Dialoog op dinsdag #5: SDGs 7 en 13 beyond Corona

Online, 30 juni 2020

Moderators: Alide Roerink (Earth Charter) en Veronique Swinkels (Worldconnectors)

We zijn aangekomen bij de laatste Dialoog op Dinsdag voor de zomer. Wat betekenen de SDGs voor de tijden van corona en beyond? Hoe ziet deze nieuwe wereld eruit? Tijdens deze bijeenkomst worden we geïnspireerd door William van Niekerk en Jan Pronk. Ashraf Hachhouch en Jan Bouke Wijbrandi zullen meeluisteren en hier aan het eind op reflecteren.

Estafette

Bij de vierde Dialoog op Dinsdag op 30 juni 2020 stonden SDG 10 (ongelijkheid verminderen en SDG 15 (leven op het land) centraal. De punten die er in de vorige dialoog op dinsdag uitsprongen:

• Het belang en de kracht van taal, taal kan ons verbinden en taal kan ons scheiden. Als we geen gezamenlijk vocabulaire hebben komen al die verschillende invalshoeken niet bij elkaar.
• Een landschap is ook een community waar alles samenkomt. Een holistische visie op diversiteit kan verbinden en inspireren. Monoculturen zijn al snel minder resilient.
• Worldconnectors en Earth Charter verbinden de mens met elkaar en met de aarde. Daarmee versterken we de mens en versterken we de aarde. Kunnen we daar nog radicaler in opereren? Ons opstellen als een proeftuin waarin we nieuwe nog diversere systemen creëren en zoeken naar manieren om diversiteit in systemen te empoweren. Wat is mijn rol, mijn blinde vlek?
• We hebben Mensenrechten om ons te beschermen tegen discriminatie en te zorgen voor inclusiviteit. We hebben de rechten van de Aarde nodig om de commons (rivieren, landschappen, bergen, zee) te beschermen en een stem te geven.

 

Jade Peters legt de verbinding met het Earth Charter

SDG7 betaalbare en duurzame energie: in 2030 moet iedereen toegang hebben tot betaalbare, betrouwbare en duurzame energie. In deze wereld is energie onze brandstof om te leven, wonen en werken. Toch, één op de vijf mensen heeft op dit moment nog geen toegang tot energie. Het grootste probleem aan energie is dat we te veel energie halen uit fossiele bronnen waardoor de broeikasgassen stijgen en het opwarmen van de aarde bevordert.

SDG13 klimaatactie: op alle plekken in de wereld heeft men te maken met klimaatverandering. De opwarming van de aarde heeft invloed op ons dagelijks leven. Droogte, stormen. Broeikasgassen zorgen dat de temperatuur stijgt. Arme mensen die nu al het meest kwetsbaar zijn, krijgt het eerst met de gevolgen te maken. Hoe sluit dit aan op het Earth Charter? In het Earth Charter zijn niet specifieke principes die aansluiten op deze doelstellingen. Deze SDGs zijn gemaakt vanwege het herstelproces wat nodig is. De doelen zijn smart, terwijl het Earth Charter eigenlijk een levenswijze is. Bij het EC gaat het om de 4 kernwaarden en als deze principes worden uitgevoerd, hoeven we het niet te hebben over herstel. Lees het Earth Charter hier voor de vier Earth Charter principes.

 

Inspirator William van Niekerk – vicevoorzitter Raad van Toezicht van SNV World en voorzitter van de NWBA, de Nederlandse Waterstof en Brandstofcel Associatie.

SDG 7: Verzeker toegang tot betaalbare, betrouwbare, duurzame en moderne energie voor iedereen.

Graag neem ik u mee naar begin 2018. Ik bezocht een aantal ontwikkelingsprojecten op het gebied van energie, agricultuur en water in Tanzania. De mensen en projecten die ik daar bezocht gaven een nuttig perspectief op SDG 7. Vaak wordt in Nederland bij dit ontwikkelingsdoel gesproken over de grootschalige opwek van hernieuwbare energie, bijvoorbeeld met grote windmolens. Dat het ook anders kan vertel ik graag vandaag aan de Worldconnectors en de Vrienden van het Earth Charter.

In grote delen van Afrika zijn huizen niet verbonden met het elektriciteitsnet, of het waternet, of het drinkwaternet, zoals dat de afgelopen duizenden jaren ook niet het geval was. In Sub-Sahara Afrika heeft nog steeds zo’n 55% van de mensen geen of nauwelijks toegang tot elektriciteit. Ondanks de ontwikkelingen de afgelopen jaren. Is Sub Sahara Afrika ook het gedeelte van de wereld dat door Corona voor het eerst in 25 jaar in recessie komt. De vooruitzichten voor de ontwikkeling van deze mensen is somber. Mensen gebruikten in Afrika voor de Coronacrisis sowieso weinig energie. Het positieve hiervan was dat Afrika slechts 2% van de wereldwijde broeikasgassen uit energie produceert, terwijl 17% procent van de wereldbevolking in Afrika woont. De energietransitie in Afrika gaat voor veel mensen in de praktijk van vandaag over toegang tot elektriciteit, het produceren van biogas en koken met minder schadelijke verbranding.

Ik heb gezien dat wij als Nederlanders de kennis in huis hebben om deze kringlopen in de praktijk in te richten. Het interessantste vind ik echter de ontwikkeling van off-the-grid-solar. Inmiddels zijn er ruim een half miljoen mensen, alleen al in Tanzania, door het Nederlandse SNV World geholpen aan dergelijke systemen. Deze systemen bestaan vaak uit een zonnepaneel dat verbonden is met een accu en dat systeem levert op afbetaling per sms stroom aan bijvoorbeeld lampen en een smartphone. Na volledige afbetaling is het systeem definitief van de eigenaar. De investering per persoon voor een dergelijk systeem is ca. 6 euro. Wat ik bijzonder aan deze oplossing vind, is dat hiermee de aansluiting op het grid wordt overgeslagen, inclusief de kosten daarvan.

Met de groei van duurzame energie zal er steeds meer vraag en aanbod op verschillende momenten komen en het balanceren daartussen kan niet zonder opslag. Opslag van biogas is relatief eenvoudig, maar opslag van elektriciteit is dat niet. Er zal daarom behoefte blijven om innovatieve concepten voor opslag te bedenken en te installeren. Hoe dan ook zal energie-opwekking veel meer decentraal en minder centraal worden.

Kijken we naar de effecten van de coronacrisis dan kunnen we een paar zaken voorspellen: zonne-energie wordt versneld goedkoper omdat er door cash-gebrek minder kopers zijn, vooral in Amerika. Bloomberg verwacht een prijsdaling van ca. 10% dit jaar. Echter, wereldwijd zullen de investeringen ook teruglopen. Vaak is ontwikkelingshulp een percentage van het Bruto Nationaal Product, ook in Nederland. Dat betekent dat de verduurzaming zal vertragen. Minder investeringen in duurzame energie betekent in dat geval ook minder snelle uitbouw van energievoorzieningen en minder betrouwbare energievoorzieningen voor ziekenhuizen et cetera. Toegang tot betrouwbare en duurzame energie voor klinieken en andere zorginstelling moet daarom de hoogste prioriteit krijgen.

Energie maakt het mogelijk om te zorgen voor gezonde voeding, om licht te geven zodat je veilig thuis kunt leren en werken, waardoor kinderen zich kunnen ontwikkelen en volwassenen in hun inkomen blijven voorzien. Tijdens de Coronacrisis, na de Coronacrisis en ook na 2030.

Stellingen

• Stelling 1: Er zijn genoeg mogelijkheden om iedereen van betaalbare, betrouwbare en duurzame en moderne energie te voorzien. Alleen al de zon levert meer energie dan we met elkaar kunnen consumeren
• Stelling 2: Door in minder rijke landen te zorgen voor duurzame en betaalbare energie kunnen er veel banen worden gecreëerd, direct in de energiesector en indirect doordat er energie komt om de minder rijke landen verder te digitaliseren. Daardoor draagt een duurzame energievoorziening ook bij aan migratievraagstukken.

 Inspirator Jan Pronk – Voormalig minister voor Ontwikkelingssamenwerking en Milieu, was werkzaam voor de VN, Professor Institute of Social Studies en voorzitter Earth Charter Nederland

De klimaat-SDGs zijn een lege huls. Daarom stap ik af van deze SDGs, want er zijn veel concretere doelstellingen geformuleerd. Met het klimaatverdrag van 1992 werd beloofd dat alle landen hun best gingen doen om de verslechtering van het klimaat tegen te gaan en de emissie van broeikasgassen te verminderen. In 1996 kwamen we tot de conclusie dat die belofte leeg was. Er was namelijk geen maatstaf. Daarbij wisselen landen van regeringen, waardoor zij zich niet aan hun belofte houden.

We moeten gaan in de richting van een verplichting. Die moet juridisch worden vastgelegd en er moet een sanctie op komen te staan. Net als we dat doen op het terrein van internationale handel. Dat werd Kyoto. Voor het eerst was er een emmissiereductie-doelstelling. Wie doet hoeveel om samen die werelddoelstellingen te verwezenlijken? En dat werden concrete afspraken. Maar hoe ga je dat verwezenlijken? En hoe word je het eens over de instrumenten? Ik had het geluk om de wereldonderhandelingen te mogen voorzitten. We werden het eens over de instrumenten. Hoeveel moeten landen zelf doen en hoeveel kun je verwezenlijken om andere landen te helpen? Als het niet zo makkelijk is kun je aan emmissiehandel doen. Kun je eenmaal uitgestoten broeikasgassen opslaan? Bijvoorbeeld door veel meer bomen te planten. Er werden afspraken gemaakt om elkaar te helpen en er kwamen sancties. Het was voor het eerst dat dit gebeurde op het terrein van internationaal milieubeleid. In de volgende ronde van de onderhandelingen van een volgende periode telt dat wat je niet hebt weten te verwezenlijken extra mee. Maar er kwam helemaal geen tweede periode. Het verpieterde weg. In plaats daarvan kwam Parijs na een aantal jaar.

Als je de afspraken van Parijs leest, staat daar precies hetzelfde als in de afspraken in Rio: we beloven ons best te doen. De plannen werden gemaakt. De optelsom van de uitkomst van al die plannen was een hogere emmissiereductie om de opwarming van de aarde niet te erg te laten zijn (1,5 graad). Maar de plannen waren vanaf begin af aan al niet adequaat. In het laatste overzicht wordt geconstateerd dat we de doelstellingen niet gaan halen, tenzij we ontzettend ons gaan inspannen.

Mijn stelling is dat we het niet gaan halen, en wel om dertien redenen:

1. Plannen waren begin af aan al niet adequaat en dat betekent:
2. Landen meenden het niet, ze verzaakten van het begin af aan.
3. De wereldbevolkingsgroei blijft aanzienlijk groot, dat heeft een consequentie voor het beslag op fossiele energie
4. Er is nog steeds geen afstand genomen van iets wat noodzakelijk is hiervoor: het primaat van de materiele economische groei
5. De consumptie per hoofd van de bevolking in de wereld neemt nog steeds toe. Dat ligt ook voor de hand, want:
6. De welvaart in arme landen ligt zo erg achter dat je vanzelfsprekend die consumptie zal moeten laten toenemen. En dus zal de consumptie per hoofd van de bevolking alleen maar kunnen afnemen als westerse landen een stap terug doen. Het ziet er niet naar uit dat we dat doen.
7. Integendeel, we gaan ook in het westen door met het verhogen van de consumptie per hoofd van de bevolking. We meten nog voortdurend succes in termen van materiële economische groei. Kijk maar naar de manier waarop we kijken naar de economische consequenties van het coronavirus.
8. De Verenigde Staten doen niet mee. Niet alleen maar onder president Trump, maar ook niet daarvoor. En waarschijnlijk ook niet daarna. Ook de Democraten zijn er niet echt in geïnteresseerd.
9. De bos-area neemt af in de wereld. Dat betekent natuurlijk ook dat de absorptiecapaciteit van CO2 afneemt.
10. Een groot aantal landen gaat, om economische redenen, door met verdere winning van kolen en andere vormen van fossiele energie. Kijk bijvoorbeeld naar China.
11. Er komt steeds meer verzet tegen alternatieve, duurzame energiebronnen. In Nederland komt bijvoorbeeld steeds meer verzet tegen zonne- en windenergie. De opslag van CO2 is natuurlijk een tijdelijke oplossing, maar daar wordt ontzettend veel kritiek op geleverd.
12. Er komt steeds meer interesse in geo-engineering. Dat wordt gezien als een oplossing, maar dat is het helemaal niet. Dat betekent dat de druk om tot emissiereductie over te gaan verder afneemt.
13. Geld blijft ver achter. De bedragen worden nooit gehaald en nooit uitgegeven.

Dat komt omdat we afgestapt zijn van bindende verplichtingen, je kunt altijd zeggen: we hebben ons best gedaan. En er zijn kapitalistische lobby’s gericht op regeringen en consumenten die steeds meer willen consumeren.

Is er iets positiefs te melden? Ja, de jongeren. Er is iets anders na de onderhandelingen van Parijs dan na de onderhandelingen die ik mocht leiden. De onderhandelingen die ik mocht leiden kregen veel aanbod bij ngo’s en dergelijke. Maar zodra we geslaagd waren, was het voorbij. Na de onderhandelingen van Parijs zijn jongeren opgekomen voor echte klimaatverandering. Ze zeggen tegen regeringen: je moet doen wat je beloofd hebt. En dat is aan de basis van de samenleving behoorlijk veranderd. Dat is hoop. Veel jonge ondernemers maken gebruik van nieuwe technologieën die komen tot een werkelijke verandering van het energieverbruik in de economie. Dat zag je niet na 2000, want toen waren de bedrijven totaal niet geïnteresseerd om bij te dragen aan het klimaat. Dat zijn twee positieve punten. Die punten zullen helaas onvoldoende kracht met zich meebrengen om de doelen te halen.

Dan wil ik ten slotte graag de link met de coronacrisis aan de orde stellen. De klimaatcrisis is een wereldwijde crisis. Het is een onderdeel van een systeemcrisis. Het probleem is dat de meeste mensen in het Westen de crisis niet aan den lijve voelen. Daarom wordt dat niet zo serieus genomen. En als er een probleem gaat ontstaan, gaan de westerse landen samenklonteren om zichzelf te beschermen. We hebben de andere laten stikken. Hetzelfde doet zich voor met corona. Het is een wereldwijde crisis. Maar anders dan de klimaatcrisis, wordt deze wel direct door de mensen in het westen wordt gevoeld. Als dat aan elkaar gekoppeld wordt. Als we kunnen laten zien dat dit onderdeel is van de systeemcrisis, dan zou je dat bewustwordingsproces, dat onderdeel is van SDG13 echt kunnen onderbouwen. Dan kun je komen tot een wereldwijde aanpak. Ik vrees echter dat de westerse landen zich van de andere landen weinig aantrekken, zich aaneensluiten – m.b.t. wetenschappelijk onderzoek en toegang tot vaccins en medicijnen. Dan krijg je precies hetzelfde als bij andere crises: zelfbescherming van de westerse landen. Zowel m.b.t. tot corona, als m.b.t. het klimaat zullen de meeste slachtoffers vallen in het zuiden van de wereld.

Het is geen optimistisch verhaal, maar ik heb in ieder geval twee elementen genoemd die een kleine bijdrage kunnen vormen om het spoor te verleggen: Jongeren (jonge ondernemers) en het bewustwordingselement van de koppeling van corona en het klimaat.

Stellingen:

• De klimaatcrisis zal niet afgewend kunnen worden zonder een grondige herziening van het huidige kapitalistische systeem.
• De emissiedoelstellingen kunnen alleen bereikt worden wanneer landen juridisch bindende verdragsverplichtingen aangaan, met sancties op het niet nakomen daarvan.

 

Pronk over Europa

Zonder Europa kan het niet. Europa heeft altijd op dit punt het voortouw genomen. Ik heb de indruk dat Frans Timmermans er echt aan trekt, maar ik ben niet positief over de houding van de EU-landen. Ook omdat er middelpuntvliedende krachten zijn binnen Europa. Niet op de laatste plaats binnen Nederland zelf. Politieke samenwerking is van het grootste belang.

 

Breakoutgroep 1: 
iemand zei: ik weet hier helemaal niks van.

 

Breakoutgroep 2:
De klimaatcrisis zal niet afgewend kunnen worden zonder een grondige herziening van het huidige kapitalistische systeem.

 

Het ingewikkelde van de huidige tijd is dat er eigenlijk op heel veel terreinen zowel positieve als negatieve ontwikkelingen tegelijkertijd plaatsvinden. Als we het hebben over de klimaatcrisis kunnen we eigenlijk zeggen dat we er al midden inzitten en dat de omslag al heeft plaatsgevonden (kijk bijvoorbeeld wat er op Antarctica gebeurt). We zullen tegelijkertijd moeten uitgaan van 1. voorkomen van erger en 2. aanpassing aan wat er al in gang is gezet.

Klimaatverdragen en –kennis zijn er al langer, waarom zou de internationale gemeenschap nu wel actie ondernemen en overgaan tot herziening van het systeem? Belangrijk is dat we doorzetten om de crisis te vertragen en de tijd die dat oplevert goed gebruiken om te bedenken hoe we dit allemaal moeten gaan oplossen. We moeten goed nadenken en onderzoeken; welk economisch systeem werkt wel, hoe verbeteren we het draagvlak, andere invulling van samenwerking, inzetten van technologie en verbeteren van begrip van de aarde.

Er zijn op verschillende niveaus ontwikkelingen. Lokaal; heel veel initiatieven die invulling geven aan transitie. Communities proberen het leven anders in te richten. Nationaal: in landen als Bolivia en Equador worden natuurrechten in de grondrechten verankerd.  Internationaal: er wordt gewerkt aan verdragen en aan het invullen van de politiek van de aarde.

De principes van duurzaamheid (grenzen aan groei, circulair, sociaal en leefbaar) brengen ons eigenlijk als vanzelfsprekend bij een niet-kapitalistisch model.

Wij denken nog steeds dat het om ons draait. Maar de echte vraag is wat heeft de aarde van ons nodig om er voor te zorgen dat deze planeet leefbaar blijft voor mensen. De aarde redt zich wel. Please the planet!

Breakoutgroep 3:

Er zijn genoeg mogelijkheden om iedereen van betaalbare, betrouwbare en duurzame en moderne energie te voorzien. Alleen al de zon levert meer energie dan we met elkaar kunnen consumeren

Een gemeenschappelijke zorg van deelnemers van de breakout sessie is op welke manier bredere lagen van de samenleving bereikt en betrokken worden bij de dialoog over duurzame energie en klimaatactie. Vooral de diverse perspectieven zouden breder aandacht verdienen. Zodra mensen zelf voelen en zien hoe ons huidige energiegebruik impact heeft op ‘global warming’ en hoe mensen in het Zuiden al getroffen worden door klimaatverandering, zullen mensen eerder overgaan op duurzame energie en maatregelen nemen om energie te besparen.

Verbinding met de natuur blijft een belangrijke basis om tot inzicht en gedragsverandering te komen.

Klimaatverandering in het nieuws en op de politieke agenda, maar het verlies aan biodiversiteit krijgt nauwelijks aandacht. Dit jaar doet zich de mogelijkheid voor dankzij de topconferentie over het VN Biodiversiteitsverdrag, om deze kwestie hoger op de agenda te krijgen.

Werken aan bewustwording wordt als prioriteit van de Worldconnectors en Earth Charter Nederland geopperd. In tijden van corona hebben we direct ervaren dat prioriteiten anders komen te liggen, dat het mogelijk is drastische veranderingen in gang te zetten. Dat zou nu voor duurzame energie, energiebesparing, duurzame levensstijl ook als haalbaar en noodzakelijk ervaren kunnen worden.

Een goede strategie om mensen te betrekken is om hen onderdeel te maken van duurzame energieopwekking en verantwoorde voedselproductie en consumptie. Dat vraagt nog wel om een vertaalslag naar klimaatactie en politiek, maar nieuwe vormen van betrokkenheid en ondernemerschap zal daarvoor het draagvlak vergroten. Op het moment dat mensen zelf merken en ervaren wat de positieve mogelijkheden zijn en de negatieve effecten, dan ontstaat er een beweging. Die beweging kunnen Worldconnectors en Earth Charter Nederland ondersteunen en voeden.

Luisteraar Ashraf Hachhouch –  werkzaam bij Janssen en gemeenteraadslid voor de PvdA in zijn woonplaats Gorinchem

Jan Pronk schetste dertien negatieve trends waartegen we ons moeten verzetten. We hebben te maken met een negatieve tendens die we moeten verslaan en dan hebben we ook nog eens de media niet mee. De media die zo de macht hebben om een issue op de kaart te zetten en een land door een situatie heen te sturen. Waarom zien we dat niet met de klimaatcrisis, die misschien nog we groter is dan de coronacrisis? Dat gekoppeld aan deze geëngageerde groep mensen, met een hoop ideeën over hoe het beter moet, werden we gelukkig geïnspireerd door een aantal hoopvolle groepen, wat een groot onderdeel is van hoe we vooruit kunnen. En ik denk dat die combinatie eigenlijk de enige weg voorwaarts is, in alle stellingen die we bespreken. Een gedegen analyse die je soms naar een sombere plek kan brengen. Gun jezelf op die plek ook de tijd om die somberte te verwerken. Maar ga daar daarna mee aan de slag, met innovatieve jongeren en diversiteit. Take away: volg de analyse, kom op een donkere plek, reflecteer daar en ga aan de slag.

Luisteraar Jan Bouke Wijbrandi – co-voorzitter Worldconnectors, was directeur NCDO, directielid Oxfam Novib en directeur Unicef

Wij vonden als studenten van de jaren 70 al dat we toe waren aan een systeemverandering van kapitalisme. Het doet me deugt dat we dat vandaag weer bespreken. Als we over energie en klimaat spreken, spreken we over urgente thema’s die je niet los kunt zien van het systemische. We hebben het ook over de integraliteit van de Sustainable Development Goals, waar het ook gaat ook over ongelijkheid, armoede en honger. Dus wij kunnen twee SDGs niet makkelijk destilleren van het systemische. Worldconnectos heeft als motto constructief radicalisme. Dat zeggen wij, maar wat doen we met deze begrippen? De vraag is ook welke strategie hebben wij om die grote woorden waar te maken? De conclusie is dat onze strategie ook een politieke strategie is. Wat betekent dit voor de Worldconnectors? Het tweede punt is ook systemisch. Je kunt deze vraagstukken alleen oplossen op internationaal niveau. Je kunt ze niet oplossen met de beperking van de Nederlandse samenleving. Dan vind ik het uitdagend om te horen dat de SDGs, die de norm vertegenwoordigen op internationaal niveau, een lege huls zijn. We hebben wel normen. We meten de voortgang, maar er staan geen sancties op. Het is te vrijblijvend. Als wij dat hier tegen elkaar zeggen dan is ook de vraag, wat doen we met dit soort constateringen? Anders wordt het heel vrijblijvend om dat telkens tegen elkaar te zeggen. Dus dat is het eerste. Wat is onze strategie? Mijn tweede punt is dat dit een dialoog tussen deskundigen is. Het gaat om technische materie. Als wij vinden dat we niet alleen technische maar ook sociale problemen moeten oplossen, is de vraag hoe geven we vorm aan de dialoog als we ook mensen willen aanspreken? Welke taal willen we spreken? Als we jongeren zo belangrijk vinden in het geheel, zullen we de taal van de jongeren moeten spreken. We moeten buiten onze eigen kring communiceren.

Mijn derde punt is: wat betekent dit voor de Worldconnectors zelf? Op conceptueel niveau zijn er vragen. Als we systemische verandering willen, wat is dat dan, behalve dat we dat tijdens een Round Table tegen elkaar zeggen? Eigenlijk zouden wij als Worldconnectors vorm moeten geven aan een dialoog met mensen die het niet met elkaar eens zijn en die geen deskundige zijn. Anders gaan we elkaar iedere week anderhalf uur gelijk geven op de briljante analyses van elkaar. We zijn ook nog een thinkubator. Dus we zijn het verplicht om de volgende stap te zetten en de dialogen concretiseren in actie. Dat krijgt ook die jongeren, die we zo belangrijk vinden, aan boord. Die komen niet om er alleen maar om te praten, daarvoor is het in hun eigen leven te urgent.

Andere punten en vragen die naar voren kwamen in de Dialoog

• Het ontbreekt aan betrokkenheid in de media. Is dit een kans om te gaan lobbyen bij de media?
Is er potentie voor de Worldconnectors om te kijken of we hier een rol bij kunnen spelen?
• Zouden de idicatoren van SDG13 eigenlijk vervangen moeten worden door elementen uit het Parijs-akkoord?
• Mensen merken de klimaatverandering hier ook al (bijvoorbeeld droogte in oosten en zuiden), maar de link met klimaatcrisis wordt veel te weinig expliciet gelegd. Dat lijkt nog steeds een taboe, in de media bijvoorbeeld (NOS journaal).
• De koppeling tussen Corona en Klimaat moet toch nog beter mogelijk zijn. Is het een communicatieprobleem? Een leiderschaps probleem?
• Er is weinig begrip voor de extreme terughoudendheid in de media wat betreft het met urgentie rapporteren over alle ontwikkelingen in de wereld (bijvoorbeeld hitte in poolgebied nu) .
• Hydrogen economy lijkt voor ons beloftevol: bestaande infrastructuur: 10-15% mogelijk?

 

Ondanks dat CBS ook rapporteert over “Brede Welvaart “elders”(maar zeer beperkt) kijken wij merkwaardigerwijs vanuit SDG perspectief vrijwel uitsluitend naar de nationale agenda; ook de EU Green Deal gaat vooral over “EU house in order” maar er is weinig aandacht voor onze (zuidelijke, Italië, Spanje) near abroad!

Estafette – na de zomer:

Ook dit keer sprongen er een aantal punten uit. Deze nemen we mee naar volgende keer:

• Voor energie hebben we innovaties nodig die kunnen zorgen voor decentrale impact en oplossingen. Schone en betaalbare energie maakt andere SDGS mogelijk; gezonde voeding, leren en werken, Energie-oplossingen off-the-grid zorgen voor duurzame ontwikkelingen van communities.
• Beloftes om te veranderen en ‘ons best te doen’ zijn niet voldoende om ons systeem te transformeren naar een sociale en duurzame economie.  Dat weten we, maar politiek lijkt een belofte nog steeds het hoogst haalbare.
• De klimaatcrisis en coronacrisis is ook een communicatie-crisis We leven in een infodemic. Misinformatie en disinformatie gaat sneller dan het virus.
• Jongeren zijn onze hoop, we verwachten heel veel van ze. Doen we genoeg om ze te ondersteunen?
• Luisteren we wel genoeg naar mensen die het niet met ons eens zijn?

Na de zomervakantie zullen wij weer verder gaan met de dialogen. Dit is de voorlopige planning (starttijd 15.30):

15 sept: Dialoog op Dinsdag nr6; SDG 3 Gezondheid en 6 Schoon water en Hygiëne (digitaal)
29 sept: Dialoog op Dinsdag nr7; SDG 4 Onderwijs en 14 Leven onder water (digitaal)
13 okt: Dialoog op Dinsdag nr8; SDG 5 Sexe gelijkheid en 16 Vrede en Sterke instituties (digitaal)
27 okt: Afsluitende Round Table SDG 17 Partnerschappen (fysiek, locatie ntb)