervolg op de afschaffing van slavernij. Heel lang is dat als vanzelf als ondergrens van beschaving gezien.Een Republiek als Indonesië weet dat een zeer groot deel van haar inwoners moslims zijn, maar toch ook daar geldt de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Dat staat in contrast met de Islamic State en aanverwante organisaties die zeggen geen boodschap te hebben aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens; sterker, die bewust flagrant schenden. Die organisaties gaan machtsbewust terug in beschaving; naar vóór die Universele Verklaring. Zij plaatsen zich zo buiten de mensheid als geheel die gaat voor Our Common Future.
Als men geen boodschap wil hebben aan compassie en rechten van de mens; sterker, zijn volgelingen zo zonder liefde, compassie en rechten van de mens disciplineert, stelt men zich buiten de volkerengemeenschap en wie daar voor gaat verspeelt zijn burgerrechten. Dat moet duidelijk zijn.
Tegelijk moeten wij ons niet door deze duivel laten ketenen; eraan toegeven dat hij onze inzet ten goede verlamt. Daarom wil ik ondanks deze zorgen wijzen op het voornaamste instrument en opdracht van het Handvest van de Aarde: dat is de vreugdevolle viering van het leven.
Tenslotte een enkel woord over wat er gebeurde tussen Earth Charter +10 en nu (+15). Internationaal wijs ik dan op wat in San José, Costa Rica, tot stand kwam; een prachtig Handvest van de Aarde educatiecentrum, een Unesco chair; maar ook nationaal hier in Nederland een hechte verbinding en samenwerking met onderwijs; hier bij en met Avans, maar ook met en door Iona in Amsterdam, antroposofisch van oorsprong breed verbonden met onderwijs en nu Vriend van het Handvest van de Aarde omdat het gaat om Our Common Future. Van Earth Charter +5 naar +10 zijn wij dus naar onderwijs gegaan en dat zal bij Earth Charter+15 meer gestalte krijgen.
De eerste decade of Education for Sustainable Development zit er alweer op en de V.N. zal in september besluiten over de Sustainable Development Goals (SDG’s) als follow-up op de Millenniumdoelen vanaf 2015. Die agenda is breed. Het is in ieder geval een inspanning om volkeren en landen in verschillende fases van ontwikkeling samen te binden in solidariteit en toekomstgerichtheid. Het Earth Charter kan daarbij als kompas dienen; een ethisch fundament onder de SDG’s.
In Nederland zullen wij als Vrienden van het Handvest van de Aarde voortgaand samenwerken met de Worldconnectors die het Post 2015 Charter tot stand brachten. Dat Charter is gericht op samenwerking tussen alle partijen voor de SDG’s. Dit gebeurde samen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken namens alle Ministeries – onze regering dus. Ook dat is eigenlijk ontwikkelingssamenwerking nieuwe stijl. Wat wij in en vanuit Nederland als civil society aanreiken.
Transitie. Dat woord kent u allemaal. Simpel gezegd de regering bezuinigde. De samenleving is in transitie. Dat zijn wij; dat bent u. Transitie begint bij U, het is ook een wereldwijde opdracht.
Het proces voor de totstandkoming van het Earth Charter gaat langer terug, maar vanaf de lancering in 2000 is er in Nederland aan gewerkt om het onder de aandacht te brengen. Als Earth Charter Commissioner bracht ik indertijd het Handvest van de Aarde onder bij het NCDO; het Centrum voor Mondiaal Burgerschap, tot voor kort gefinancierd door BuZa. Het NCDO werd goeddeels wegbezuinigd, maar de Worldconnectors, nu als Vereniging, gaan door en zo ook de Vrienden van het Handvest van de Aarde. Het Earth Charter nodigt uit tot samenwerking, hand in hand, ieder naar eigen vermogen, maar wel samen om inhoud te geven aan Our Common Future; en dat in het bewustzijn dat de Aarde ons is toevertrouwd.
Na het debat op AVANS hogeschool werd ik geïnterviewd. Mocht u dit willen lezen dan kan dat hier
Kunnen we de toekomst herinneren?
in Earth Charter, UncategorizedAls de toekomst begint wanneer het verleden eindigt, zijn wij mensen dan wellicht dat ogenblik ertussen waarin die ene keuze valt die steeds langer duren kan? Duurzaam in relatie met de ander, duurzaam in verbinding met de Aarde, duurzaam in verbinding met onszelf.
Onderwijs, gezondheidszorg, landbouw en voeding zijn een aantal domeinen die voortdurend vragen om vernieuwing. Niet voor over een maand of jaar of voor 2032, nee liever voor gisteren. Maar goed wanneer we ons dat vandaag herinneren wat gisteren vanuit de toekomst gevraagd werd dan is dat ogenblik nu, vandaag, aangebroken om het goede te doen!
Kunstenaars en ontwerpers hebben vaak intuïtief een gevoel voor wat de toekomst hen wil aanreiken. Ze zijn meestal niet door (economisch) regelgeving ingesponnen. Beweeglijk en open naar wat op hen afkomt. De toekomst die voor hen niet zelden in de natuur te vinden is; natuurlijke veerkracht die maakt dat iedere dag weer nieuw verschijnt. Ook complexiteit wordt vaak in de natuur herkend. Het leven heeft z’n eigen organische wetten, nooit bedacht, cyclisch en in samenhang. Voor systemische veranderingen komt hier veel inspiratie uit voort. Het is niet voor niets dat het Earth Charter als eerste vraagt om met respect en zorg alle levensvormen tegemoet te treden. Ze bevatten een levende toekomst die we iedere keer opnieuw kunnen herinneren. Een curriculum voor de hele mens; een basis voor holistische gezondheidszorg; een integrale visie op landbouw en voeding. Het alledaagse roept ons op om als kunstenaars beweeglijk en open de abstracte, systemen om te vormen; toekomstig te herinneren wat het leven zelf ons te leren heeft. Ecologisch integer naar de Aarde, sociaal en rechtvaardig naar de ander en in vrede met onszelf. Meerdimensionaal en gelijktijdig. Zo wordt opvoedkunde weer tot opvoedkunst, geneeskunde weer tot geneeskunst; niet getoetst aan gisteren, maar iedere keer weer voor de dag die volgt na morgen. Waartoe? Voor de vreugdevolle viering van het leven! De Aarde houdt ons immers in z’n grote diversiteit en schoonheid samen; One Earth community, One Common destiny.
Op 29 juni mogen we alweer het vijftienjarig bestaan van het Earth Charter vieren. We organiseren een viering met internationale sprekers, spiritueel leiders en een deelprogramma in de natuur. Het programma is inhoudelijk, verbindend en vol feestvreugde! Ben je erbij? Je kan je hier nog een paar dagen inschrijven.
Ignaz Anderson
Doorbraak: de nieuwe “Well-being of Future Generations Act” van Wales
in Earth Charter, NewsCopyright: Dan Green
Tijdens de “Essential ingredients for a sustainable future” conferentie in Cardiff, Wales, werd op 29 april 2015 een vernieuwende wet gelanceerd: The Well-being of Future Generations Act. Het is de eerste in zijn soort en een enorme stap in de goede richting. The Well-being of Future Generations Act bestaat uit een set geïntegreerde
Lees hier het volledige artikel over de conferentie en onze bijdrage vanuit Waterlex
Het Earth Charter als ethisch fundament voor de Sustainable Development Goals
in Earth Charter, News, UncategorizedGezamenlijk blog: Door Earth Charter Vrienden Ruud Lubbers, Alide Roerink en Lavinia Warnars
Het jaar 2015 biedt kansen op een nieuw begin. Voor burgers, bedrijven en de internationale gemeenschap, om in samenwerking en hernieuwd enthousiasme gedeelde principes en doelen tot leven te brengen en daadwerkelijk te realiseren. Het Earth Charter, precies 15 jaar geleden gelanceerd, vertegenwoordigt de gedeelde principes en waarden die nodig zijn voor de omslag naar een duurzame wereld. Onder het motto ‘One Earth Community. One Common Destiny’ wordt dit jubileum in 2015 gevierd. De viering heeft tot doel het besef van universele verantwoordelijkheid aan te moedigen. Om met de eerste zinnen uit het Earth Charter te spreken
“Wij bevinden ons op een kritiek moment in de geschiedenis van de Aarde, een tijd waarin de mensheid haar toekomst moet kiezen. Nu de wereld steeds meer verweven, onderling afhankelijk en kwetsbaar wordt, houdt de toekomst zowel grote gevaren als grote beloftes in. Om vooruit te gaan, dienen wij te erkennen dat wij temidden van een schitterende verscheidenheid aan culturen en levensvormen één menselijke familie vormen en één Aardse gemeenschap met een gemeenschappelijke bestemming. Wij moeten ons verenigen om een duurzame mondiale samenleving te realiseren, gebaseerd op respect voor de natuur, universele mensenrechten, economische rechtvaardigheid en een cultuur van vrede. Daartoe is het een vereiste dat wij, de volkeren van de Aarde, onze verantwoordelijkheid jegens elkaar, jegens de grotere levensgemeenschap en jegens de toekomstige generaties openlijk uitspreken.” – Preambule Earth Charter
2015 is ook het jaar waarin de Verenigde Naties overeenstemming hopen te bereiken over een nieuwe ontwikkelingsagenda, onder de noemer ‘Sustainable Development Goals’ (SDGs). Het ziet ernaar uit dat er 17 duurzaamheidsdoelen zullen komen, die universeel – in ‘Noord’ en ‘Zuid’, ‘Oost’ en ‘West’ – nageleefd moeten worden. Dat is een keuze voor duurzaamheid, in combinatie met armoedebestrijding en het aanpakken van ongelijkheid. De VN-topconferentie over financiering van de duurzaamheidsdoelen, welke in juli plaatsvindt in Addis Abeba, vormt een belangrijke voorbereiding op de Duurzaamheidstop in New York in september. Om tenslotte uit te komen in Parijs, bij de VN Klimaatconferentie in december.
Ook de VS en China hebben afgelopen najaar een opmerkelijk initiatief genomen, op weg naar de VN Klimaatconferentie in Parijs. De VS, als technologisch meest ontwikkelde economie, en China als de demografisch grootste en snelst groeiende, hebben besloten omwille van de dreigende en nu al scherp zichtbare klimaatverandering samen te gaan werken als G2.
De Europese Unie wil bovendien met haar Energie-Unie invulling geven aan het begrip CO2-arme economieën. Dit biedt perspectieven voor samenwerking tussen Brussel en Moskou.
Dit belangrijke jaar biedt daarom veel ingrediënten om te komen tot een daadwerkelijke mondiale doorbraak. Ons voorstel is daarbij het Earth Charter te hanteren als het kwalitatieve en ethische fundament voor de SDGs, verankerd in gedeelde waarden en principes, voortgekomen uit een wereldwijde participatieve dialoog.
Uit het rapport van Ban Ki-Moon over de SDGs, ‘The Road to Dignity’, blijkt dat er meerdere overeenkomsten zijn tussen de onderbouwing voor de SDGs en het Earth Charter. Hij schrijft bijvoorbeeld: ‘[…] they have called for holistic and integrated approaches to sustainable development that will guide humanity to live in harmony with the planet’s fragile ecosystems’ (UN General Assembly, 2014,p. 8/34.). Daarnaast wordt er ook voorzichtig verwezen naar spiritualiteit: ‘The stars are aligned for the world to take historic action to transform lives and protect the planet’ (UN General Assembly, 2014, p. 6/34). Als leidraad voor de SDGs wordt gekozen voor ‘A life of dignity for all’ waarbij de ecosystemen in tact moeten worden gehouden voor huidige en toekomstige generaties. Ten slotte wordt ‘inclusiviteit’ benadrukt: iedereen doet mee. Belangrijk is dat alle stemmen gelden, ook die van jongeren, kinderen en toekomstige generaties.
We zien duidelijk overeenkomsten tussen het Earth Charter en de agenda voor de SDGs. Beiden staan voor een holistische aanpak. Maar we zien ook een aantal belangrijke aanvullende kwaliteiten. Het Earth Charter is een handvest waarin armoedebestrijding wordt gezien als een ethische, sociale en milieuverplichting. Het spreekt niet over percentages en streefcijfers of deadlines, maar is er in deeerste plaats als moreel kompas voor alle burgers en instituties, om zich eigen te maken en na te leven. Het Earth Charter beoogt verandering door bewustwording (‘een verandering van geest en hart’), terwijl de SDGs vooral gericht zijn op beleid en politieke maatregelen.
Hoe krachtig zou het zijn als het Earth Charter en de SDGs hand in hand gaan, om elkaar te versterken? Hoe veel groter de kans op een werkelijk nieuw begin? Wij nodigen iedereen uit om het Earth Charter en de SDGs beiden ter hand te nemen en op deze plek te delen welke kansen u ziet.
Cradle to cradle: een geweldige kans
in UncategorizedIn 2006 zag ik in één middag een nieuwe, duurzame wereld ontstaan. Een wereld van dynamiek, positivisme, van energie, van respect voor onze planeet en van grenzeloze kansen. Het was de wereld van chemicus Michael Braungart. Ik nam deel aan zijn workshop over zijn filosofie, Cradle to Cradle, en ik was om.
Michael Braungart schreef in 2006 samen met architect William McDonough het revolutionaire boek Cradle to Cradle. Het idee is dat alle grondstoffen en materialen opnieuw te gebruiken zijn, dat ons afval voedsel wordt in een oneindige kringloop. Een gedachtegoed dat naadloos aansluit op het Earth Charter, om materialen die worden gebruikt in productie- en consumptiesystemen te hergebruiken. Afval verandert op die manier van restproduct in een grondstof.
Die omslag komt niet vanzelf. Het vraagt een andere manier van denken: van lineair (cradle to grave) naar circulair (cradle to cradle; zie ook mijn vorige blog). Dit is niet alleen een uitdaging, maar ook een enorme kans. Vooral voor ondernemers. Zij zijn in staat producten intelligenter te ontwerpen en productieprocessen schoon in te richten. Ze zorgen voor producten die iets positiefs toevoegen aan onze omgeving, in plaats van producten die ‘minder schadelijk’ zijn. Dit levert niet alleen winst op voor de ondernemer, maar ook voor mens én milieu. Een geweldige kans waarmee ondernemers hun meerwaarde kunnen tonen.
Een mooi initiatief op dat vlak is Fashion positive, van het Cradle to Cradle Products Innovation Institute. Het eerste programma dat kledingmerken, ontwerpers en leveranciers helpt om samen de productie van kleding te verbeteren. Welke grondstoffen worden bijvoorbeeld gebruikt en waar gaat kleding naartoe als deze ‘afgedragen’ is? Het doel is om te zorgen voor een positieve impact op het milieu, de economie en de maatschappij. Om zo een duurzame verandering in de kledingindustrie en de wereld teweeg te brengen.
Ook het sportmerk PUMA loopt voorop. Onder de naam Incycle hebben zij een Cradle to Cradle-productlijn, waaronder een composteerbare sneaker. Die sportschoen is vergeleken met een ‘gewoon’ PUMA exemplaar, zodat we een beeld krijgen van de effecten. En dat zijn niet de minste. Zo heeft de circulaire variant 87% minder impact op het milieu, wordt er 48% minder energie gebruikt en iets meer dan de helft (51%) minder water. Die laatste twee hebben uiteraard een direct effect op de energiekosten. Geld dat het bedrijf veel zinvoller kan besteden dan aan fossiele brandstoffen.
Deze voorbeelden laten zien hoe juist ondernemers kunnen bijdragen aan een betere wereld. Cradle to Cradle bezig zijn, daagt ondernemers uit om hun producten voortdurend te verbeteren. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de wereld en de economie van de toekomst. Let’s cradle!
P.S. Nieuwsgierig naar meer Cradle to Cradle-voorbeelden? Van Michael Braungart en William McDonough verscheen het boek De Upcycle. Een boek vol inspirerende voorbeelden van circulair denken.
Mijn boodschap tijdens het Future Fields debat over Circulaire Economie
in Earth Charter, UncategorizedOne Earth Community One Common Destiny
In het begin van dit jaar spreek ik op uitnodiging van Avans graag samen met Anne-Marie Rakhorst, ondernemer, oprichter van Search en initiatiefnemer van Duurzaamheid.nl.
Iedere vijf jaar vieren wij de lancering van het Earth Charter dat in het jaar 2000 in het Vredespaleis werd gelanceerd. We vierden 5 jaar, 10 jaar en nu dan 15 jaar Earth Charter. Het Earth Charter heeft kracht om een aantal redenen, ik noem er hier 3:
Bij iedere viering van 5 jaar Earth Charter zie ik dat het Earth Charter weer meer mensen, jongeren, tot nieuwe initiatieven brengt om Our Common Future gestalte te geven.Het Earth Charter inspireert, maar de invulling is iets van jou persoonlijk.
In het Handvest staat letterlijk te lezen dat de weg voorwaarts alleen effectief doeltreffend is als de wereld van de politiek samen met die van het bedrijfsleven en die van burgerinitiatieven elkaar aanvullen. Dat zien wij gelukkig bij steeds meer Corporate Social Responsibility. Dat is echt in opmars. Denk aan Paul Polman van Unilever en Feike Sijbesma van DSM.
Maar nog bemoedigender zijn de radicale initiatieven van onderop. Ik noem Recycling en Cradle to Cradle. Sociaal Ondernemen en talrijke burgerinitiatieven die blijken houdbaar én creatief.
Soms heb ik de indruk dat de wereld, de economie, van onderop nu echt begint te bewegen. Een praktisch voorbeeld is dat de enorme hoeveelheden afval wereldwijd steeds meer tot nieuwe ideeën leiden. Een ander voorbeeld is dat de VN het jaar 2015 uitriep tot internationaal jaar van de Bodem. Goed om stil te staan bij de lange weg die afgelegd moest worden om tot verantwoorde landbouwproducten te komen en duurzame handelsketens. Lucas Simons schreef er een prachtig boek over ‘Changing the Food Game’. Het sluitstuk lijkt mij om in combinatie met de zorg om de Aarde te voorkomen dat mensen in ontwikkelingslanden worden uitgebuit. Met een eerlijk inkomen zal het voor boerenzonen en -dochters niet lonen naar de stad te trekken; althans niet allemaal. Om dit te realiseren zullen we de ‘Echte Prijs’ moeten gaan betalen, in feite werkelijk gaan doen wat in het Earth Charter staat verwoord bij principe 7d. “Verwerk de totale milieukosten en sociale kosten van goederen en diensten in de verkoopprijs en stel consumenten in de gelegenheid producten te herkennen die voldoen aan de hoogste sociale- en milieunormen”.
2015 zal ook in het teken staan van een wereldwijde gemeenschappelijke beheersing van klimaatverandering. Dat gaat om de omslag naar een CO2-arme economie. Tot voor kort dachten velen dat dit een probleem voor de toekomst is; langzame temperatuurstijging en geleidelijk hogere waterstanden in de oceanen; nu weten wij dat droogtes en overstromingen nu al zichtbaar maken dat de mensheid begonnen is de natuur krachtig te ontregelen. De weg naar een CO2-arme economie moet dus nu ingeslagen worden. Het is dringend. Daarbij moet ons continent Europa, en ons land Nederland, het voortouw durven nemen; zichtbaar maken wat kan en die kennis delen; wereldwijd naar al die volkeren die nog minder ontwikkeld zijn; minder diplomatieke conferenties en meer doen van onderop en die kennis delen. Dat is ontwikkelingssamenwerking nieuwe stijl.
Het Handvest van de Aarde spreekt zich duidelijk uit ten gunste van Duurzaamheid en Diversiteit. Zo weet ik mij ook deel van een kleurrijke wereld en een kleurrijk land. Tegelijk wil ik met u een ogenblik nemen voor wat ik acht de bottomline wereldwijd van onze waarden te zijn. Dan heb ik het over de universele rechten van de mens; universeel ongeacht ras, kleur, gender of geloof dus. De rechten van de mens maken integraal onderdeel uit van het Earth Charter. Die Universele Verklaring van de Rechten van de Mens kwam tot stand tegelijk met de afschaffing van koloniën en in vervolg op de afschaffing van slavernij. Heel lang is dat als vanzelf als ondergrens van beschaving gezien.Een Republiek als Indonesië weet dat een zeer groot deel van haar inwoners moslims zijn, maar toch ook daar geldt de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Dat staat in contrast met de Islamic State en aanverwante organisaties die zeggen geen boodschap te hebben aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens; sterker, die bewust flagrant schenden. Die organisaties gaan machtsbewust terug in beschaving; naar vóór die Universele Verklaring. Zij plaatsen zich zo buiten de mensheid als geheel die gaat voor Our Common Future.
Als men geen boodschap wil hebben aan compassie en rechten van de mens; sterker, zijn volgelingen zo zonder liefde, compassie en rechten van de mens disciplineert, stelt men zich buiten de volkerengemeenschap en wie daar voor gaat verspeelt zijn burgerrechten. Dat moet duidelijk zijn.
Tegelijk moeten wij ons niet door deze duivel laten ketenen; eraan toegeven dat hij onze inzet ten goede verlamt. Daarom wil ik ondanks deze zorgen wijzen op het voornaamste instrument en opdracht van het Handvest van de Aarde: dat is de vreugdevolle viering van het leven.
Tenslotte een enkel woord over wat er gebeurde tussen Earth Charter +10 en nu (+15). Internationaal wijs ik dan op wat in San José, Costa Rica, tot stand kwam; een prachtig Handvest van de Aarde educatiecentrum, een Unesco chair; maar ook nationaal hier in Nederland een hechte verbinding en samenwerking met onderwijs; hier bij en met Avans, maar ook met en door Iona in Amsterdam, antroposofisch van oorsprong breed verbonden met onderwijs en nu Vriend van het Handvest van de Aarde omdat het gaat om Our Common Future. Van Earth Charter +5 naar +10 zijn wij dus naar onderwijs gegaan en dat zal bij Earth Charter+15 meer gestalte krijgen.
De eerste decade of Education for Sustainable Development zit er alweer op en de V.N. zal in september besluiten over de Sustainable Development Goals (SDG’s) als follow-up op de Millenniumdoelen vanaf 2015. Die agenda is breed. Het is in ieder geval een inspanning om volkeren en landen in verschillende fases van ontwikkeling samen te binden in solidariteit en toekomstgerichtheid. Het Earth Charter kan daarbij als kompas dienen; een ethisch fundament onder de SDG’s.
In Nederland zullen wij als Vrienden van het Handvest van de Aarde voortgaand samenwerken met de Worldconnectors die het Post 2015 Charter tot stand brachten. Dat Charter is gericht op samenwerking tussen alle partijen voor de SDG’s. Dit gebeurde samen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken namens alle Ministeries – onze regering dus. Ook dat is eigenlijk ontwikkelingssamenwerking nieuwe stijl. Wat wij in en vanuit Nederland als civil society aanreiken.
Transitie. Dat woord kent u allemaal. Simpel gezegd de regering bezuinigde. De samenleving is in transitie. Dat zijn wij; dat bent u. Transitie begint bij U, het is ook een wereldwijde opdracht.
Het proces voor de totstandkoming van het Earth Charter gaat langer terug, maar vanaf de lancering in 2000 is er in Nederland aan gewerkt om het onder de aandacht te brengen. Als Earth Charter Commissioner bracht ik indertijd het Handvest van de Aarde onder bij het NCDO; het Centrum voor Mondiaal Burgerschap, tot voor kort gefinancierd door BuZa. Het NCDO werd goeddeels wegbezuinigd, maar de Worldconnectors, nu als Vereniging, gaan door en zo ook de Vrienden van het Handvest van de Aarde. Het Earth Charter nodigt uit tot samenwerking, hand in hand, ieder naar eigen vermogen, maar wel samen om inhoud te geven aan Our Common Future; en dat in het bewustzijn dat de Aarde ons is toevertrouwd.
Na het debat op AVANS hogeschool werd ik geïnterviewd. Mocht u dit willen lezen dan kan dat hier
L’amour plus fort que la haine
in NewsOok de Earth Charter Vrienden zijn geschokt door de afschuwelijke aanslag op de redactie van Charlie Hebdo in Parijs.
Oud-premier Ruud Lubbers: “Woensdag nam mijn burgemeester Ahmed Aboutaleb, de eerste en inmiddels herkozen burgemeester van Marokkaanse komaf, publiekelijk duidelijk stelling tegen de afschuwelijke aanslag in Parijs. Hij sprak helder en overtuigend, in lijn met eerdere uitspraken. Hij deed dat als burgemeester van Rotterdam, maar duidelijk ook als vooraanstaand moslim in Nederland. Als Ruud Lubbers ben ik trots op hem en als Vriend van het Earth Charter hoop ik vurig dat hij zo alle moslims van goede wille mobiliseert.”
Ik voeg daar graag nog aan toe: omdat we één Aarde-gemeenschap zijn met één gemeenschappelijke bestemming, is het van belang stelling te nemen tegen de aanslag die op 7 januari in Parijs is gepleegd. Laten we onze stem horen in solidariteit en eenheid om op te komen voor persvrijheid, diversiteit en respect. Onze gezamenlijke stemmen zullen doorklinken en luider zijn dan de oproep voor haat en geweld. Om met het Earth Charter te spreken: bescherm de rechten op vrijheid van meningsuiting, expressie, vreedzame vergadering, vereniging en een afwijkende mening.
Sluit je aan bij de oproep van Avaaz om ook stelling te nemen vóór vrijheid van expressie, vreedzaamheid en eenheid in diversiteit. Want zoals Charlie Hebdo eerder eens schreef: l’amour plus fort qua la haine.
De toekomstige Energie Unie vormgeven met Earth Charter principes als basis?
in Earth Charter, UncategorizedOp 17 november verzorgde ik een editie van “Het Haagsch College” in Nieuwspoort, Den Haag. In Brussel wordt al lang nagedacht over een Europese Energie Unie. Een unie waarmee we minder afhankelijk worden van gas uit Rusland en olie uit het Midden-Oosten.Ik werd uitgenodigd om de vraag te beantwoorden hoe een Energie Unie eruit zou moeten zien.
Vanuit een meer holistische benadering, zoals ook gereflecteerd in het Earth Charter, sprak ik over het belang van de samenhang tussen energie, duurzaamheid en klimaatverandering.
Mocht u het interessant vinden om mijn college terug te kijken dan kan dat hier
Ontmoeting met Bill Gates over mondiale ontwikkelingsdoelen
in Earth Charter, UncategorizedDonderdag 13 november 2014 was er gelegenheid in gesprek te gaan met Bill Gates, Microsoftoprichter en grondlegger van ’s werelds grootste filantropenorganisatie, de Bill & Melinda Gates Foundation. Voordat hij naar het Torentje van Rutte zou gaan, deelde Gates zijn ontwikkelingsvisie tijdens een bijeenkomst in de Glazen Zaal in Den Haag. Alle 100 genodigden hadden de gelegenheid gekregen vooraf een vraag voor Bill Gates te formuleren en tevoren toe te sturen. Dat had ik gedaan. De avond voor de ontmoeting ontving ik bericht dat mijn vraag niet was geselecteerd. Dat vond ik jammer, maar ik besloot toch naar Den Haag te reizen. Mij werd verzekerd dat Bill Gates alle vragen zou zien om hem een goed beeld te geven van hetgeen er leeft binnen de ‘hulpsector’ van Nederland.
Mijn vraag was gericht op het versterken en verbinden van inspanningen van alle partijen bij het realiseren van de mondiale ontwikkelingsdoelen (armoedebestrijding, ziektebestrijding, gendergelijkheid, biodiversiteit etc.). Inspanningen gebeuren tot op heden gefragmenteerd en missen naar mijn idee een gemeenschappelijk gedeeld ethisch fundament. Hoe zou het zijn als het Earth Charter – in 2000 gelanceerd als ‘people’s document’ – wordt gehanteerd bij de ontwikkeling en uitvoering van de nieuwe duurzaamheidsdoelen? Universeel gedeelde waarden en principes gebaseerd op zorg en respect voor alle levensvormen met liefde en compassie vormen dan het draagvlak én de verbinding.
Er was niemand anders die een vraag stelde in deze richting, toch was de bijeenkomst de moeite waard. Ik raakte onder de indruk van de bevlogenheid en deskundigheid waarmee Bill Gates zich inzet vooral in voor het vergroten van de toegankelijkheid van de armen in ontwikkelingslanden tot medicijnen. Bill uitte zijn verbazing over het uitblijven van protest tegen de forse bezuinigingen van Nederland op ontwikkelingssamenwerking. Hij waarschuwde dat fondsen en bedrijven niet de rol van overheden en politiek kunnen overnemen. Maar het werd mij duidelijk dat Bill Gates in Nederland een positie heeft verworven, omdat hij wel in een gapend gat is gesprongen.
Ook was de bijeenkomst waardevol omdat er volop gelegenheid was voor ontmoeting met de andere genodigden. In de informele gesprekken ontdekte ik dat er veel interesse is in het Earth Charter als moreel kompas en als verbinder.
De reactie van Bill Gates op mijn vraag is niet gekomen, maar ik zet ‘m om in een aanbod. Ik zal me er voor inzetten, samen met de Earth Charter Vrienden en ieder die wil, de waarden en principes zoals verwoord in het Earth Charter tot leven te brengen in het licht van de nieuwe duurzaamheidsdoelen.
Lichtjesfeest
in Earth Charter, UncategorizedHet Hindoestaanse Divali-feest is voor mij gaan leven toen ik enkele maanden geleden vijf en zeventig jaar werd en ik die dagen een uitnodiging ontving de Divali-lezing te houden, zoals Ernst Hirsch Ballin die enkele jaren geleden hield. Aan mij de eer om de tweede Divali-lezing te verzorgen.
“Divali” betekent voor de Hindoestaanse Gemeenschap “vieren van het licht” en het is een prachtig gegeven dat de Hindoestaanse Gemeenschap in Nederland hierbij stil wil staan om geïnspireerd te worden bij wat hen in Nederland nu te doen staat.
Uitgangspunt van de lezing was “het bevorderen van het Hindoeïsme in Nederland volgens de principes en uitgangspunten van de Sanatan Dharm in het besef van het multiculturele en multireligieuze karakter van de Nederlandse samenleving”.
Vreugdevolle viering van het leven
Zelf ben ik in mijn leven toegegroeid naar de overtuiging dat leven en werken niet alleen bestuurlijke inspanning vergt, maar ook als belangrijke opdracht en richting gevende waarde: “de vreugdevolle viering van het leven”. Deze laatste woorden uit het Handvest van de Aarde kunnen niet nauwer aansluiten bij Divali. Zo duid ik Divali en weet mij hiermee verbonden.
Dit zinsdeel reikte ik aan omdat ik er van overtuigd was en ben dat er dringend behoefte aan meer spiritualiteit is; om mensen te bemoedigen. Daar is mijns inziens temeer behoefte aan omdat de media ons alsmaar ontmoedigende berichten rapporteren.
Our common future
Eind 2014 spreken wij over “Our Common Future”. Dat geldt wereldwijd, maar ook in Nederland; hoe hier samen te leven en de toekomst met en voor nieuwe generaties vorm te geven? Dat is een bestuurlijke maar ook een spirituele opdracht. De Hindoestaanse Gemeenschap in Nederland draagt hier aan bij door Divali te vieren.
Het is ondenkbaar dat wij Nederlanders, en u bent dat evenzeer als ik, toe zullen laten dat wij in beschaving achteruit zullen gaan, aanvaardend dat verdwaasde mensen zeggen geen boodschap te hebben aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Ik sprak hier uitgebreid over.
Echter, juist toen ik deze voordracht afrondde was er dat prachtige nieuws : “Twee activisten uit India en Pakistan krijgen de Nobelprijs voor de Vrede; voor het recht van meisjes op onderwijs en tegen kinderarbeid.
Daarmee ontvouwde zich een nieuw voorbeeld van de vreugdevolle viering van het leven.
Zelfevaluatie geïnspireerd op het Earth Charter op Springtij Forum
in Earth Charter, UncategorizedMijn eerste blog op Earth Charter Vrienden gaat over de aanwezigheid van Earth Charter op het duurzame Springtij Forum op Terschelling, van 25 tot 28 September 2014.
Ook de Earth Charter Vrienden waren aanwezig, in de personen van o.a. Oud Minister President Ruud Lubbers, Tineke Lambooy, Maurits Groen, Lynn Zebeda en ikzelf. Samen met Ruud Lubbers en Tineke Lambooy faciliteerde ik een workshop georganiseerd over het Earth Charter. Ruud Lubbers sprak over de geschiedenis van het Earth Charter, beginnend met het Brundtland Rapport van 1987 en de Rio de Janeiro Duurzaamheidstop in 1992. Mensen van alle kanten van de samenleving en de planeet gingen met elkaar in gesprek en discussie om uiteindelijk te komen tot het Earth Charter, officieel gelanceerd in 2000 in het Vredespaleis in Den Haag. Ruud Lubbers was een van de trekkers van het geheel. Tegenwoordig wordt Earth Charter International gemanaged en geleid vanuit Costa Rica, waar ook cursussen en trainingen worden gegeven over het handvest. De Nederlandse tak staat onder leiding van Alide Roerink.
Na Mr. Lubbers’ interessante en inspirerende verhaal nam ikzelf het stokje over om met alle participanten de Earth Charter‘assess’ te doen. Dit is een scan die men op zichzelf of op een eigen bedrijf/organisatie uitvoert om te meten in hoeverre de waarden en principes van het Earth Charter worden geïmplementeerd. We hadden van te voren een aantal vragen geselecteerd om te laten beantwoorden door de participanten. Met name op de eerste vraag werd dieper ingegaan: het beheer en het gebruik van vernieuwbare hulpbronnen zoals water, bodem, bosproducten en het leven in zee, zodanig dat de regeneratiesnelheid niet wordt overschreden en de gezondheid van ecosystemen beschermd wordt. Lastig was het morele en ethische aspect hiervan en hoe dit werkelijk in de praktijk van alle dag toe te passen, zeker in de privésfeer. Hoe kun je als individu toch zodanige impact creëren opdat je invloed hebt op dit mondiale vraagstuk van hernieuwbare bronnen?
Tijdens de vragenronde hadden Maurits Groen en zijn groepje het idee opgevat om het Earth Charter met scholen en kinderen te verbinden, waarop Herman Mulder het idee opperde om de kinderen zelf hun Earth Charter te laten schrijven. Alide en ik waren al plannen aan het maken richting scholen, en dit is inderdaad een uitstekend idee: elke school z’n eigen Charter!
Ten slotte presenteerde Tineke Lambooy haar bevindingen over Social Entrepreneurship en het Earth Charter, met de conclusie dat de twee elkaar versterken. De tijd komt dat hiervoor ook een juridische en wettelijke basis is.
Een interessante sessie was het zeker en een mooi Springtij Forum.
Meer weten over de Earth Charter Assess? Bekijk hier de website of neem contact op via deze pagina.