Ruud Lubbers: Personal Diary Snapshots on Nuclear Security

The words below reflect the history of nuclear power in the last seven decades, through personal snapshots from Ruud Lubbers’ memory. As the former Prime Minister of the Netherlands, Ruud Lubbers shared these reflections during the pre-conference of the Nuclear Security Summit, which is currently taking place in The Hague and bringing together more than 50 world leaders to discuss the prevention of nuclear terrorism.

“While the Nuclear Summit has started in The Hague, a few snapshots out of my “nuclear” diary revived.

Born in The Netherlands, seventy five years ago, I grew up with the vivid memory that the Second World War ended in Japan with the “Atoombom” (Atom bomb). This is my first snapshot.

Nevertheless, when I as an eighteen year old boy visiting the Euratom Exhibition in Brussels, I was very positive about nuclear; its potential for human health (isotopes) and for the production of electricity. This is my second snapshot.

My third snapshot is fifteen years later. It dates 1973. I  became a young Minister for Economic Affairs and Energy. Under this snapshot, forty years ago, I wrote about “The first oil crisis”. In those years, OPEC had embargoed the USA and the Netherlands. OPEC failed. It gave me an opportunity to prove to be a successful minister and politician that year and subsequently twenty one years thereafter.

My fourth snapshot is a short time later, in 1975, as the young minister that founded the Dutch Energy and Nuclear Research Center. In those days I learned that Professor Kistemaker had after the Second World War developed another technology to enrich uranium. I am talking about the now well-known gas centrifuges. Together with our German and English friends we created URENCO.

The fifth snapshot from my personal nuclear (photo)album is a remarkable one, under which I penciled Mr Kahn in 1975. He studied engineering and subsequently worked for a subcontractor, working at the company that translated Kistemaker’s findings into a profitable business, Urenco. I remember vividly the very day that at my Ministry it was said “Mr. Minister, we have detected a spy”.

As the Dutch were not allowed to look into this “security” matter, we had to leave this to American and British intelligence. The American and British intelligence considered themselves as competent and qualified in matters of security.

Frankly speaking, in the years thereafter, all the way up to the years I was Prime Minister, I became increasingly amazed that these services focused on intelligence and not on action.

That attitude has given room to the “Khan network”. Of this network I have no snapshot in my personal nuclear diary. I should have travelled to countries like North Korea, Libya, Iraq and so on to collect them. I did not.

Ruud Lubbers at the White House with Ronald Reagan No, my sixth snapshot is taken in Washington DC, January 1983. It shows President Reagan and me as a young Dutch Prime Minister. I was there to talk about NATO, or more specifically the Soviet threat to “finlandize” West European countries with SS20 missilesystems. These were not meant for strategic nuclear forces but  for intermediate nuclear forces.

I just mentioned to “finlandise”. This expression, well known in those days, was used to indicate effective political influence without military action.

This sixth snapshot is my favourite; because there Reagan confided to me his ambition to go for zero-zero with the intermediate forces. There, in Washington, he said to me “Ruud, to get this done we have to let the commies sweat first”.

This brings me to my seventh snapshot. That is a photo of Ronald Reagan together with Michael Gorbachev in Reykjavik 1986. There they agreed on zero-zero and that was part of the beginning of the end of the Cold War.

My eighth snapshot is about Tsjernobyl. Yes, that happened the same years. After the famous Three Mile Island accident in Pennsylvania USA: again a drawback for me as a nuclear positivist – and that just before the first time that I had to be re-elected in 1986 as Prime Minister of the Netherlands. I remember vividly that my then Minister for the Environment did a great job to calm down our farmers not to become too nervous about radio-activity coming down all the way from Tsjernobyl on Dutch grasslands.

My photo album on nuclear ends too early. Otherwise it would contain the more recent tsunami disaster in Japan, which rocked the trust of the public at large in nuclear energy.

Firstly in the USA, then in Tsjernobyl and then in Japan. Every few decades I have experienced nuclear accidents. For me, a nuclear positivist, this is also part of my life.

Going back to the eighties of the last century my next snapshot is of George Bush, Vice President under Ronald Reagan. He became known as Father Bush. His son invaded Iraq to go after nuclear military capacity.

You all will recall Colin Powell, the then American Secretary of State in the U.N. Security Council, first motivating military action and then later apologizing for the wrong information.

Those days I was part of the U.N. Family, as a High Commissioner for Refugees. That gave me the opportunity to sit down with Mohamed El Baradei, in charge of the International Atomic Energy Agency in Vienna. Mohamed interviewed me about the Khan history and I used this opportunity to question him about “yes or no” nuclear capacity in Iraq ?

When I returned to the Netherlands I continued my link with El Baradei and the IAEA; the Nobel Prize winner.

My journey with nuclear went all the way from Petten and Urenco, to ten years ago, becoming sort of family of the International Atomic Energy Agency in Vienna.

My next snapshot shows three Americans; Kissinger, Shultz and Scowcroft. These “have beens” from the years of President Reagan and Father Bush created a new awareness on nuclear arms some time ago, eventually resulting in the “global zero movement” these days.

The next snapshot dates from January 2010. It shows four Dutch Ministers of State; Max van der Stoel, Hans van Mierlo, Frits Korthals Altes and myself. The two former Foreign Ministers passed away a couple of years ago already, Korthals Altes and myself are still around. The last paragraph of what this Dutch “Group of Four” published those days reads :

“The significance of the action of the first “Group of Four” (Kissinger, Nunn, Schultz and Perry) lies in the fact that during the time they held responsibilities in the government, they used the threat of nuclear weapons as a means to maintain peace. Though it is unusual, we as (Dutch) “policy veterans” consider this to be the right moment to speak out and join our former colleagues in their call for a world without nuclear weapons.”

These “alarm bells” of American and Dutch have beens as well as of similar initiatives in other NATO-members, are ringing loudly at the very same time that President Obama feels obliged to combine arms control with modernization of nuclear arms.

I use this opportunity to applaud President Obama for his effort to explore diplomacy and partnership with Iran after decades of no diplomacy at all; a sort of new Reykjavik.

My last snapshot is about Angela Merkel, the “Ossie” who succeeded Helmut Kohl. After all she is my neighbour; and immediately after the coming down of the Berlin Wall I was able to connect with her. More recently after Fukushima, she went “für die Energiewende” in Germany, phasing out nuclear energy in her country.

With all my commitment to “global zero” when we talk about nuclear weapons, I still have not lost my positive attitude towards electricity generated by nuclear technology. With all my sympathy for renewables to reduce climate change risks, I wonder whether “our common future”, which is the responsibility for generations to come and for their essential need of electricity, should not require such a level of nuclear safety and security that nuclear can play its role in a responsible way.

All in all, the seven and a half decades I have lived and worked with nuclear technology were very real and confusing for me; in its safety dimensions, but even more when it comes to its ongoing security dimensions.

As a politician, I grew up with the Non Proliferation Treaty, with a Security Council of the U.N., composed of the haves and the have-nots, and with an International Atomic Energy Agency.

I do hope the deliberations of the preconference to the Nuclear Summit contribute to a common future for the generations to come, not based on traditional power structures but on common organized security.

The high level attention given to securing nuclear materials, as demonstrated by bringing together Heads of State and Government at the summit level, is important. However, this conference does not address the urgent need to accelerate pace on nuclear disarmament, nor does it consider legally binding steps to ensure a nuclear weapons free world.

While this conference on security might be valuable, I allow myself to conclude with my dream of nuclear security really serving mankind. Many politicians scientists and nuclear industry representatives  convene these days for that purpose. Brains and ethics are required; and let me wish you what is needed most, as expressed in the last words of the Earth Charter:

“The joyful celebration of life”.”

NB Would you like to read more about eliminating the threat of nuclear powers and the summit? Here is an interesting article by Thalif Deen, UN Bureau Chief and Regional Director IPS North America.

It Starts with One* – een bijzondere bijeenkomst met Earth Charter Vrienden op 10 december a.s.

Hoe kan jij de start zijn van een positieve ontwikkeling en een wezenlijk verschil maken voor anderen?

Daarvoor is het soms nodig om door anderen te worden geïnspireerd, soms met een totaal andere achtergrond.. Om de tijd te nemen en je te realiseren wat je waarden en intenties werkelijk zijn. En ook het Earth Charter kan daarbij inspireren, omdat het de mondiaal gedeelde waarden en principes reflecteert voor een duurzame toekomst.

Deze gedachten vormden de aanleiding voor mij om de Inspiratiedag “It Starts with One” te organiseren vanuit mijn organisatieadviesbureau l”Esprit. Een inspiratiedag waarin Earth Charter Vrienden aanwezig zijn en een rol spelen in een interactief en persoonlijk programma. Kom naar dit bijzondere event op 10 december a.s. en wordt geraakt door de boeiende sprekers en dialogen. Ga in gesprek met Claudete Costa uit Rio de Janeiro en de Earth Charter Vrienden Ruud Lubbers, Peter Bakker (uitgenodigd), Lynn Zebeda en anderen. Laat je inspireren door de prachtige songs van Astrid Seriese.

Voor meer informatie en inschrijving, klik deze link.

Een thema tijdens deze dag is goed te presteren als ‘leider’. Hoe krijg jij alles geregeld en gedaan, hoe houd jij je eigen werk bij en voldoe je ook nog aan alle afspraken en andere verplichtingen? En dan hebben we het nog niet over het scheiden van hoofd- en bijzaken waarmee je je moet bezighouden op de werkvloer. Ik stelde al deze vragen aan Claudete Costa (34), manager op een vuilnisbelt in Rio de Janeiro. Maar zij noemde dat trivialiteiten. “Dat is nou juist managen”, zegt ze, “en dát is wat ik kan als manager. Ik manage met recht, rechtvaardigheid en duidelijkheid”. En ze stelt me meteen een wedervraag die me schokt. “Weet jij hoe het is om rekening te houden met alle disrespect waarmee wij in een stad als Rio en hier op de vuilnisbelt te maken hebben?” Ze geeft zelf het antwoord op de vraag als ik geraakt, haar stil aankijk…. W”ant dát is wat er fout loopt tussen mensen, het grote disrespect.” En ze vertelt verder: “Ik werk hier wel op een vuilnisbelt in Rio, maar ik vraag iedereen in deze stad om mij en onze werkers hier op de vuilnisbelt niet als afval te behandelen. Dus ik heb me sterk gemaakt, de hoofdzaak genoemd. En ik blijf dat herhalen hier en overal, ik kom voor onze mensen op: wij werken hier op de vuilnisbelt maar behandel ons niet als afval. Behandel ons als werkers met afval. Wij zijn ‘wastepickers’ en leveren daarmee en enorme bijdrage aan het werken aan een betere wereld En als ik hier als manager op de vuilnisbelt mijn eigen waarde niet zie, wie zou mij dan wel waarderen?”

 

*It Starts with One is de titel van de Inspiratiedag op 10 december, en van het gedicht geschreven ter gelegenheid van 10 jaar Earth Charter. De filosofie achter “It Starts with One” komt ook mooi tot uitdrukking in 10 portretten van jongeren die het Earth Charter in het dagelijks leven proberen voor te leven. Zie bijvoorbeeld dit portret.

 

Springtij, hoog tij(d) voor pensioenfondsen om te investeren in duurzame oplossingen

Tijdens Springtij Festival werd glashelder dat de noodzaak voor een duurzame transitie van onze samenleving levensgroot is. Klimaatverandering zet verder door, waterschaarste neemt sterk toe en de biodiversiteit neemt snel af. Iedere dag dat we niet handelen worden de schade en bijbehorende maatschappelijke kosten groter.

Bedrijven zijn verantwoordelijk voor ruim 75% van het GDP en machtiger dan ooit. Zij zijn, naast de overheid, een belangrijk onderdeel van de oplossing. Er zijn bedrijven die leiderschap tonen en voorop lopen in deze transitie, maar zij zijn afhankelijk van aandeelhouders en obligatiehouders die hen daarin ondersteunen. Dat is nu nog niet het geval, ook niet door Nederlandse pensioenfondsen (enkele uitzonderingen daargelaten). Terwijl pensioenfondsen beschikken over maatschappelijk kapitaal van miljoenen deelnemers. Zij hebben de verantwoordelijkheid om in onze toekomst te investeren.

Maar wat gebeurt er bij de pensioenfondsen? Pensioenfondsen zijn massaal passief gaan beleggen in indexfondsen. Gedreven door angst, druk van de toezichthouder en de wetenschap dat de kosten van actief beleggen een te hoog gedeelte van het rendement hebben afgeroomd. Terecht of niet, het leidt tot een blinde vorm van beleggen waarbij het kapitaal van pensioenfondsen over tienduizenden bedrijven wordt verspreid. Hierbij is omvang (marktkapitalisatie of omzet) de belangrijkste factor, wat leidt tot een prikkel voor bedrijven om zo groot mogelijk te worden. Groter is niet altijd beter. Fouten van grote organisaties kunnen niet snel hersteld worden en de invloed op overheden om fouten overeind te houden is groot.

Dit leidt tot ongenoegen onder (vooral jongere) deelnemers, omdat deelnemers niets te kiezen hebben in ons pensioenstelsel. De oproep aan pensioenfondsen om hun kapitaal ten nutte van de samenleving in te zetten wordt steeds sterker. Suggesties zijn gedaan door de heer Witteveen om een Maatschappelijk Investeringsfonds op te zetten en binnen het Energieakkoord is ook gesproken met pensioenfondsen om bijvoorbeeld duurzame energie en energiebesparende maatregelen te financieren. Tot nu toe heeft dit tot weinig geleid; er wordt nauwelijks belegd in oplossingen die een duurzame transitie bewerkstelligen.

Uit onderzoek van VBDO blijkt dat pensioenfondsen steeds meer verantwoord gaan beleggen, maar wie naar de samenstelling van de portefeuilles kijkt ziet qua duurzaamheid vrijwel geen verschil met 10 jaar geleden. Er wordt juist in meer bedrijven belegd, wat de toets op duurzaamheid minder geloofwaardig maakt. Er wordt een zeer beperkt aantal controversiële ondernemingen uitgesloten en met een aantal wordt de dialoog gevoerd, waardoor bedrijven wel steeds iets duurzamer worden, maar van een kapitaalstroom richting bedrijven die voor oplossingen zorgen is geen sprake. Uitzonderingen daargelaten, zoals Unilever die in 2020 alleen nog maar duurzame grondstoffen wil inkopen.

Springtij: Groene PensioenenOp Springtij is een ‘deal’ gesloten. In een gezamenlijke ambitie om pensioenfondsen te stimuleren om in duurzame oplossingen te beleggen hebben Peter Bakker van WBCSD (tevens Earth Charter Vriend), Jeroom Remmers van VBDO, Erwin van Overbeek van MVO Nederland en ondergetekende de handen ineen geslagen.  We willen een werkgroep die een brede coalitie kan vormen om de pensioenfondsen te stimuleren om onderdeel te zijn van de duurzame transitie. Deelnemers kunnen zijn partijen uit de sector, maatschappelijke organisaties, de overheid, en ondernemingen. Daarnaast wordt gedacht aan mediapartners om een breed publiek te kunnen bereiken en deelnemers op te roepen om de pensioenfondsen aan te spreken met brieven die vanuit een nieuw te ontwikkelen website kunnen worden verstuurd. VBDO heeft hierin reeds het initiatief genomen om deelnemers inzicht te geven in hoeverre hun pensioenfonds duurzaam belegt.

Daarnaast kan de werkgroep een gezamenlijke agenda formuleren met specifieke thema’s binnen de duurzame transitie (b.v. water, klimaatverandering, beschermen ecosystemen, voedsel en gezondheidszorg) waarbij pensioenfondsen een verantwoord handelingsperspectief wordt geboden. Het doel is om investeringen op gang te brengen in oplossingen op de thema’s.

Het Earth Charter, met heldere principes over onze omgang met de Aarde en sociale rechtvaardigheid, kan hierbij een verbindend element zijn. En het kan behulpzaam zijn bij het formuleren van de agenda voor oplossingen.

U hoort nog van ons!

Floris Lambrechtsen, Earth Charter Vriend

Circulair ondernemen: Leren van het leven zelf

In mijn vorige blog vertelde ik al over de hoge prioriteit van waardevol ondernemen. Organisaties die hun processen het beste regisseren en het meest duurzaam inrichten, creëren de meeste shared value. In de context van duurzaam ondernemen en toegevoegde waarde gaat het gesprek steeds vaker over circulair denken. Want er is geen twijfel over mogelijk: onze economie wordt circulair. TNO liet in het onderzoeksrapport Kansen voor de circulaire economie in Nederland zien dat de waarde van de huidige circulaire economie voor onze technische producten nu al 3,3 miljard euro is. Met een extra marktwaarde van nog eens 572 miljoen als we onze kansen goed benutten. Hoe werkt dit circulair denken en hoe helpt het ons om duurzame businesscases te maken?

Gaan voor hoogwaardig hergebruik

De basis ligt in het denken in kringlopen in plaats van een eindige levenscyclus. Ondernemers maken hierbij tijdelijk gebruik van grondstoffen en denken al in de ontwerpfase na over hergebruik en verrijking. Dit levert ook andere businessmodellen op: van bezit gaan we naar gebruik. Enkele voorlopers laten zien dat het meest succesvolle bedrijfsmodel in de economie van morgen is gebaseerd op circulair denken en waardecreatie.

Tip: circulaire economie uitgelegd

Circulair, lineair: het zijn abstracte woorden voor een heel natuurlijk proces. Voor wie graag op een toegankelijke manier inzicht krijgt in het basisidee van deze economische principes is dit filmpje echt een aanrader. De Ellen MacArthur Foundation, die de video liet maken, zet zich in voor deze circulaire economie. Heel wat (multinationale) organisaties zijn inmiddels aangesloten.

Spiek bij de natuur

Laatst sprak ik met Louise Vet, veelvuldig onderscheiden wetenschapper en ondermeer bestuurslid van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN-NL). Zij wist het ijzersterk te omschrijven. De evolutionair ecologe benadrukt dat we moeten leren van het leven zelf. De natuur laat zien dat er hele slimme oplossingen zijn. Haar oproep tot een circulaire economie herken ik. (Winst)kansen creëren we door intelligente inzichten uit de natuur toe te passen op onze leefomgeving.

Grijp die ondernemingskansen

Waar ik trots op ben? We zien meer en meer Nederlandse ondernemers die dit omarmen en circulair denken, beschouwen als serious business. Denk aan DyeCoo (textielverf), Philips (Ecovision Program) en Desso (tapijt). Of bijvoorbeeld het Turntoo-concept van Thomas Rau. Zoals ook in het Earth Charter staat: ‘Wij hebben de kennis en technologie om voor iedereen te zorgen en om onze negatieve invloed op het milieu te verminderen’. Er is zoveel mogelijk als we leren van onze omgeving. Grijp die kansen. Op naar een duurzame, circulaire toekomst!

P.S. Nog een interessante leestip: op 8 oktober verschijnt de Nederlandse vertaling van ‘The Upcycle’, het nieuwste boek van Michael Braungart en William McDonough. Een boek vol inspirerende voorbeelden van circulair denken. Je kent de auteurs wellicht van hun grensverleggende bestseller ‘Cradle to Cradle’.

The Earth Charter as guideline for Social Entrepreneurship

From 26 to 29 September 2013, an amazing sustainability convention was organized on the beautiful island of Terschelling in the North of the Netherlands: Springtij Festival. Many of the people who push the sustainability agenda in the Netherlands were present and shared the newest insights and best practice experiences. The main topic of the brainstorm sessions was the current challenge to make sustainability part of the mainstream agenda. Business, finance, government, academia and civil society representatives contributed.

Ashok Khosla, former Chair of the Club of Rome and former Chair of IUCN International, and Earth Charter representative in India, held a colorful presentation about his organization Development Alternatives. This organization aims for innovation, job creation and social action. It empowers poor communities by creating purposeful and green jobs. ‘Skill development, enterprise development, clean technology and natural resource management’ are key pillars of the approach of his organization. The term ‘ social enterprise’ came up several times and Mr. Khosla explained that his organization has initiated over 600 projects, which support around one million livelihoods in rural areas in India, with an emphasis on women, youth, farmers and the marginalized.

Social entrepreneurship is a buzz word in Europe. Social enterprise is expected to solve many challenges: from the high unemployment ratio in Greece up to maintaining the cultural sector in the Netherlands now that many subsidies have been cut off. According to the EU Commission:

A social enterprise is an operator in the social economy whose main objective is to have a social impact rather than make a profit for their owners or shareholders. It operates by providing goods and services for the market in an entrepreneurial and innovative fashion and uses its profits primarily to achieve social objectives. It is managed in an open and responsible manner and, in particular, involves employees, consumers and stakeholders affected by its commercial activities.

The Commission further uses the term ‘social enterprise’ to cover the following types of business: (a) those for which the social or societal objective of the common good is the reason for the commercial activity, often in the form of a high level of social innovation, (b) those where profits are mainly reinvested with a view to achieving this social objective, (c) and where the method of organisation or ownership system reflects their mission, using democratic or participatory principles or focusing on social justice.”

A social enterprise is thus expected to contribute to sustainable development. This is quite a broad concept. Together with my colleagues, Aikaterini Argyrou and Rosemarie Hordijk, we researched which legal and business structures have been adopted in various countries to stimulate and accommodate social enterprises (UK, Greece, Belgium, South Africa, Canada, the Netherlands). We tested the main features of these models against the Earth Charter, as this document embodies sustainable development. The models that really align with the Earth Charter, require that a social enterprise has:

1. An aim (corporate purpose) that supports sustainable development. Like the Earth Charter promotes:

      i.         Care for the community of life with understanding, compassion, and love;

     ii.         Eradication of poverty as an ethical, social, and environmental imperative; and the

   iii.         Integration into formal education and lifelong learning the knowledge, values, and skills needed for a sustainable way of life;

2. A profit sharing system, that includes stakeholders or re-invests the profits. Likewise, the Earth Charter stipulates:

While ensuring that economic activities and institutions at all levels promote human development in an equitable and sustainable manner;

3. A decision-making model where stakeholders from inside and outside the enterprise have a say. The Earth Charter indeed encourages:

      i.         While building democratic societies that are just, participatory, sustainable, and peaceful

     ii.         Affirm gender equality and equity as prerequisites for sustainable development and ensure universal access to education, health care, and economic opportunity

   iii.         Democratic institutions are strengthened at all levels, and provide transparency and accountability in governance, inclusive participation in decision making, and access to justice;

and lastly, 4. A financial structure which is simple and equitable and that serves the expansion of the social enterprise and its beneficiaries. The Earth Charter advocates:

That economic activities and institutions at all levels promote human development in an equitable and sustainable manner.

In conducting this research, the Earth Charter served as a guideline and yard stick to test the various models of social entrepreneurship. I advise people who consider themselves social entrepreneur, responsible business persons, or who are interested in this phenomenon, to read the Earth Charter and to test their business model and entrepreneurial framework against the values promoted herein. The Earth Charter is a really helpful document that can guide you in your search and efforts to contribute to a sustainable and equitable world. It was drafted with the participation of thousands of civil society organizations and wise people from different cultures and regions around the world.

 

Tipping Points – Dansen op de Golven

Komend weekend komen gepassioneerde wereldburgers bij elkaar op Terschelling, om op het Springtijfestival samen te werken aan een duurzame samenleving. Het thema is Tipping Points;  het verkennen van punten waarop een beweging van richting verandert. Wat is nodig voor verandering? Voor de transitie naar een duurzame samenleving beschouwt Jan Rotmans, hoogleraar transitiemanagement, de combinatie van microniveau en macroniveau als essentieel. Een ‘pas de deux’, een dans met een vrije beweging. Of zoals het in de Preambule van het Earth Charter wordt verwoord: “Wij zijn gelijktijdig burgers van verschillende naties en van één wereld waarin het locale en mondiale met elkaar zijn verbonden. Iedereen deelt de verantwoordelijkheid voor het huidige en toekomstige welzijn van de menselijke familie en de grotere levende wereld .”

Het veroorzaken van Tipping Points vereist leiderschap, op micro- en macroniveau. Ik zie al veel voorbeelden van dit soort leiderschap die navolging verdienen, zoals op het gebied van energie en landbouw.

Allereerst energie: wereldwijd overstijgen de investeringen in duurzame energie die van fossiele energie sinds 2011. Dit is een gevolg van politiek leiderschap (zoals van de Duitse politicus Hermann Scheer) om deze vorm van energie financieel te ondersteunen. Kolen- en nucleaire centrales worden inmiddels gesloten of stilgezet, beslissingen die ruimte maken voor duurzame energie. De investeringskosten van wind op land zijn inmiddels vergelijkbaar met moderne gasgestookte centrales. En de aanschafprijs van zonnepanelen is 90% gedaald ten opzichte van 10 jaar geleden. Op het moment dat opslag (een tipping point waar hard aan wordt gewerkt) mogelijk is en duurzame energie ‘on demand’ beschikbaar is, zal de transitie substantieel worden. Deze ontwikkelingen op macroniveau worden ondersteund op microniveau die ik om mij heen zie. De wind en zoncoöperaties zoals de Windcentrale en de Eigen Wijkse Energie Coöperatie schieten als paddenstoelen uit de grond en gistermiddag kreeg ik een uitnodiging om mee te denken over de oprichting van een inkoopcoöperatie voor zonnepanelen in Amsterdam-Noord via duurzaam consumentenplatform Nudge. Koning Willem-Alexander heeft gelijk als hij zegt dat onze samenleving omschakelt naar een participatiemaatschappij; het is veel leuker en interessant om zelf mee te doen en het opwekken van je eigen energie gezamenlijk op te pakken.

Dat geldt ook voor de landbouw: de grootste invloed die we op een duurzame landbouw hebben is via ons consumptiegedrag. Gelukkig verandert ons handelingsperspectief, bijvoorbeeld in de dagelijkse boodschappen. Zo heeft de familie IJzendoorn leiderschap getoond door de online Hofwebwinkel op te zetten waar je 100% biologisch kunt bestellen. Het toenemende aantal stops bij ons in Amsterdam Noord is een indicatie dat het klantenbestand snel groeit. Maar biologisch voedsel is enkel te betalen voor de hogere inkomens en de schaalgrootte is nog niet voldoende om op wereldniveau verschil te maken. Deze schaalgrootte zie je wel terug bij leiderschap van voedingsproducenten Unilever en Nestlé. Paul Polman van Unilever laat zien dat het mogelijk is om economische waarde te creëren met maatschappelijke oplossingen in de land- en bosbouw (o.a. thee, palmolie). Hij zich realiseert dat de consumenten niet langer enkel méér willen consumeren, maar behoefte hebben aan producten die zij als gewenst beschouwen. Producten waar de reflectie van de omgeving in is verwerkt. Een goed voorbeeld van reflectie is Peter Brabeck, voorzitter van Nestlé, die geluisterd heeft naar kritiek van buiten en zich nu inzet voor een duurzame huishouding van ons watergebruik. Uiteraard met het doel om Nestlé nog 140 jaar te laten bestaan, maar die zijn uitwerking niet mist omdat Nestlé in samenwerking met andere bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en burgers naar oplossingen zoekt. Een kantelpunt in het denken van twee multinationals die 485.000 medewerkers in beweging zetten en gezamenlijk miljarden klanten hebben. Door ons consumptiegedrag kunnen we op micro- en macroniveau de benodigde innovatie stimuleren.

De onderneming die ik een aantal jaren geleden heb gestart, Double Dividend, belegt kapitaal van klanten in ondernemingen die economische waarde creëren met maatschappelijke oplossingen. Beleggers zoals particulieren, stichtingen, pensioenfondsen en verzekeraars kunnen bijdragen door deze ondernemingen te belonen voor hun inspanningen. Nestlé en Unilever zijn daar voorbeelden van, en beleggingen in duurzame energieparken in Europa, micro-ondernemers of fair trade coöperaties in ontwikkelingslanden. Ondernemingen die leiderschap tonen. Waarvan het management ‘om’ is, die zelf de noodzaak voor verandering hebben gezien en er naar hebben gehandeld.

U en ik kunnen deel uitmaken van deze opkomende golven in duurzame landbouw en energie. Door leiderschap te tonen, zelf initiatieven te starten en te stimuleren. We kunnen samen een golf in beweging brengen als consument, particuliere belegger of pensioendeelnemer en daarmee micro- en macrobewegingen stimuleren en ondersteunen. Een pas de deux, waarin het heerlijk vrij bewegen is en eigen keuzes gemaakt worden waar we van blijven groeien. Bewust van je eigen beweging en de plek die je inneemt in het universum. Geniet ervan.

Vrij (column Zakendoen in de Nieuwe Economie)

Deze column is oorspronkelijk geschreven voor de voorstelling rondom het boek Zakendoen in de Nieuwe Economie, Zeven Vensters op Succes, geschreven door Marga Hoek.

Vrij

Toen mijn moeder eind jaren ’70 een Surinamer compleet met grote afro, soulbroek en plateauzolen meenam naar haar witte ouders, ergens diep in Gelderland, was dat bést wel een innovatie. De structuur was namelijk: je kiest iemand uit het ‘durrep’, je krijgt kinderen en je steekt verder je kop vooral niet boven het maaiveld uit. Mijn moeders keuze was onvoorstelbaar – iedereen op de jaarlijkse kermis keek met grote ogen naar mijn ouders in plaats van naar de processie. Maar mijn moeder dacht vrij en daardoor ging er een wereld voor haar open.

Diezelfde soort vrijheid staat aan de basis van íedere innovatie, hoe groot of klein ook. Het soort innovatie dat nodig is om uit de oude structuren te stappen, ontstaat simpelweg niet binnen de lijntjes. Zonder vrijheid geen verbeelding, verfrissing en vernieuwing.

Op weg naar de nieuwe economie maken we daarom onze blik vrij van angst. Voor de ander en zijn of haar intenties. Voor de Grote Boze Grijze Belangen en de macht die zij nu nog in handen hebben. We zijn allemaal mensen – geef vertrouwen en je zult het oogsten, is mijn ervaring.

Op weg naar de nieuwe economie maken we ons brein vrij van cynisme. Als je maar blijft denken dat het toch niet gaat lukken, gaat het ook nooit lukken. Bovendien is cynisme niet op zijn plaats, want we hebben de bouwblokken voor de nieuwe economie al in huis. Van visie, tot technologie, tot bakken vol geld die nu worden uitgegeven aan grondstoffengedreven oorlogen en investeringen in bedrijven die het toch niet gaan redden.

Op weg naar de nieuwe economie maken we onze houding vrij van arrogantie en machtsvertoon. Innovatie komt doorgaans uit onverwachte hoek en dat is meestal niet van boven. Bovendien zijn we op zoek naar innovatie van het integrale soort, volg daarvoor het bordje interdisciplinaire aanpak. Met een open houding en samenwerking veranderen we de spelregels.

Op weg naar de nieuwe economie maken we ons gedrag vrij van materialisme. Hebben is uit. Iedere dag sjees ik door de stad in een elektrische car2go, die ik graag deel met 10.000 andere Amsterdammers. En dans ik op de liedjes die ik luister via Spotify. Mobiliteit en muziek, maar zonder vervuilende auto voor de deur of honderd CD’s die liggen te verstoffen. 

Op weg naar de nieuwe economie bevrijden we tenslotte onze ideeën uit de cel van ons eigen ego. Het gaat niet om jou, het gaat om óns en als je dat nog steeds niet begrijpt, dan ben je nu af.

Laat de mensen op de kermis die we onze economie noemen dus maar lekker kijken terwijl we dansen met wie we ook maar willen. Doe die stropdas af, gooi uw haren los, trek uw plateauzolen uit de kast als ‘t moet. En maak zoveel mogelijk van uw eigen onvoorstelbare keuzes, vanuit openheid, lef en vertrouwen. Ik wens u veel plezier.

20 jaar Green Cross International

Ter gelegenheid van 20 jaar Green Cross International was er begin september een bijeenkomst in Geneve. Tijdens de bijeenkomst vond de zevende “Earth Dialogues” plaats, waarbij de “Geneva Declaration on Action for a Peaceful and Sustainable World” werd uitgegeven. Deze declaratie is hier te lezen. In de declaratie staat geschreven: “to continue on the present business-as-usual path of consumer-driven, resource and energy intensive growth will very likely lead to disaster. The present unsustainable patterns of consumption and production must change. We must develop and implement more responsible strategies for growth and development.”

In mijn toespraak stond ik stil bij de urgentie die destijds ten grondslag lag aan de oprichting van Green Cross, en hoezeer er nog altijd aanleiding is voor vereende inspanningen voor een duurzame wereld. Ik complimenteerde in het bijzonder oprichter Mikhail Gorbachev voor zijn onvermoeibare inzet voor het bewerkstelligen van een duurzame wereld.

GorbachevAan het eind van de jaren ’60, ten tijde van het ontstaan van Green Cross, was “Green” al een belangrijk deel van mijn leven. Als burger van havenstad Rotterdam en vader van drie kinderen was het voor mij een uitdaging hoe precies economische groei te combineren met kwaliteit van leven. Deze connectie begint voor mij met de inspanning bij te dragen aan “not another escalation in the Cold War because of intermediate nuclear forces”. Ook al gaat deze periode volgens historici vooral over Reykjavik, Reagan en Gorbachev; voor mij was het een kernpunt  in de 12 jaar dat ik premier van Nederland was (1982-1994). Dit bracht me in verbinding met een nieuwe wereld, inclusief voormalig president Gorbachev die na het einde van de Koude Oorlog en de USSR voorzitter werd van Green Cross en een pleidooi deed voor de ontwikkeling van een Handvest van de Aarde. Als Minister-President steunde ik in die tijd het initiatief van Maurice Strong die als voorzitter van de United Nations Conference on Environment and Development (UNCED) in 1992 zich had verbonden aan het opstellen van een Handvest van de Aarde, het Earth Charter. Ik nodigde voormalig president Gorbachev uit om naar Den Haag te komen, samen met zijn echtgenote Raisa, met als doel het eens te worden de handen ineen te slaan en een gezamenlijk maatschappelijk initiatief voor het Earth Charter te starten, onder co-voorzitterschap van Maurice Strong and Michael Gorbachev. Dit was het begin van een lang proces waarin ik samen met de co-voorzitters en andere Earth Charter Commissioners de dialoog aanging met actoren uit de samenleving, wereldwijd.

Steven Rockefeller, inderdaad afkomstig uit een beroemde kapitalistische familie maar zelf professor in de Ethiek, speelde een sleutelrol in het ontwikkelen van het Earth Charter-document.

In 2000 lanceerden we het Earth Charter-document in het Vredespaleis in Den Haag. Tegelijkertijd de start voor het mondiale Earth Charter Initiative (ECI), met een prachtig en duurzaam centrum in Costa Rica op het terrein van de UN University of Peace in San José.

Ondertussen ondernam Green Cross, alweer enige jaren onder leiding van Alexander Likhotal, veel meer dan alleen de totstandkoming van het Earth Charter.

Green Cross leverde een bijdrage aan de modernisering van de samenleving gericht op een aantal onderwerpen, namelijk water, energie, ethiek en veiligheid. Op de weg van “Our Common Future” (door Gro Harlem Brundtland) naar de “Sustainable Development Goals” is het opvallend dat civil society – inclusief Green Cross – bijdraagt aan de modernisering van bedrijven opdat zij zich maatschappelijk verantwoord weten, van Global Compact (2000) tot de Charter for Compassion (2009). We hebben steeds weer nieuwe initiatieven zien ontstaan, maar altijd was er de dynamische Green Cross. Van harte gefeliciteerd, ondanks het feit dat er nog veel misstanden en uitdagingen zijn gebleven, wens ik u een “vreugdevolle viering van het leven”.

Ruud Lubbers 

Terugkijken: webinar met Severn Suzuki op Earth Day

Earth Charter International organiseerde op 22 april 2013 een webinar ter ere van ‘Earth Day’ (Dag van de Aarde), waarbij deelnemers in gesprek gingen over educatie voor duurzaamheid met Earth Charter Commissioner Severn Suzuki.

Severn Suzuki bracht een bezoek aan het Earth Charter Centre in Costa Rica, een van de duurzaamste plekken op Aarde. Severn was het meisje van 12 jaar dat in 1992 regeringsleiders tijdens de Earth Summit tot tranen bewoog met haar oproep de mooie woorden voor een duurzame wereld om te zetten in daden. In de Rio+20 Earth Summit van juni 2012 was Severn Suzuki weer van de partij, zie hier een foto van een spontane ontmoeting met haar in de ‘wandelgangen’:

251913_4000930736636_1162860586_nDe webinar getiteld “Empowering a new generation of sustainability leaders through education” duurde 1,5 uur en is onder deze link terug te kijken. De sessie geeft inzicht in de kaders voor educatie voor duurzaamheid, de actuele thema’s en innovatieve en succesvolle projecten.

Voor meer informatie over het webinar zie de internationale site van het Earth Charter.

Voor meer informatie over de Dag van de Aarde in Nederland, zie deze website.

En voor meer informatie over Earth Day wereldwijd, zie deze speciale tumblr-pagina.

 

 

 .

Waardevol ondernemen als hoogste prioriteit

Waardevol ondernemen
Waardecreatie. Als ondernemer is dit mijn onuitputtelijke bron van inspiratie. Een instinct ook: ik wil graag waarde creëren voor en waarde delen met alles en iedereen die direct of indirect bij mijn organisatie betrokken is. Vanaf de bron, de winning van grondstoffen tot op de stoep van de afnemer.

Open en welwillend
Samenwerken is wat mij betreft dus ook veel interessanter dan concurreren. Ik ben ervan overtuigd dat ondernemingen die hun processen het beste regisseren en het meest duurzaam inrichten de meeste shared value creëren. Door hun open en welwillende grondhouding hebben zij een positieve invloed op hun omgeving. Niet het eigen belang, maar een gezamenlijk belang staat voorop. Ik probeer dus ook in elke schakel van de productieketen partnerships te creëren die alle partijen voordeel opleveren.

DSM houdt het simpel
Ik sta hierin zeker niet alleen. Kijk naar een bedrijf als DSM met Feike Sijbesma aan het roer. Daar waar DSM eerder bekend stond als een bulkchemiebedrijf, neemt het chemie- en biotechnologische concern nu een koploperspositie in als het gaat om duurzame processen, materialen en gezonde voeding. Alles wat DSM doet, wordt direct gerelateerd aan de impact op het milieu en de omgeving. Feike Sijbesma legde tijdens de presentatie van mijn laatste boek, De kracht van duurzaam veranderen, uit dat het volgens hem eigenlijk heel erg simpel is. De dingen die ze met DSM doen, moeten passen bij de kennis en kunde van het bedrijf.

Makkelijke optelsom
Het World Food Programme is een mooi voorbeeld van hoe DSM waarde aan deze wereld en economie toevoegt. Wist u bijvoorbeeld dat de multinational wereldwijd meer voedingsdeskundigen in dienst heeft dan de VN? Het concern stelt deze kennis en kunde graag beschikbaar. Daarmee voegen ze waarde toe, vanuit hun eigen expertise. Er heerst een wereldvoedselprobleem; zij zijn de grootste producent van nutricienten, vitamines en mineralen.

Batterijen van goud
En zo zijn er ontelbaar veel manieren waarop we meer waarde aan de wereld en economie kunnen toevoegen. Een mooi voorbeeld is ook de mobiele telefoon. Wereldwijd zijn er bijna 6 miljard in omloop. De batterijen zijn gemaakt van iridium en tinsteen. Er is nu een enorme run op deze schaarse grondstoffen. Tegelijk zijn afgedankte mobiele telefoons letterlijk goud waard. Duizend kilo printplaatjes levert 250 gram goud op. Dat is meer dan op vijf kilometer diepte onder slechte omstandigheden opgegraven kan worden. Inleveren dus die oude mobiele telefoon.

Optimistisch
Mij geeft het energie om vanuit dit perspectief naar de wereld te kijken. Om zogenaamde problemen om te buigen in kansen. Ik beleef dus ook ontzettend veel plezier aan waardevol ondernemen. Ik ben ervan overtuigd dat optimisten de overhand hebben. Een optimist onderschrijft dat een duurzame markteconomie de hoogste prioriteit heeft. In mijn beleving speelt het bedrijfsleven hierin een cruciale rol: wij hebben de visie, de financiën en de grensoverschrijdende netwerken om snel resultaat te boeken.

Inspirerende principes
Ikzelf grijp regelmatig terug naar de principes van het Earth Charter. Ze inspireren me om nieuwe alternatieven te bedenken voor een waardevolle economie. Net als Feike Sijbesma hou ik het graag simpel: dit is onze aarde en daar wil ik op een respectvolle manier waarde aan bijdragen.

Anne-Marie Rakhorst, Directeur SEARCH

 

 .