Westerlingen trouwen uit liefde. Dat zeggen oosterlingen over westerlingen. Oosterlingen zelf trouwen om een andere reden. Liefde (een subjectief gevoel) speelt geen, of althans geen noodzakelijke rol.

Deze column van Worldconnector Naema Tahir verscheen op 2 maart in Trouw.

Het gaat in het huwelijk om objectieve compatibiliteiten volgens oosterlingen, zoals opleiding, karakter en achtergrond. Juist omdat dergelijke objectieve compatibiliteiten centraal staan is het gewenst dat de partnerkeuze niet aan het individu zelf wordt overgelaten maar de hele familie zich ermee bemoeit. Zo wordt het makkelijker de juiste te vinden. Velen weten en zien meer dan één. Zo wordt er een rationele, verstandige keuze gemaakt. Liefde en lust, die beide verblinden, spelen geen rol. Zoiets heet een gearrangeerd huwelijk.

Wat in dergelijke huwelijken ook meespeelt, is dat het bondgenootschappen zijn tussen families. Het huwelijk is de belangrijkste manier om het netwerk te vergroten en verstevigen, waarop een individu voor altijd kan terugvallen. Iedereen die door het huwelijk van familieleden is verbonden, is moreel verplicht elkaar te helpen. En dat gebeurt doorgaans ook.

Westerlingen vinden het gearrangeerd huwelijk raar. Maar het gearrangeerd huwelijk komt voor van Japan tot Turkije, van de Arabische wereld tot het Indiase subcontinent. In een groot deel van de wereld is het de norm, al met al voor misschien wel twee miljard mensen of meer. En ook onder migrantenfamilies in het Westen, en dus ook in onze eigen kikkerland, worden huwelijken gearrangeerd.

Wat nu als je oosterling bent qua geboorte en achtergrond, maar tegelijk ook westerling geworden bent? Zo iemand is Zahira, het hoofdpersonage uit het Frans/Belgisch/Luxemburgs/Pakistaanse familiedrama ‘Noces’, Het Huwelijk, uit 2016. Zahira, een Belgische van Pakistaanse origine (ze is ‘tweede generatie’), krijgt op een dag van haar ouders drie foto’s van jonge mannen die door hen zijn voorgeselecteerd als geschikte huwelijkskandidaten. Zahira mag een van die drie uitkiezen.

De film Noces.

Die keuze hadden haar ouders niet. Zahira mag, voordat ze kiest, ook via Skype met elk van hen spreken, om te kijken met wie ze de beste klik heeft. Ook die vrijheid hebben haar ouders niet gehad. Maar Zahira moet wel een van die mannen kiezen. Meer smaken zijn er niet.

Dit is het interessante en realistische uitgangspunt van de film. Helaas getuigt de uitwerking ervan dat de makers zich niet hebben kunnen onttrekken aan allerlei westerse clichés over het Oosten. Het gearrangeerd huwelijk muteert dus al snel in een gedwongen huwelijk. En alles draait weer uit op die verduivelde Oosterse mannen-eer die ten koste gaat van de vrouw. Het Westen met zijn gelukkige vrouwen die echte liefde en vrijheid kennen is veel beter, laat de film weten.

Dat is jammer. Het gedwongen huwelijk, vaak genoeg verfilmd, is terecht gecriminaliseerd in vele landen waaronder Nederland, en is in werkelijkheid iets heel anders dan het gearrangeerd huwelijk. Dat laatste is dikwijls met instemming van de betrokken jonge mensen. En als ze eigenlijk niet willen, maar toch toegeven is dat niet omdat ze door dreiging met geweld gedwongen worden hun ouders, maar omdat ze van hen houden. En, heel belangrijk, omdat ze bij hun groep willen blijven. Dat is het dilemma van veel jonge mensen dat verfilmd zou moeten worden.