Sherlien Sanches: Ecology, Spirituality and Indigenous Philosophy

youth

Sherlien Sanches participated in a conference on Spirituality and Sustainability. The Earth Charter was an important inspiration of the program which took place in June-July 2017 in Rome and Assisi. Read her account in which Sherlien reflects on the connections between ecology, spirituality and indigenous philosophy. 

Ecology, Spirituality & Indigenous Philosophy

A group of academic leaders and representatives of the Earth Charter network from different parts of the world assembled for the second part of the conference on Spirituality and Sustainability which took place in Assisi. The first part of the conference had already taken place in Rome the days before. I was fortunate to join the group – as representative from Earth Charter The Netherlands – in Assisi. Assisi, the beautiful city of St. Francis where art, religion and history meet and where the Middle Ages seem to come alive.

At the conference, we focused on global ethical values and perspectives, and the question how we can connect Earth ethics with spiritual ethics. As we proceeded and the integration of Earth Charter principles in policies and practices was discussed, I couldn’t stop thinking about the contradictions between religion and native spirituality.

My mother is from the Kalina people, a native tribe in Surinam. These indigenous people in Surinam are still resident in the Amazon of South America today. Visiting Surinam – coming from The Netherlands where I was raised – I have experienced how evangelists try to demonize the indigenous spirituality by saying that the native believes are pagan! It felt a bit ironic to be in Assisi talking about integrating indigenous philosophy while on the other side of the world religion and the indigenous spirituality don’t always blend. It seems that there are several groups dedicated to the Christian and Catholic church, but they act apart from each other at different locations.

inheemse-indiane-suriname

But then I learned in Assisi about the teachings of Thomas Berry which gave me more insight, understanding and hope towards a new vision for our Earth Community.

Thomas Berry teachings

Thomas Berry was a Passionist priest, a leading cultural historian and ‘geologian’. He was one of the 20th-century’s most probing thinkers on the human relationship with the natural world and its implications for religion. Rather than a theologian, Berry considered himself a cosmologist and ”geologian,” an Earth scholar. He believed the only way to effectively function as individuals and as a species is to understand the history and functioning of our planet and of the wide universe itself. A sense of wonder is the therapy for our disconnection from the natural world.

Berry was critical about modern academia and institutionalized religion. He concluded: “the difficulty is that humanistic and religious traditions themselves are largely responsible for the situation that has evolved.” Berry indicated that failures of imagination and vision are to be found not only in the “humanistic-religious traditions,” but also in the practices and policies of our major institutions and professions.

All four—the political, religious, intellectual, and economic establishments—are failing in their basic purposes for the same reason. They all presume a radical discontinuity between the nonhuman and the human modes of being, with all the rights and all inherent values given to the human.

Laid out here is the fundamental link Berry sees between our current political and economic situation and the major failures of our received wisdom traditions. Knowledge without wisdom is dangerous.

Education & Indigenous Philosophy  

As we proceed talking about higher ethical standards, one of the indigenous participants of the conference talked about our linguistic barriers. She said that from a native perspective it is weird that WE in the West separate the word ecology from spirituality. Because for the indigenous people these two words belong together as ONE. Indigenous ceremonies and rituals are not possible without the plants, trees and herbs.

Underneath a field of olive trees, we experienced beautiful indigenous ceremonies and meditation. At that moment, we felt as one with each other and with Earth and all her natural treasures. I realized that indigenous philosophy is necessary and crucial to reconnect our minds with Earth energy and to break away from the materialistic mind.

Therefore, we also need to move institutions towards the paradigm of sustainable education. With the Earth Charter as a foundation we can use it as a guide towards sustainable education & indigenous philosophy.

The Journey of the Universe

At the Italy conference the educational documentary “The Journey of Universe” was viewed and discussed. In The Netherlands we had experienced how powerful the documentary is with its holistic message of one human community. It is a perfect match between a scientific and holistic perspective, and so approachable for every person of any religion or age. A must-see documentary.

Guardians for future Generations

We also talked about the need of appointing guardians for future generation in every country. This ombudspersons will directly contribute towards the implementation of SDG 16 regarding inclusive institutions. The mindset to involve future generations in policy making will immediately have an effect on all 17 sustainable development goals. The sooner we involve the interests of future generations and young people in policy making, the better. All policies should be checked against effects and costs in the future, in order to prevent us constantly being overtaken by unfortunate events with negative effects.

The voice of the Youth

The youth present at the conference in Assisi had some powerful messages about consumerism and decolonization.

Consumerism & Materialism

They pointed out that we must be aware of the power of advertising and creating materialistic minds. We are spoiling our kids with too much stuff that they don’t need. Everyone knows that we live in a culture of consumerism. But few people understand the full extent of the problems it causes or the effects that it has on each of us and on our environment. Recycling has its limits. But so, does our Earth. We have a garbage crisis and need to learn to reduce and reuse. Use less stuff.

Decolonize our education

Which regenerate Indigenous knowledges, epistemologies, and ways of life. Decolonization of education is needed and it is up to each of us to take up the recognition of Indigenous sovereignty and what the risks and responsibilities of this recognition mean. I came to realize all the more that we need to move away from a white supremacist value system that tells us whose knowledge is valuable and how it should be shared. We want to move towards one in which the complexity and diversity of knowledge is embraced and accounted for. This must come along with shifts in practices and attitudes to education that actively dismantle the colonial roots and history of bias that play their way into the current system. Solutions going forward will come in the form of necessarily slow but continual change.

We were all touched by the compounding insights of the youth.

With my indigenous background and my involvement with the Earth Charter I can focus on making a deeper connection between the Earth Charter and the unique relationship Indigenous people have with natural systems between Earth & Spirit. Let us all work towards recognition and preservation of the native language, culture and spiritual wisdom.

Therefore, we need to ask ourselves if we dare to address compelling and urgent questions facing indigenous communities as they struggle with threats to their own sovereignty, increased market and media globalization, and the conservation of endangered bio regions, like Thomas Berry did. It is time to begin debate to avoid extinction of the best stewards of the environment bestowed upon mankind by the almighty.

We are here to take care ……. Not to take over!

We cannot go forward with just science and politics and business, we need spiritual guidance to build cultures of life.

Thank you, Assisi, <3

Sherlien Sanches

IMG_0983

Have a look at Sherlien’s profile as Earth Charter Friend on this website.

Femke Lootens: Discovering the child in ourselves to heal the world

18920460_10155365245213894_4919343289928228723_n

Femke Lootens: Discovering the child in ourselves to heal the world:

– an impression of the Earth Charter Youth Meet Up, 31 May 2017 in Wageningen, The Netherlands

Are you still climbing into trees sometimes? When is the last times you made something without a purpose? Can you still be astonished by a beautiful feather, a stone or a little bug? These activities might be essential for building a better world, as I experienced during the Earth Charter Youth Meet up.

On a sunny day in May, more than 40 students and professionals working in sustainability and education participated in a Meet Up organized by the Friends of the Earth Charter NL. There were presentations on education for sustainable development and the role of art in connecting us back with nature, multiple interactive games, a picnic, and a workshop outside where we build altogether a sequence of life in clay, letting us experience some big lessons rather than telling it.

From this day on, one main idea got stuck in my mind: discovering the child in ourselves will help us to build a just, sustainable, and peaceful global society. Why?

Because we need to look at the world through children’s glasses

For children, the world is a place full of wonder to discover every day. Being surprised by the beauty of nature, admiring, and appreciating it every day helps us being sane. Next to this, seeing pressing issues again in a slightly different way makes that we remember again their urgency and that they are still there. Just trying to look with new eyes to the world helps, but also art is a powerful tool to see the same things in a different light.

Participants making an organic sequence of life during the workshop. Building an interactive common sculpture taught me lessons which are difficult to express in words.

Because we need to feel what we are losing

We not only need to watch again with fresh eyes, we also need to feel again. Children can be indefinitely sad because of a dying bird, images of refugees on tv or an ill elderly person. When we grow up, we got more or less used to seeing things which can make us potentially sad. We don’t feel it so much anymore. However, in order to value the earth and the life is shelters, we need to “hear within us the sounds of the earth crying” (Tchich Nhat Hanh). We should not be afraid to embrace despair and weep as a child because of the beauty we are losing and unjust practices present in this world. It is through this despair that we can also find strength to act.

Because we need to imagine and dream as a child

How does this just, sustainable, and peaceful global society look like? Use your imagination. It is not because it is not there yet it doesn’t exist. We need to envision what the alternative is to current unsustainable practices. We don’t have to start from scratch, other visionaries have gone before us. We can walk in their steps and use existing frameworks as the Earth Charter or the Sustainable Development Goals to guide our way.

Because we need to build a better future

Seeing and feeling today’s greatest challenges is a start, but this needs to evolve in action. Action can be in our daily life’s, through political choices, putting pressure by activism or lobbying for change in your community or organization. With the MAPTING app from Earth Charter and SGI you can share your own sustainable actions and projects online.

Let’s try to reconnect with these characteristics which we can find inside ourselves. Look for your inner child, nurture it and combine it with your current skills and knowledge to make this world a better place for current and future children and grown-ups.

Veronique Swinkels en Alide Roerink: 10 prioriteiten voor de SDG’s

Sustainable Development Goals verbinden op alle niveaus20160705_2004__MG_0945

10 aanbevelingen voor Nederland die zorgen voor versnelling

17 maanden geleden zijn de 17 Global Goals (Sustainable Development Goals) aangenomen door de Verenigde Naties. Het behalen van de Global Goals met 2030 als stip aan de horizon is de verantwoordelijkheid van alle actoren in de samenleving in alle delen van de wereld. De SDG’s vormen een gezamenlijke verander-agenda die de wereld meer in balans kan brengen en ervoor kan zorgen dat niemand achterblijft. Een ambitieuze agenda, nog 14 jaar te gaan.

De geformuleerde doelstellingen, op o.a. de gebieden armoede, gezondheid, water en sanitair, inclusie, gender, vrede, ecosystemen op het land en in de zee en duurzame productie en consumptie, hangen nauw met elkaar samen. Ze kunnen niet los van elkaar worden gezien en ze kunnen niet los van elkaar worden opgelost. Dit  is de grote opgave van onze tijd; hoe leggen we verbindingen tussen mensen, ecosystemen en verschillende belangen terwijl polarisatie en nationalisme toenemen. De noodzaak om de 17 doelen in samenhang op te lossen zorgt ervoor dat we moeten samenwerken en dat we over grenzen en comfort zones heen moeten stappen. Zonder fundamentele veranderingen  in de manier waarop we onze samenleving inrichten gaan we er niet komen. Stilstand is hier echt achteruitgang.  Nieuwe overkoepelende inzichten, geïnspireerd op de gedeelde waarden en principes zoals verwoord in het Earth Charter (Handvest van de Aarde),  kunnen het behalen van deze doelen dichterbij brengen en de samenleving blijvend innoveren. Daarom benadrukken wij het belang van het sturen op het verbindende kader dat het behalen van de individuele doelen ondersteunt.

In 2016 zijn in Nederland en wereldwijd heel veel verschillende bijeenkomsten geweest, discussies gevoerd en campagnes gelanceerd over het behalen van de SDG’s. In het kader van de Global Goals Accelerator, SDG Charter, door partijen als Partos, VNG International en Buitenlandse  Zaken waren dat er in Nederland al ruim 30. Een aantal inzichten uit deze sessies delen we in dit artikel in de vorm van aanbevelingen voor Nederland.

1. Aandacht voor toekomstige generaties

Hoe eerder we de toekomstige generaties en jongeren betrekken in beleidsvorming hoe beter dat is. Al het beleid zou bekeken moeten             worden op effecten en kosten in de toekomst zodat we niet steeds weer achter de feiten aanlopen. Stel daarom zo snel mogelijk een           Ombudspersoon Toekomstige Generaties aan. Met de aanstelling van een Ombudspersoon Toekomstige Generaties draagt Nederland         al direct bij aan de implementatie van SDG 16 m.b.t. inclusieve instituties. De mindset waarbij toekomstige generaties in beleid                       worden betrokken heeft direct effect op alle 17 doelen. Er zijn al concreet uitgewerkte plannen voor dit breed gedragen voorstel (zie de     leeswijzer).

2. Meer aandacht voor gendergelijkheid en empowerment van vrouwen en meisjes op alle beleids- en levensdomeinen. Iedere samenleving gaat er stappen op vooruit als 100% van de bevolking volledig op waarde wordt geschat en alle talenten worden benut. In vrijwel alle landen is er nog een hoop werk te verzetten in bijvoorbeeld de gezondheidszorg (gender sensitieve zorg), ten aanzien van het overbruggen van loonverschillen, verbeteren van diversiteit en inclusie in alle hogere functies, rechten en eerlijke verdeling van zorg en arbeid. Nederland draagt direct bij aan de implementatie van SDG 2 (gezondheid), SDG 5 (mannen en vrouwen gelijk), SDG 10 (verkleinen verschillen) en SDG 16 (inclusieve instituties) door zich hiervoor in Nederland en daar buiten in te zetten.

3. Aandacht voor het belang van duurzame leefstijlen en de bijbehorende gedragsverandering bij alle actoren in de samenleving. Informatie en bewustwording wakkeren de verandering aan. Er is hier nog geen breed gedragen eigenaarschap. Wie zorgt er binnen bedrijven en overheden voor een breed draagvlak voor de noodzakelijke veranderingen? Wie neemt het initiatief voor verduurzaming van eigen processen en de keten? De verantwoordelijkheid zal moeten doordringen tot alle stakeholders inclusief aandeelhouders en andere financiers. Bij lokale en nationale overheden kan het beleid voor duurzaam inkopen worden verbeterd en strenger nagevolgd. Burgers en consumenten kunnen stemmen met hun portemonnee, hun voeten en natuurlijk via democratische processen. De mindset waarbij er aandacht wordt gegeven aan wat het betekent om als burger, ondernemer en bestuurder rekening te houden met de 17 doelen heeft een versnellend effect op het behalen ervan.

4. Raise not only ‘homo economicus’ but also ‘homo sociales’. Geef het onderwijs duidelijke taken op het gebied van duurzaamheid en zie educatie als drijvende kracht voor duurzame kennis en gedrag. Breng de wereld de scholen in. Maak de opdracht van onderwijs meer holistisch en laat alle 17 doelen er in samenkomen. Laten we het systeem en de incentives aanpassen zodat jonge mensen goed worden gevormd tot volwassenen die mee kunnen doen en de complexiteit van de huidige samenleving aan kunnen.

5. Duurzame en gezonde productie en producten bevorderen vanuit nieuwe economische en ethische waarden. De uitgangspunten zijn hierbij keten-innovaties, circulair, van bezit naar gebruik, lokaal waar mogelijk en goed voor mens en milieu. Kijk niet alleen naar het effect van de mens op zijn omgeving maar naar het effect van de omgeving en ons systeem op de mens. Gebruik hierbij zowel de stok als de wortel. Hervorm de belastingen. Bedrijven hebben behoefte aan duidelijke kaders waarbij investeren in duurzaamheid wordt beloond en de vervuiler betaalt.

6. Financiële systemen transformeren. Geld en duurzaamheid lijken soms lastig samen te gaan. Toch heeft de financiële sector in brede zin, de sleutel in handen voor het versnellen van duurzaamheid. De ‘echte prijs’ en “echte impact” zijn de motor voor duurzame verandering. Onderzoek of drinkwater als ecosysteem de nieuwe standaard voor de financiële sector kan worden.

7. Kies de eigen NL-Voetafdruk (en footprint van andere Westerse landen) als meetinstrument voor succesvolle implementatie van de SDGs in het eigen land. In de to-do lijstjes voor de implementatie van de SDG’s wordt nog te veel gekeken naar wat we binnen onze landsgrenzen produceren en consumeren, terwijl de Nederlandse voetafdruk grensoverschrijdend is.

8. De kracht van de lokale samenwerking en burgerparticipatie kan enorm toenemen. Hier zit ongelooflijk veel organisatiepotentieel. De coöperatieve samenwerking wordt de laatste tijd in Nederland herontdekt als democratische samenwerkingsvorm. Zo lukt het om met diverse lokale actoren op voet van gelijkwaardigheid te functioneren. De vele green deals kunnen zo aan kracht winnen. Het energieakkoord kan verder versterkt worden met burgerinitiatieven. Alle doelen zijn gebaat bij een sterke en veelzijdige maatschappelijke inbedding. Geen volwaardige democratie zonder transparantie. Koppel daarom het versterken van de democratie aan het versterken van de lokale journalistiek met het oog op transparantie en burgerrechten.

9. De SDG’s zijn nog bij weinig mensen in Nederland bekend. Communicatie over Agenda 2030 en de SDG’s is geen doel op zich, maar draagt wel degelijk bij aan het bereiken van alle 17 doelen. Zorg dat alle overheidsniveaus en alle ministeries en bewindspersonen zich mede eigenaar weten van de SDG’s. En dit geldt ook voor bedrijven en organisaties die het breder uitdragen dan de SDG’s als onderdeel gaan zien van hun verantwoordelijkheid. Een aansprekende communicatiestrategie en een verbindend community platform voor de SDG’s in Nederland kan het bereiken van de doelen versnellen. Met als doel een breed publiek te betrekken bij en te informeren over de SDG’s en handelingsperspectieven voor een duurzame levensstijl. In dit tijdperk van sociale media en interactieve communicatie is het essentieel dat de SDG’s onderdeel worden van de online discussies. Stel ambitieuze doelen voor het bereiken en het betrekken van een divers publiek bij de beweging voor het behalen van de duurzaamheidsdoelen.

10. Zet de SDG’s in het hart van overheden. De SDG’s zijn in Nederland nog te veel het aandachtspunt van Buitenlandse Zaken. Dit zorgt voor een zwak draagvlak bij andere ministeries en directies. Voor onderwijs is het nu nog niet duidelijk dat ook zij een taak te vervullen hebben. Vakministers en wethouders moeten goed worden aangehaakt en in staat zijn om intern het draagvlak te verbreden. Overheden zullen als launching customer, controlleur en inspirator kunnen functioneren en alle ruimte krijgen voor de regierol die ze graag willen vervullen. Maar wel een regierol vanuit een geïntegreerde benadering en sterk besef van onderlinge verbondenheid. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in bijvoorbeeld Zweden, Canada en Bhutan.

Deze 10 aanbevelingen voor Nederland zorgen voor de versnelling van het behalen van de SDG’s. Maar dat is eigenlijk nog niet eens de grootste winst. Deze 10 aanbevelingen zorgen er vooral voor dat Nederland gewoon een fijner land wordt om in te wonen en op te groeien. Een land dat laat zien dat verduurzaming in brede zin niet haaks hoeft te staan op een gezonde economie. Wat zullen wij trots zijn als Nederland op dit terrein gaat dienen als voorbeeld voor de rest van de wereld.

Veronique Swinkels (BBK/Door Vriendschap Sterker en Global Goals Accelerator)

Alide Roerink (Earth Charter Nederland en Global Goals Accelerator)

 

Leeswijzer

https://www.worldconnectors.nl/

https://www.worldconnectors.nl/en/themes/future-generations

http://www.njr.nl/

http://www.missingchapter.org/

http://www.groenegeneratie.nl/

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/ware-aard- onderwijs/

https://www.womeninc.nl/gezondheid/

https://www.oneworld.nl/global-goals/de-uitdaging-voor-de-komende-vijftien-jaar-hoe-maken-we-megasteden-duurzaam/

http://nivoz.nl/over-nivoz/nivoz-manifest-ieder- mens-verantwoordelijk-en-verbonden-samenleving/

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/we-moeten- duurzamer-produceren-zaadje-tot-karbonaadje/

http://www.thequestionmark.org/

http://trueprice.org/businesses-and-financial-institutions/what-do-we-do/true-price/

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/zou-heerlijk-om- op-aarde-blijven-wonen/ en https://www.sdgi-nl.org/

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/laat-noordzee- voorbeeld-rest-wereld/

http://waterfootprint.org/en/standard/

http://voetafdruknederland.nl/over-de-voetafdruk/

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global- goals-accelerator/klimaatverandering-onder-de-loep/

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/finale-global- goals-accelerator-hoe-zie-wereld-2030/

http://agora-europa.nl/

http://krachtinnl.nl/

http://www.swemfa.se/campaigns/first-generation/

 

Global Goals: we hebben allemaal een ‘Licence to operate’

20160607_1757_IMG_6081Global Goals: we hebben allemaal een “Licence to operate”

Door: Veronique Swinkels, directeur BBK door Vriendschap Sterker en mede-initiatiefnemer Global Goals Accelerator.

Deze blog is eerder gepubliceerd in de Global Goals Accelerator Linked In groep op 15 juli 2016

 

Global Goals Accelerator Estafette Bijeenkomsten

​In juni en juli 2016 organiseerde de Global Goals Accelerator 8 inspirerende estafettebijeenkomsten waarbij alle 17 Global Goals (SDG’s) werden besproken en meer dan 200 mensen waren betrokken. De Global Goals Accelerator heeft als doel om de realisatie van de Sustainable Development Goals te versnellen.

Initiatiefnemers zijn Alide Roerink (Earth Charter) en Veronique Swinkels (Duurzaamheids Dialoog en BBK/Door Vriendschap Sterker). Tijdens iedere bijeenkomst gaven we punten en conclusies door. De komende maand gaan we verder met het analyseren van de opbrengst en organiseren we een synthesebijeenkomst waarin we ook de toekomstplannen van de Global Goals Acccelerator zullen presenteren.

Uit de 8 bijeenkomsten ontstaat al een interessant beeld van waar veel resultaten kunnen worden behaald om de realisatie van de Global Goals te versnellen.

Mensen en systemen veranderen daar hebben alle SDG’s baat bij
Technologische en wetenschappelijke inzichten en ontwikkelen kunnen ons enorm helpen om de Global Goals doelstellingen te realiseren. Maar waar vooral de meeste winst te behalen valt is in ontwikkelingen die te maken hebben met maatschappelijke innovatie, nieuwe kijk op waarde en persoonlijke ontwikkeling. Alleen dan komen de technologisch en wetenschappelijke ontwikkelingen terecht in een omgeving die er het maximale uit kan halen.

Licence to operate
We hebben een licence to operate was vanaf het begin ons uitgangspunt. We hoeven op niemand te wachten maar we hebben wel alles en iedereen nodig. De Global Goals zijn ook Local Goals en vooral Personal Goals. En vanuit de Personal Goals moeten we nieuwe verbanden leggen, oude gewoontes en aannames ter discussie stellen zodat grote systemen veranderen en paradigma’s verschuiven.

De uitdagingen waar we voorstaan bevinden zich op wereldniveau. Hoe vertalen we dit naar persoonlijk gedrag? Bewustwording is dan van belang. Dat vraagt om transparantie en eerlijke informatie. Een andere manier om impact te meten, externalities vertalen in geld, true pricing en true risk bepalen en anders aankijken tegen rendement. Op dit niveau spelen internationale instituties en de grote multinationals een grote rol.

Sustainability standaard
De rol van de financiële sector en de manier waarop we ons geld hebben georganiseerd staat ter discussie. Een sustainability standaard zegt zo veel meer over wat echt van waarde is en effect heeft op mensen en planeet dan de huidige goudstandaard of beurskoers.Voor versnelling en realisatie van de Global Goals hebben we mensen nodig die leiderschap tonen en de transformatie gaan dragen. We kunnen niet zonder system hackers, warrior networks en de ‘wisdom of the crowd’. Voorlopers zowel op organisatie niveau als persoonlijk niveau hebben onze support nodig. Wetgeving, regelgeving en juridische inbreng kunnen hierbij helpen. Genoemd werden: The right to know helpt mensen de juiste keuzes te maken, acceptatie en uitwerken van het begrip Ecocide geeft mogelijkheden grote vervuilers aan te pakken, Zero-tollerance aan de hand van icoon-voorbeelden zoals plastic zakken, plastic flesjes en specifieke chemicaliën, true pricing en true risk verwerken in economische modellen en business cases, duurzame productie als norm stellen en niet de uitzondering voor alle spelers in de markt, inclusie van instituties op alle niveau waardoor de burger weer echt inspraak krijgt om de eigen omgeving inclusief een sterke gereguleerde positie voor de rechten van toekomstige generaties.

Politiek, bestuur en maatschappelijk middenveld kan hierop sturen en partijen waarderen die het goed doen. Er wordt gedacht over een stemwijzer die politieke partijen toetst op inbreng op de global goals, maar misschien is een eigen politieke partij wel een beter idee.

Maatschappelijke innovaties
Maatschappelijke innovaties zitten ook op het niveau van handelingsperspectief. Denken zal meer moeten plaatsvinden vanuit bestaande ecosystemen. Gedacht vanuit het effect van de mens op de natuur maar ook vanuit de natuur op de mens. Global denken houdt op persoonlijk niveau in dat we ons wereldwijd verbinden met de eco-systemen waarop ons handelen effect heeft. Daar ook waarde aan toekennen. Lokale oplossingen zijn de beste oplossingen als ze op maat worden ontwikkeld met de lokale omstandigheden als uitgangspunt. Er is een enorme maatschappelijke innovatie nodig, onder andere rond de circulaire economie.

Persoonlijke ontwikkeling: leiderschap en dragerschap
Persoonlijke ontwikkeling gaat vooral over het hebben van voldoende kennis en keu20160607_1746_IMG_6068zes om een duurzame leefstijl te ontwikkelen en te denken in verbanden en verantwoordelijkheden die verder gaan dan we gewend zijn. Dit vraagt om aanpassingen op het gebied van educatie, voorlichting en productinformatie.  We kunnen en moeten ons meer verbinden en hebben de (IT-) mogelijkheden daarvoor. Dat betekent werken aan en vanuit dezelfde waarden en ons verbonden voelen met planeet en medeburgers. Denken in andere termen dan economisch rendement vraagt om een groot paradigma-shift. En kan alleen als we helderheid krijgen over de echte impact van ons handelen en vooral onvermoeibaar zoeken naar de waarheid, dieper graven dan de oppervlakkige beelden waarmee we nu in slaap worden gesust door overheid, bedrijven, media en investeerders. Essentieel is een persoonlijke ethiek bespreekbaar maken, anderen hierop aanspreken, authentiek en integer handelen. Leiderschap is nodig, maar ook dragerschap. Wie neemt de uitdaging aan en geeft het stokje door.

Ruud Lubbers: Terugblik op Klimaattop COP21

Ruud Lubbers

 

De historische doorbraak van het Klimaatakkoord van Parijs van 12 december jl. begon najaar 2014, toen de leiders van de G2 verklaarden “Parijs” tot een succes te willen maken. VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon was op dat monent al stevig op weg met zijn Post 2015 UN Sustainable Development Goals. Echter, steeds meer begon hij te benadrukken dat klimaatbeheersing daarbij de eerste prioriteit was.

Vervolgens verraste voorjaar 2015 Paus Franciscus de wereld met zijn Encycliek Laudato Si’. In dat document verklaarde hij het Handvest van de Aarde te beschouwen als de grondslag voor “Our Common Home”. Zelf ervoer ik dat als een toegespitst vervolg op “Our Common Future”. Zo gingen Ban Ki-Moon en de Paus als het ware hand in hand.

Dat werd in september bij de Algemene Vergadering van de VN, waarin het daadwerkelijk kwam tot de Post 2015 UN SDG’s, op een heel bijzondere wijze zichtbaar. Ban Ki-Moon nodigde daar Paus Franciscus uit als bijzondere gast en eerste spreker tussen al die regeringsleiders.

En parallel aan die alliantie tussen de VN en Paus Franciscus, als icoon van een toekomstgerichte spirituele beweging en daarmee hoop en inspiratie gevend aan wat men de civil society pleegt te noemen, werd in Parijs ook zichtbaar hoe de alliantie met het bedrijfsleven om daadwerkelijk tot klimaatbeheersing te komen gestalte had gekregen. Zeker, in Parijs waren het landen die tot een klimaatakkoord kwamen, maar parallel daaraan maakte de World Business Council for Sustainable Development zich zeer zichtbaar. Zo committeerde het internationale bedrijfsleven zich geloofwaardig aan klimaatbeheersing als de urgente uitdaging om met concrete mogelijkheden wereldwijd tot CO2-arme economieën te komen.

Dit is allemaal goed nieuws.

En eigenlijk bevat het COP21 Klimaatakkoord geen slecht nieuws. Voor nu was het het best mogelijke akkoord tussen al die landen, maar ik wil erop wijzen dat het slechts de eerste stap is.

Het is bijvoorbeeld veelbetekenend dat uit het concept de tekst betreffende scheep- en luchtvaart verdween. Daar was de wereld nog niet aan toe. Deze sectoren kennen krachtige branche-organisaties en lobbygroepen. Het is inderdaad dringend nodig tot intergouvernementele afspraken respectievelijk een klimaatakkoord in vervolg op Parijs te komen, maar dat al in Parijs te proberen zou alleen tot tandeloze tekst geleid hebben. Wel is Post 2015 nu dringend een actieplan geboden met periodieke concrete stappen om uiterlijk in 2030 het doel te bereiken.

Zo valt er in het akkoord ook niets te lezen over hoe bestuurlijk die CO2-arme economieën te realiseren. Ruw gesproken zijn er drie instrumenten: voorschriften (regelgeving), belastingen op fossiel en trading systems à la het Europese ETS. In de systematiek van het akkoord van Parijs worden de te maken keuzes aan de afzonderlijke landen overgelaten. Voor dit moment terecht! Eerst moest het tot dit algemene klimaatakkoord komen.

Maar intussen weten wij dat het bedrijfsleven en meer in het bijzonder de World Business Council for Sustainable Development, gezien de verreikende gevolgen voor handelspolitiek en werkgelegenheidsbeleid, een krachtig beroep op de regeringen doet; ieder van hen afzonderlijk en alle gezamenlijk worden opgeroepen om keuzes te maken. Ook op dat punt is Post Parijs nu dringend een actieplan nodig dat voortbouwt op het recente Klimaatakkoord.

Zulk een veeljarig actieplan vergt periodieke evaluaties en nieuwe commitments om stap-voor-stap de doelstellingen voor 2030 te halen. Een inspirerend voorbeeld daarvan werd al gegeven door Paul Polman, CEO van Unilever en lid van de SDG-commissie van Ban Ki-Moon. Polman verklaarde in Parijs dat Unilever alle energie die het gebruikt vanaf 2030 wil betrekken uit hernieuwbare bronnen (klimaatneutraal dus), en dat deze nieuwe doelstelling voor elektriciteit al geldt vanaf 2020.

Ten slotte wil ik in deze terugblik op Parijs, de geslaagde COP21, melden dat sinds het begin van deze eeuw het goedkoper worden van zonne-energie jaar in jaar uit zo indrukwekkend is gebleken – en het gaat maar steeds door – dat het uitfaseren van fossiel niet alleen vanwege het klimaat maar ook economisch geboden is. Het gaat dan inderdaad alleen nog om het tempo van de transitie en hoe financieel om te gaan met de “stranded fossil energy assets”. Intussen is de prijs van zonne-energie zo gedaald, dat opslaan t.b.v. optimaal gebruik (op het goede moment dus) en grensoverschrijdende netwerken (grids) meer en meer loont.

Ruud Lubbers, 16 december 2015

Klimaatgerechtigheid

In de opmaat naar de VN Klimaattop in Parijs – ook wel COP21 – is het tijd om een stevige oproep te doen voor klimaatgerechtigheid.

Met ‘klimaatgerechtigheid’ (Climate Justice) doel ik op een benadering van klimaatverandering als een ethische kwestie. Klimaatgerechtigheid houdt in dat de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering in relatie worden gebracht met rechtvaardigheid, zowel ecologisch als sociaal. Onderwerpen als gelijkwaardigheid, mensenrechten, collectieve rechten en historische verantwoordelijkheid zijn daarbij belangrijke overwegingen.  

Klimaatgerechtigheid houdt rekening met het feit dat de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, veelal in ontwikkelingslanden, het minst verantwoordelijk zijn voor klimaatverandering in de wereld, en het hardst getroffen worden.

Klimaatgerechtigheid kijkt niet alleen naar maatregelen tegen klimaatverandering middels ‘mitigatie’ van uitstoot, maar ook naar mogelijkheden om kwetsbare bevolkingsgroepen te ondersteunen bij aanpassing aan de effecten van klimaatverandering.

Klimaatgerechtigheid wordt tenslotte ook gebruikt in relatie tot het juridische systeem, met behulp waarvan rechtvaardigheid wordt beoogd door wetgeving op het gebied van klimaatverandering.

Het Earth Charter biedt een breed gedragen mondiaal ethisch kader en bevat vele concrete aanknopingspunten voor klimaatgerechtigheid. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan de opvatting dat ontwikkeling er niet om gaat – nadat aan de basisbehoeften is voldaan – almaar méér te willen hebben, maar veeleer meer te zíjn. Dit is een fundamenteel onderdeel van de culturele verandering die we nodig hebben bij de omslag naar een samenleving waarin gevaarlijke klimaatverandering wordt voorkomen. 

Geïnspireerd op het Earth Charter waren er recentelijk twee momenten waarop ik de gelegenheid kreeg om dit thema aan de kaak te stellen:

Het eerste moment was tijdens een bijeenkomst over klimaatverandering in Den Haag, georganiseerd door de werkgeversorganisatie VNO-NCW. Ik was uitgenodigd mijn visie te geven op de voorbereidingen op de Klimaattop, in het licht van het motto van 15 jaar Earth Charter: ‘One Earth Community, One Common Destiny’. In het kader van intergenerationele samenwerking nodigde ik Lavinia Warnars uit, mijn buddy bij de Young Club of Rome, sociaal ondernemer en één van de Earth Charter Vrienden. Ons verhaal was een oproep  om klimaatverandering vanuit de holistische benadering van het Earth Charter te bezien en voortaan klimaatgerechtigheid na te streven.

Het tweede moment is nu, met het delen van onderstaand verhaal van Irene Dankelman. Irene is ecoloog en internationaal onderzoeker en publicist rondom gender en klimaat en was te gast tijdens de viering van de seizoenswisseling – van zomer naar herfst – in mijn woonwerkgemeenschap de ‘Homüschumühl’. We genoten van een vegetarische en biologische seizoensmaaltijd, en van haar mooie maar alarmerende verhaal. Ze uit hierin haar zorgen én presenteert tegelijkertijd een hoopvol perspectief, geïnformeerd door het Earth Charter. Ik moedig je aan je reactie hieronder achter te laten, om jouw vragen en perspectief op klimaatgerechtigheid met ons te delen.  

Climate Justice knocks at our doors – we cannot hide away from it

Irene over klimaat “What should I tell you about the changes in our climate? Has not everything been said last year in the 5,000 pages of the reports of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPPC), to which 235 scientists contributed? Rising temperatures, heavy rains, dramatically dry seasons, and unpredictable weather, it is all documented and predicted in models and books. Phenomena resulting in excessive flooding and wildfires, intensified melting of ice and glaciers, dangerous sea level rise, coastal erosion and heat stress, and consequentially abrupt ànd long-term disasters.

What can I tell you about the scarcity of resources, the failing of crops, the cry for clean water? OR: What can they tell you, the thousands, the millions of people who experience the consequences in their daily lives, day after day? What can they tell you about their struggles and their rights? The women and men, the children, many of whom are living in poorer countries and regions. The people who do not have part in driving these changes, but who have to cope with all its consequences. There is no climate justice in what is happening: Those who suffer most, are those who have the least part in its causes.

Testimony: Satou Diouf, Village of Gadiag, Senegal (in: WEDO, 2008, p.26)

We the women are responsible for feeding our families. The bush has now become a desert shrub in my area and there is nowhere to go to fetch wood…..One day, unable to find enough wood after a long search, I used some branches to cook. Since the wood was not enough, I cut my plastic bassinette in pieces to fuel the fire. My bassinette was gone before I finished cooking. Then I took the wooden bench where I was seated and cut it to feed the fire. That was not enough. I also had to use my bed sheet for the fire so the food could cook. After serving the food, my mother-in-law refused to eat. She said she didn’t think food cooked with plastic bassinette and bed sheet was edible. I told her that if she doesn’t eat, the children would eat her portion. Still, she refused. (see: http://www.wedo.org/wp-content/uploads/hsn-study-final-may-20-2008.pdf, WEDO, 2008. Gender, Climate Change and Human Security: lessons from Bangladesh, Ghana and Senegal. Women’s Environment and Development Organisation, New York.)

Last week I attended a workshop in London of the project BRACED (Building Resilience and Adaptation to Climate Extremes and Disasters), and there again it was underlined by people from Uganda, Sudan, Chad, Myanmar and Burkina Faso: it are often the most vulnerable, often women and children, who are affected most by the changes in climate they are facing – but at the same time they are crucial agents of change.

In Oxfam UK’s project Sisters on the Planet the lives of ordinary women and their families in different parts of the world are showcased. The annual monsoon rains in Bangladesh are getting heavier and more unpredictable. Few people can have encountered a force of nature quite like Sahena Begum. She was quite young when she was elected as chairperson of the local disaster committee. She listens to the news and shares weather information with the community. She helps the villagers and her children to prepare for new disasters. At first there was much resistance to her leadership role, but now she is well respected by her husband, and by the men and women in her village. She keeps on preparing the community for disasters in order to secure a safer future. (see: Oxfam UK, 2008; https://www.youtube.com/watch?v=WqYgDGy8Z4M )

What is happening in our atmosphere?

During the past 130 years temperatures went up by 0.9oC. [The past 30 years have been warmer than all decennia since 1850. Worldwide, also in the Netherlands, 2014 was the warmest year since  weather observations started in 1706, and with the summer we have had, we might even exceed that record.]  Concentrations of CO2 and methane [and laughing gas] in the atmosphere have increased to levels that have not been measured since the past 800,000 years. Since the pre-industrial time, concentrations of CO2 in the atmosphere have increased with 40% due to the burning of fossil fuels, but also because of changes in land-use (including deforestation, and increased cattle rearing). (see: www.ipcc.ch)

What is needed?

Although by now almost everybody knows that climate change is mainly (hu)manmade, the measures taken so far are still haphazard and predominantly voluntary in nature.  We – or rather our governments – have agreed  in 2010, that the world should stay below the 2oC increase in temperature (compared to the situation in 1990). For many communities even that 2 degrees limit seems to come with major suffering and distress. For small island states, such as Vanuatu, for example, even an increase of  1.5oC seems to be too much, sea level rise and storm surges will overflow their land and evacuation plans are on alert continuously.

In order to stay below the 2oC limit, emissions of greenhouse gases have to get down dramatically. This means that we need a major shift in the ways we are moving, producing, communicating and warming (or cooling) ourselves. A shift to carbon-poor economies and societies is crucial. This implies not only a spectacular move towards sustainable, alternative energy-production, but first and foremost a massive saving of (our use of) energy. And we most safe our forests and prevent them from being cut or burned down or ‘cattled over’.

Since 2011 my country the Netherlands (and I am sure Germany does the same), follows the EU with its development of a climate-neutral strategic plan and signed an Energy Agreement with multiple stakeholders in 2014. This requires major investments in sustainable technology and making these available and applicable in all sectors of society. But it also demands a major level of societal awareness and support. One wonders if the implementation of these plans is really on track and if we are well aware of what steps have being taken so far?  For example: Did you know that in 2014 the UN Decade for Sustainable Energy for All (SE4All, 2014-2024) started? And what are we actually contributing to that process?

What is at stake in Paris?

The United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) – that was agreed in Rio in 1992 – says it as follows: “We have to prevent dangerous interference with the climate system.”

Although the 2 degrees limit was globally agreed, also at that level we are running behind in its realisation. That is why governments agreed in Durban in 2011 to hold a Climate Summit in Paris end of this year (2015). This is needed because the only binding protocol we have to reduce our emissions, the Kyoto Protocol,  is limited in scope and will expire in 2020 (after an extension).

Success of the UNFCCC Climate Conference in Paris (COP21) depends on the following four pillars:

  • A strong universal climate agreement/convention for 2020 and onwards;
  • Adequate and guaranteed national contributions (pledges) towards the aims of the Convention;
  • Strengthened/enhanced joint action of governments at all levels (so not only national but also local governments/municipalities) and a broad spectrum of stakeholders;
  • And last but not least: increased and adequate funding for mitigation and adaptation actions, particularly in developing countries.

What is happening?

Around the world innumerable local initiatives have been taken to enhance sustainable energy use. For example the organization Solar Sisters, a collective of 1,200 small enterprises working on solar energy, supplies 200,000 users. Solar Sisters tries to tackle energy poverty (a major problem in many developing countries) and at the same time strengthens the economic chances of women. Through ‘light, hope and opportunities’ selling points women [supply] solar lamps and cooking technologies in very isolated communities in Uganda, Tanzania and Rwanda. A similar initiative by Kopernik in Indonesia results in Ms. Ibu Leny in Kalimantan saying: “My household used to utilize two kerosene lamps every night prior to purchasing the daylight solar light. But now, I don’t need my kerosene lamps anymore. I save up to Rp.110,000 (approximately US$10) per month on kerosene, which I use to buy rice, and fuel for my husband’s boat”.

In the Netherlands  advocacy organizations such as URGENDA, are active, that hold our government accountable by its filing of a case against governmental policies. Municipalities are active as well: in Nijmegen we have Power2Nijmegen, which intends to make the city climate neutral in 30 years time, by 2045, through co-creation with many stakeholders around energy saving and sustainable energy. In Nijmegen the collective WindPowerNijmegen will supply 7,000 households with wind energy.

During the ICLEI (Local Governments for Sustainability) World Congress in April 2015 36 mayors of big to medium-sized cities signed the Compact of Mayors, and ICLEI launched its ‘Transformative Action Program’ (TAP) to enhance climate action at local and subnational level; the TAP has already received over 100 applications from cities around the world.

The Challenge is our hands:  

Next to the many actions in support of the thousands of refugees that enter Europe these days,  it is also  World Peace Week  and the UN Summit on the Post-2015 agenda (Sustainable Development Goals) is going on. Let’s finish this talk with the Earth Charter (2000). Its preamble says : “We stand at a critical moment in Earth’s history, a time when humanity must choose its future. As the world becomes increasingly interdependent and fragile, the future at once holds great peril and great promise. To move forward we must recognize that in the midst of a magnificent diversity of cultures and life forms we are one human family and one Earth community with a common destiny. We must join together to bring forth a sustainable global society founded on respect for nature, universal human rights, economic justice, and a culture of peace. Towards this end, it is imperative that we, the peoples of Earth, declare our responsibility to one another, to the greater community of life, and to future generations.”

Irene Dankelman  Homüschemühl, Keeken, Germany, 20 September 2015

Kunnen we de toekomst herinneren?

half schillderij mondriaan

 

 

 

 

 

 

 

Als de toekomst begint wanneer het verleden eindigt, zijn wij mensen dan wellicht dat ogenblik ertussen waarin die ene keuze valt die steeds langer duren kan? Duurzaam in relatie met de ander, duurzaam in verbinding met de Aarde, duurzaam in verbinding met onszelf.

Onderwijs, gezondheidszorg, landbouw en voeding zijn een aantal domeinen die voortdurend vragen om vernieuwing. Niet voor over een maand of jaar of voor 2032, nee liever voor gisteren. Maar goed wanneer we ons dat vandaag herinneren wat gisteren vanuit de toekomst gevraagd werd dan is dat ogenblik nu, vandaag, aangebroken om het goede te doen!
Kunstenaars en ontwerpers hebben vaak intuïtief een gevoel voor wat de toekomst hen wil aanreiken. Ze zijn meestal niet door (economisch) regelgeving ingesponnen. Beweeglijk en open naar wat op hen afkomt. De toekomst die voor hen niet zelden in de natuur te vinden is; natuurlijke veerkracht die maakt dat iedere dag weer nieuw verschijnt. Ook complexiteit wordt vaak in de natuur herkend. Het leven heeft z’n eigen organische wetten, nooit bedacht, cyclisch en in samenhang. Voor systemische veranderingen komt hier veel inspiratie uit voort. Het is niet voor niets dat het Earth Charter als eerste vraagt om met respect en zorg alle levensvormen tegemoet te treden. Ze bevatten een levende toekomst die we iedere keer opnieuw kunnen herinneren. Een curriculum voor de hele mens; een basis voor holistische gezondheidszorg; een integrale visie op landbouw en voeding. Het alledaagse roept ons op om als kunstenaars beweeglijk en open de abstracte, systemen om te vormen; toekomstig te herinneren wat het leven zelf ons te leren heeft. Ecologisch integer naar de Aarde, sociaal en rechtvaardig naar de ander en in vrede met onszelf. Meerdimensionaal en gelijktijdig. Zo wordt opvoedkunde weer tot opvoedkunst, geneeskunde weer tot geneeskunst; niet getoetst aan gisteren, maar iedere keer weer voor de dag die volgt na morgen. Waartoe? Voor de vreugdevolle viering van het leven! De Aarde houdt ons immers in z’n grote diversiteit en schoonheid samen; One Earth community, One Common destiny.

Op 29 juni mogen we alweer het vijftienjarig bestaan van het Earth Charter vieren. We organiseren een viering met internationale sprekers, spiritueel leiders en een deelprogramma in de natuur. Het programma is inhoudelijk, verbindend en vol feestvreugde! Ben je erbij? Je kan je hier nog een paar dagen inschrijven.

Ignaz Anderson

Doorbraak: de nieuwe “Well-being of Future Generations Act” van Wales

jan de venis

Copyright:  Dan Green

Tijdens de “Essential ingredients for a sustainable futureconferentie in Cardiff, Wales, werd op 29 april 2015 een vernieuwende wet gelanceerd: The Well-being of Future Generations Act. Het is de eerste in zijn soort en een enorme stap in de goede richting. The Well-being of Future Generations Act bestaat uit een set geïntegreerde welzijnsdoelen waarmee zorg gedragen wordt voor het welzijn van toekomstige generatie. Deze nieuwe wet ondersteunt het Earth Charter als kader voor duurzaamheid en roept op tot samenwerking om een duurzame mondiale samenleving te realiseren, gebaseerd op respect voor de natuur, universele mensenrechten, economische rechtvaardigheid en een cultuur van vrede. Precies zoals het in de Preambule van de EarthCharter staat. Ook dat wij daarbij onze verantwoordelijkheid jegens toekomstige generaties hebben te nemen.

Lees hier het volledige artikel over de conferentie en onze bijdrage vanuit Waterlex

 

 

Het Earth Charter als ethisch fundament voor de Sustainable Development Goals

un_globalgoal_still003

Gezamenlijk blog: Door Earth Charter Vrienden Ruud Lubbers, Alide Roerink en Lavinia Warnars

Het jaar 2015 biedt kansen op een nieuw begin. Voor burgers, bedrijven en de internationale gemeenschap, om in samenwerking en hernieuwd enthousiasme gedeelde principes en doelen tot leven te brengen en daadwerkelijk te realiseren. Het Earth Charter, precies 15 jaar geleden gelanceerd, vertegenwoordigt de gedeelde principes en waarden die nodig zijn voor de omslag naar een duurzame wereld. Onder het motto ‘One Earth Community. One Common Destiny’ wordt dit jubileum in 2015 gevierd. De viering heeft tot doel het besef van universele verantwoordelijkheid aan te moedigen. Om met de eerste zinnen uit het Earth Charter te spreken

“Wij bevinden ons op een kritiek moment in de geschiedenis van de Aarde, een tijd waarin de mensheid haar toekomst moet kiezen. Nu de wereld steeds meer verweven, onderling afhankelijk en kwetsbaar wordt, houdt de toekomst zowel grote gevaren als grote beloftes in. Om vooruit te gaan, dienen wij te erkennen dat wij temidden van een schitterende verscheidenheid aan culturen en levensvormen één menselijke familie vormen en één Aardse gemeenschap met een gemeenschappelijke bestemming. Wij moeten ons verenigen om een duurzame mondiale samenleving te realiseren, gebaseerd op respect voor de natuur, universele mensenrechten, economische rechtvaardigheid en een cultuur van vrede. Daartoe is het een vereiste dat wij, de volkeren van de Aarde, onze verantwoordelijkheid jegens elkaar, jegens de grotere levensgemeenschap en jegens de toekomstige generaties openlijk uitspreken.” – Preambule Earth Charter

2015 is ook het jaar waarin de Verenigde Naties overeenstemming hopen te bereiken over een nieuwe ontwikkelingsagenda, onder de noemer ‘Sustainable Development Goals’ (SDGs). Het ziet ernaar uit dat er 17 duurzaamheidsdoelen zullen komen, die universeel – in ‘Noord’ en ‘Zuid’, ‘Oost’ en ‘West’ – nageleefd moeten worden. Dat is een keuze voor duurzaamheid, in combinatie met armoedebestrijding en het aanpakken van ongelijkheid. De VN-topconferentie over financiering van de duurzaamheidsdoelen, welke in juli plaatsvindt in Addis Abeba, vormt een belangrijke voorbereiding op de Duurzaamheidstop in New York in september. Om tenslotte uit te komen in Parijs, bij de VN Klimaatconferentie in december.

Ook de VS en China hebben afgelopen najaar een opmerkelijk initiatief genomen, op weg naar de VN Klimaatconferentie in Parijs. De VS, als technologisch meest ontwikkelde economie, en China als de demografisch grootste en snelst groeiende, hebben besloten omwille van de dreigende en nu al scherp zichtbare klimaatverandering samen te gaan werken als G2.

De Europese Unie wil bovendien met haar Energie-Unie invulling geven aan het begrip CO2-arme economieën. Dit biedt perspectieven voor samenwerking tussen Brussel en Moskou.

Dit belangrijke jaar biedt daarom veel ingrediënten om te komen tot een daadwerkelijke mondiale doorbraak. Ons voorstel is daarbij het Earth Charter te hanteren als het kwalitatieve en ethische fundament voor de SDGs, verankerd in gedeelde waarden en principes, voortgekomen uit een wereldwijde participatieve dialoog.

Uit het rapport van Ban Ki-Moon over de SDGs, ‘The Road to Dignity’, blijkt dat er meerdere overeenkomsten zijn tussen de onderbouwing voor de SDGs en het Earth Charter. Hij schrijft bijvoorbeeld: ‘[…] they have called for holistic and integrated approaches to sustainable development that will guide humanity to live in harmony with the planet’s fragile ecosystems’ (UN General Assembly, 2014,p. 8/34.). Daarnaast wordt er ook voorzichtig verwezen naar spiritualiteit: ‘The stars are aligned for the world to take historic action to transform lives and protect the planet’ (UN General Assembly, 2014, p. 6/34). Als leidraad voor de SDGs wordt gekozen voor ‘A life of dignity for all’ waarbij de ecosystemen in tact moeten worden gehouden voor huidige en toekomstige generaties. Ten slotte wordt  ‘inclusiviteit’ benadrukt: iedereen doet mee. Belangrijk is dat alle stemmen gelden, ook die van jongeren, kinderen en toekomstige generaties.

We zien duidelijk overeenkomsten tussen het Earth Charter en de agenda voor de SDGs. Beiden staan voor een holistische aanpak. Maar we zien ook een aantal belangrijke aanvullende kwaliteiten. Het Earth Charter is een handvest waarin armoedebestrijding wordt gezien als een ethische, sociale en milieuverplichting. Het spreekt niet over percentages en streefcijfers of deadlines, maar is er in deeerste plaats als moreel kompas voor alle burgers en instituties, om zich eigen te maken en na te leven. Het Earth Charter beoogt verandering door bewustwording (‘een verandering van geest en hart’), terwijl de SDGs vooral gericht zijn op beleid en politieke maatregelen.

Hoe krachtig zou het zijn als het Earth Charter en de SDGs hand in hand gaan, om elkaar te versterken? Hoe veel groter de kans op een werkelijk nieuw begin? Wij nodigen iedereen uit om het Earth Charter en de SDGs beiden ter hand te nemen en op deze plek te delen welke kansen u ziet.

Mijn boodschap tijdens het Future Fields debat over Circulaire Economie

future fieldsOp 20 januari sprak ik op het Future Fields Event van Avans hogeschool in Breda. Circulaire Economie stond centraal als thema. Deze impressiefilm geeft weer dat het een interessante, bruizende dag was. Hieronder kunt u lezen hoe ik mij heb uitgesproken tijdens het debat:

One Earth Community One Common Destiny

In het begin van dit jaar spreek ik op uitnodiging van Avans graag samen met Anne-Marie Rakhorst, ondernemer, oprichter van Search en initiatiefnemer van Duurzaamheid.nl.

Iedere vijf jaar vieren wij de lancering van het Earth Charter dat in het jaar 2000 in het Vredespaleis werd gelanceerd. We vierden 5 jaar, 10 jaar en nu dan 15 jaar Earth Charter. Het Earth Charter heeft kracht om een aantal redenen, ik noem er hier 3:

  • Het omvat waarden en principes en acties voor duurzaamheid, die zijn verwoord in het kader van de grootste en meest inclusieve dialoog wereldwijd die er tot op dat moment ooit gehouden was. Mensen van alle achtergronden en in alle delen van de wereld waren betrokken. Zo werd en is het een ‘People’s  Document’.
  • Het Earth Charter kan door iedereen worden gehanteerd (individuen, maar ook organisaties, bedrijven, overheden en in de politiek) als moreel kompas of gids om de omslag te maken naar een duurzame en rechtvaardige levensstijl. Dat People’s document is zo voluit bruikbaar in Nederland.
  • Ook als mondiaal inspiratiekader is het Earth Charter van belang omdat het de volgende stap is volgend op het VN Charter en de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Tot op dat moment was er nog geen internationale overeenkomst over de relatie van de mens tot de Aarde, de grotere leefomgeving (de Community of Life). Het motto van 15 jaar Earth Charter is dan ook: ‘One Earth Community. One Common Destiny’.

Bij iedere viering van 5 jaar Earth Charter zie ik dat het Earth Charter weer meer mensen, jongeren, tot nieuwe initiatieven brengt om Our Common Future gestalte te geven.Het Earth Charter inspireert, maar de invulling is iets van jou persoonlijk.

In het Handvest staat letterlijk te lezen dat de weg voorwaarts alleen effectief doeltreffend is als de wereld van de politiek samen met die van het bedrijfsleven en die van burgerinitiatieven elkaar aanvullen. Dat zien wij gelukkig bij steeds meer Corporate Social Responsibility. Dat is echt in opmars. Denk aan Paul Polman van Unilever en Feike Sijbesma van DSM.

Maar nog bemoedigender zijn de radicale initiatieven van onderop. Ik noem Recycling en Cradle to Cradle. Sociaal Ondernemen en talrijke burgerinitiatieven die blijken houdbaar én creatief.

Soms heb ik de indruk dat de wereld, de economie, van onderop nu echt begint te bewegen. Een praktisch voorbeeld is dat de enorme hoeveelheden afval wereldwijd steeds meer tot nieuwe ideeën leiden. Een ander voorbeeld is dat de VN het jaar 2015 uitriep tot internationaal jaar van de Bodem. Goed om stil te staan bij de lange weg die afgelegd moest worden om tot verantwoorde landbouwproducten te komen en duurzame handelsketens. Lucas Simons schreef er een prachtig boek over ‘Changing the Food Game’. Het sluitstuk lijkt mij om in combinatie met de zorg om de Aarde te voorkomen dat mensen in ontwikkelingslanden worden uitgebuit. Met een eerlijk inkomen zal het voor boerenzonen en -dochters niet lonen naar de stad te trekken; althans niet allemaal. Om dit te realiseren zullen we de ‘Echte Prijs’ moeten gaan betalen, in feite werkelijk gaan doen wat in het Earth Charter staat verwoord bij principe 7d. “Verwerk de totale milieukosten en sociale kosten van goederen en diensten in de verkoopprijs en stel consumenten in de gelegenheid producten te herkennen die voldoen aan de hoogste sociale- en milieunormen”.

2015 zal ook in het teken staan van een wereldwijde gemeenschappelijke beheersing van klimaatverandering. Dat gaat om de omslag naar een CO2-arme economie. Tot voor kort dachten velen dat dit een probleem voor de toekomst is; langzame temperatuurstijging en geleidelijk hogere waterstanden in de oceanen; nu weten wij dat droogtes en overstromingen nu al zichtbaar maken dat de mensheid begonnen is de natuur krachtig te ontregelen. De weg naar een CO2-arme economie moet dus nu ingeslagen worden. Het is dringend. Daarbij moet ons continent Europa, en ons land Nederland, het voortouw durven nemen; zichtbaar maken wat kan en die kennis delen; wereldwijd naar al die volkeren die nog minder ontwikkeld zijn; minder diplomatieke conferenties en meer doen van onderop en die kennis delen. Dat is ontwikkelingssamenwerking nieuwe stijl.

Het Handvest van de Aarde spreekt zich duidelijk uit ten gunste van Duurzaamheid en Diversiteit. Zo weet ik mij ook deel van een kleurrijke wereld en een kleurrijk land. Tegelijk wil ik met u een ogenblik nemen voor wat ik acht de bottomline wereldwijd van onze waarden te zijn. Dan heb ik het over de universele rechten van de mens; universeel ongeacht ras, kleur, gender of geloof dus. De rechten van de mens maken integraal onderdeel uit van het Earth Charter. Die Universele Verklaring van de Rechten van de Mens kwam tot stand tegelijk met de afschaffing van koloniën en in vervolg op de afschaffing van slavernij. Heel lang is dat als vanzelf als ondergrens van beschaving gezien.Een Republiek als Indonesië weet dat een zeer groot deel van haar inwoners moslims zijn, maar toch ook daar geldt de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

Dat staat in contrast met de Islamic State en aanverwante organisaties die zeggen geen boodschap te hebben aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens; sterker, die bewust flagrant schenden. Die organisaties gaan machtsbewust terug in beschaving; naar vóór die Universele Verklaring. Zij plaatsen zich zo buiten de mensheid als geheel die gaat voor Our Common Future.

Als men geen boodschap wil hebben aan compassie en rechten van de mens; sterker, zijn volgelingen zo zonder liefde, compassie en rechten van de mens disciplineert, stelt men zich buiten de volkerengemeenschap en wie daar voor gaat verspeelt zijn burgerrechten. Dat moet duidelijk zijn.

Tegelijk moeten wij ons niet door deze duivel laten ketenen; eraan toegeven dat hij onze inzet ten goede verlamt. Daarom wil ik ondanks deze zorgen wijzen op het voornaamste instrument en opdracht van het Handvest van de Aarde: dat is de vreugdevolle viering van het leven.

Tenslotte een enkel woord over wat er gebeurde tussen Earth Charter +10 en nu (+15). Internationaal wijs ik dan op wat in San José, Costa Rica, tot stand kwam; een prachtig Handvest van de Aarde educatiecentrum, een Unesco chair; maar ook nationaal hier in Nederland een hechte verbinding en samenwerking met onderwijs; hier bij en met Avans, maar ook met en door Iona in Amsterdam, antroposofisch van oorsprong breed verbonden met onderwijs en nu Vriend van het Handvest van de Aarde omdat het gaat om Our Common Future. Van Earth Charter +5 naar +10 zijn wij dus naar onderwijs gegaan en dat zal bij Earth Charter+15 meer gestalte krijgen.

De eerste decade of Education for Sustainable Development zit er alweer op en de V.N. zal in september besluiten over de Sustainable Development Goals (SDG’s) als follow-up op de Millenniumdoelen vanaf 2015. Die agenda is breed. Het is in ieder geval een inspanning om volkeren en landen in verschillende fases van ontwikkeling samen te binden in solidariteit en toekomstgerichtheid. Het Earth Charter kan daarbij als kompas dienen; een ethisch fundament onder de SDG’s.

In Nederland zullen wij als Vrienden van het Handvest van de Aarde voortgaand samenwerken met de Worldconnectors die het Post 2015 Charter tot stand brachten. Dat Charter is gericht op samenwerking tussen alle partijen voor de SDG’s. Dit gebeurde samen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken namens alle Ministeries – onze regering dus. Ook dat is eigenlijk ontwikkelingssamenwerking nieuwe stijl. Wat wij in en vanuit Nederland als civil society aanreiken.

Transitie. Dat woord kent u allemaal. Simpel gezegd de regering bezuinigde. De samenleving is in transitie. Dat zijn wij; dat bent u. Transitie begint bij U, het is ook een wereldwijde opdracht.

Het proces voor de totstandkoming van het Earth Charter gaat langer terug, maar vanaf de lancering in 2000 is er in Nederland aan gewerkt om het onder de aandacht te brengen. Als Earth Charter Commissioner bracht ik indertijd het Handvest van de Aarde onder bij het NCDO; het Centrum voor Mondiaal Burgerschap, tot voor kort gefinancierd door BuZa. Het NCDO werd goeddeels wegbezuinigd, maar de Worldconnectors, nu als Vereniging, gaan door en zo ook de Vrienden van het Handvest van de Aarde. Het Earth Charter nodigt uit tot samenwerking, hand in hand, ieder naar eigen vermogen, maar wel samen om inhoud te geven aan Our Common Future; en dat in het bewustzijn dat de Aarde ons is toevertrouwd.

Na het debat op AVANS hogeschool werd ik geïnterviewd. Mocht u dit willen lezen dan kan dat hier