Online, 27 oktober 2020

Moderators: Veronique Swinkels en Alide Roerink

Facilitatoren breakout sessies: Jan Bouke Wijbrandi, Ilyes Machkor, Lynn Zebeda,

Inspiratoren: Awraham Soetendorp, Ralien Bekkers, Sandra van Beest en Louise Vet.

Experts breakout sessies: Sandra van Beest, Caroline van Leenders, Sybrig van Keep, Henry Mentink.

SDG17 beyond Corona

We zijn aangekomen bij de laatste Dialoog op Dinsdag. Het is nummer 9 van de serie SDGs beyond Corona en SDG-17, partnerschappen, staat centraal. Het doel van deze bijeenkomst is het  benadrukken intergenerationaliteit, het onderzoeken wat succesvolle partnerschappen zijn en de belangrijkste highlights van de dialogen omzetten naar actie

SDG 17 gaat over multi-stakeholder partnerschappen en capacity-building.

Vraagstelling van de bijeenkomst: hoe kunnen we zorgen voor het ontstaan van meer partnerschappen die ‘silo’ en generatie-overstijgend zijn. Wat zijn kenmerken van geslaagde partnerschappen.

De Feather Ceremony

Wat vraag deze tijd van Corona van inter-generaliteit? Vandaag voeren we samen een belangrijke ceremony uit die het belang van integeneraliteit benadruk. Awraham Soetendorp overhandigt in deze ceremony een adelaarsveer aan Ralien Bekkers. Het is een ceremony waarvan de oorsprong ligt bij native Americans, een bijzonder moment die plaatsvond als ouderen en jongeren elkaar ontmoetten. Bij het overhandigen van de prachtige Adelaarsveer aan een jonger iemand wordt een belangrijke levensles gedeeld.  Er wordt een verhaal gekozen waarvan de verteller wil dat het in de harten van iedereen wordt meegedragen. En bij het ontvangen van de veer wordt de jongere gevraagd een belangrijke droom te verwoorden. ‘Vertel ons je droom, wat bezielt je’. Na dit prachtige gesprek tussen Awraham en Ralien gingen we twee-aan-twee uit elkaar om zelf ervaringen en dromen aan elkaar door te geven. Na afloop werden in de chat de volgende woorden gedeeld; herkenning, verbinding, positief, warmte, vertrouwen, spiegel.

Ter inspiratie vertelde Sandra van Beest over haar ervaringen met partnerschappen. Sandra is Worldconnector en Earth Charter bestuurslid. Ze heeft het bedrijf The Social Handshake opgericht, een social enterprise met het doel ‘goed doen makkelijker te maken’.

Om haar ervaringen met partnerschappen in te leiden begon Sandra eerst met een kort overzicht van haar persoonlijke reis. Sandra komt uit de NGO sector. Een van de barrières die ze vaker tegenkwam in deze sector is dat mensen continu op zoek zijn naar financiering. In een poging om de wereld van de financiën beter te begrijpen is Sandra strategie consultant geworden bij Boston consultant group. Hier was ze niet helemaal op haar plekje en merkte ze dat ze hier niet meer de uitdaging kreeg om echt iets voor de wereld te doen. Het was hoog tijd dat ze daar verandering in bracht. Door gesprekken met collega’s en vrienden merkte ze dat wel meer mensen ‘meer’ zouden willen doen. Mensen zijn nou eenmaal goed en misschien kan goed doen makkelijker gemaakt worden. Hier kwam het idee van The Social Handshake uit voort. Door middel van loongiften makkelijker te maken, creëert deze organisatie een laagdrempelige manier om te blijven bijdragen.

The Social Handshake werkt inmiddels samen met een groot aantal partijen. Wat centraal staat bij deze partnerschappen is iedereens wil om goed te doen. Het draait niet om resultaten en engagement, eerder om wat de intrinsieke motivatie is van mensen en bedrijven om hier aan mee te willen doen. Natuurlijk zijn er altijd voorlopers nodig, mensen die de nieuwe wegen bewandelen, maar macht ligt bij de massa’s. Hoe makkelijker wij het mensen maken om mee te kunnen doen, hoe meer effect je dan ook zult hebben.

In elk bedrijf zijn er mensen die iets voor een goed doel doen, in de vorm van donaties of vrijwilligerswerk. Sandra denkt dat het nodig is om meer mensen te betrekken zodat er geen eilandjes vormen. Ten tweede, is het nodig om te blijven denken over de efficiëntie van het project en niet de partnerschap daarboven te zetten. Het is belangrijk om zich af te vragen of dingen echt een meerwaarde hebben of alleen ten goede van het team en de partnerschappen werken.

Louise Vet was tot kort directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie. Ze is nu werkzaam als professor evolutionaire ecologie aan de Universiteit Wageningen. Louise is voorzitter van Urgenda en ze is Worldconnector. Ze is betrokken geweest bij verscheidene samenwerkingen voor de biodiversiteit in Nederland. 

Louise is ecoloog. Hiermee doelt ze dat ze kijkt naar hoe de natuur werkt. De huidige economie van de natuur die we zelf hebben gebouwd, is alles behalve harmonieus. We hebben een erg destructieve economie waar we op alle fronten de gevolgen van zien. Als we kijken naar de hele biosfeer, de planeet en de biodiversiteit daar op, dan zien we dat we ongelooflijk vernietigend bezig zijn. Het is een globaal probleem. Als we naar de SDGs kijken, bijvoorbeeld, dan kunnen we zeggen dat maar liefst veertien SDGs afhankelijk zijn van die biodiversiteit. Dit begint langzaam bij mensen door te dringen, maar het is erg lastig daar verandering in te brengen.

Louise kwam er al snel achter dat vanuit de onderzoek, met data in hand, roepen dat het slecht gaat, het probleem niet zal oplossen. In plaats daarvan moet het gezien worden als een maatschappelijk probleem. In 2017, heeft Louise een brede coalitie opgebouwd. Deze is vanuit de wetenschap begonnen en kwam al snel in samenwerking met de agro-keten, boeren, natuur en milieu organisaties, NGOs, retail en had als doel om een gesprek over de toekomst aan te gaan. De centrale vraag is: hoe kan jij je inzetten om die biodiversiteit van verlies naar herstel om te keren? Met een bottom-up initiatief, zonder de overheid, heeft dit gesprek geleid tot het Deltaplan voor biodiversiteitsherstel. Nu is deze samenwerking enorm gegroeid, heeft het meer dan 100 partners en ook de overheid is inmiddels betrokken geworden.

Door het traject van deze coalitie heen hebben ze vijf succesfactoren voor partnerschappen geïdentificeerd. De eerste daarvan is gedeelde waarde. Het droombeeld van Nederland, een stip op de horizon waar iedereen naartoe werkte, was essentieel voor deze samenwerking. Ten tweede, is het belangrijk om te kunnen redeneren, niet vanuit eigen belang, maar, vanuit die van een ander. Ze hadden destijds een oefening gedaan waar je van elkaar opschreef waarom de ander bij deze coalitie betrokken waren. Later, met elkaar in gesprek, zie je dat je vaak verkeerd redeneert. Door middel van dit proces begrijp je elkaars belangen veel beter en bouw je wederzijds respect en interesse op.

Het energie akkoord van 2015 liet zien hoe het niet moest; niet iedereen zat aan de tafel en niemand liep er tevreden van weg. Het is belangrijk om op zoek te gaan naar waar je samen mee verder komt. Wat bind je in plaats van hoe verschillen jullie? Olifanten in de kamer moeten zeker besproken kunnen worden, maar hier kunnen aparte sessies aan gewijd worden. Iets dat veel makkelijker zal gaan als je respect voor elkaar hebt en hebt leren luisteren.

Helaas zien we dat er nog heel veel polarisatie plaats vindt, tussen de boeren, maar ook op grotere schaal in de samenleving, nog meer nu, later in de Corona crisis. Covid-19, maar ook de verkiezingen in Amerika laten zien dat we toch terug moeten naar met elkaar praten, verbintenis opzoeken.

Ten slotte wees Louise op het belang van het integreren van de financiële sector in partnerschappen voor de volgende twee redenen. Ten eerste hebben zij erg veel macht in onze hedendaagse samenleving. Ten tweede en hier op voortbouwend is het tijd dat deze macht gebruikt wordt om herstel en behoud van biodiversiteit als een prioriteit te stellen. Louise stelt voor om dit op een manier te doen waar bedrijven die een steentje bijdragen beloond worden, in plaats van het huidige systeem waar alleen bedrijven die het erg slecht doen daarop gestraft worden. Laat het bijdragen aan biodiversiteit een meetstaaf zijn voor een goeie onderneming.

Voordat deelnemers werden verdeeld onder de verschillende break-out groepen nam Veronique Swinkels ons nog door een synthese van afgelopen dialogen.

Er zijn de afgelopen maanden acht dialogen geweest die uit een enorm ecosysteem hebben kunnen putten bij Earth Charter en Worldconnectors.

Tijdens deze dialogen stonden 4 vragen centraal:

• Hoe nemen we systemische belemmeringen voor inclusieve en groene groei weg?
• Hoe versterken we de SDG-ecosystemen zodat verandering mogelijk wordt?
• Wat kan de rol van Worldconnectors en Earth Charter zijn?
• Wat zijn mogelijke icoon-projecten?

We hebben als team de verslagen van alle dialogen doorgenomen en hebben het volgende verbindingsmodel gevonden. Door de dialogen heen hebben de inspiratoren ons verteld dat er systeemveranderingen nodig zijn om een groen, sociaal en leefbaar toekomst te creëren. De oplossingen hiervoor kwamen vanuit vier verschillende hoeken:

• kennis en respect voor de aarde,
• nieuwe economische modellen & inzet technologie en nieuwe ondernemerschap,
• onverwachte samenwerkingsverbanden en integrale benadering
• draagvlak, gedeelde belangen en rechten, burgerparticipatie

Met dit model in de hand werden deelnemers verdeeld in vier thematische breakout sessies. In iedere sessie was iemand aanwezig met veel kennis op het domein van het bouwen van partnerschappen.

De thema’s:

1. Inclusieve energie transitie
2. De toekomst van Biodiversiteit
3. De kracht van coöperaties
4. De waarde van water

In deze break-outs keken we naar de partnerschappen. Hoe staan ze ervoor ? Welke rol kunnen wij aannemen als groep en welke icoon-projecten kunnen we hier voor bedenken?

Na een halfuur in de break-out groepen werd er in plenaire gevraagd naar een korte terugkoppeling over wat er besproken is. De centrale vragen: welke partnerschappen hebben we nog nodig? Welke icoonprojecten? Tot actie komen?

Voor de sessie over Inclusieve energie transitie gaf Sybrig van Keep de terugkoppeling.

In deze sessie hebben ze de volgende punten besproken: Hoe zorg je je ervoor dat als je partnerschappen wilt aangaan, je de verschillende snelheden kunt overbruggen? Hoe kun je ervoor zorgen dat mensen betrokken en actief kunnen blijven? Hoe kun je ervoor zorgen dat de horizon van vijf jaar vooruit inzichtelijk blijft? Jongeren van verschillende sectoren met elkaar in contact te brengen kwam op als een idee actie te stimuleren.

Verslag van de Break-out sessie:

• De nadelen van de manier waarop naar het energie-akkoord is toegewerkt worden gedeeld. ‘”Het was geen succes.” De uitvoering werd veelal gedelegeerd aan andere mensen in de organisaties dan die het plan hadden opgezet, maar die mensen waren niet gemotiveerd.
• Je hebt allianties met NGO’s en publiek-privaat, privaat-privaat en multilateraal. Voordeel: toegang tot financiën en veel kennis, creatieve oplossingen. Ieder kan voor zijn eigen legitimiteit blijven staan. Nadeel: er treedt een vervaging op, wie bepaalt wat, en dat sommige partijen zich niet meer herkennen in het geheel.
• Culturele verschillen (tussen bedrijven en NGO’s bijvoorbeeld) kan behoorlijk belemmerend zijn. Men moet een eigen belang inleveren voor het gemeenschappelijk belang.
• Accepteren dat er een kerngroep, volgers en freeriders zijn. Kern bepaalt beleid, dan volgers die meedenken op projecten en freeriders, mogen meedoen maar moeten zich committeren aan doelen.
• Er zit frictie tussen samenwerken en concurrentie.
• De kunst van het niet-weten en niet-begrijpen. Als we daar naar op zoek gaan dan komen we achter wat er nodig is.
• En hoe brengen we waarden om in actie? Waar kunnen we in onze omgeving verandering brengen?
• Voor zuidelijk halfrond is energie ook erg belangrijk is. Partnerschappen zijn essentieel voor aanbieden van hulp. Creatieve mogelijkheden zoeken voor partnerschappen in Corona-tijd.
• Hoe kunnen we iedereen meenemen in de energietransitie? Energietransitie biedt een kans om iedereen mee te nemen. In NL en ook andere landen.
• Kan je een onderwerp bedenken waar je gedeelde waarden hebt. Dan krijg je een grotere groep die zich zou kunnen verbinden. Te groot thema, zakt het weg en dan krijg je verschillende snelheden. Knip grote onderwerp in kleine issues.

Voor de sessie over de toekomst van biodiversiteit sprak Louise Vet.

We hebben het gehad over vooroordelen waar je overheen moet komen om samenwerking aan te kunnen gaan. We hebben het gehad over landbouw als destructie factor en over hoe we de toekomst naar het heden kunnen brengen. Hoe kunnen we het overheersende oude beeld van de agricultuur veranderen? Hoe krijgen we de voorlopers meer in beeld? Het groot worden van iets is vaak een optelsom van veel kleine initiatieven. Hoe versterken we de positieve beelden?

Verslag van de break-out groep:

• Schort vooroordelen op en werk ook samen met onvermoede partijen
• In het economisch systeem nemen we een voorschot op de toekomst (bv met de
  schuldenberg); in het ecologisch systeem kan dat niet straffeloos. Stem deze systemen beter op elkaar af en kijk naar nieuwe economische modellen. (Ref: Jack Cox, de Vlindereconomie, van groei naar ontwikkeling, 2019)
• De grote agenda is ook een optelsom van vele kleinere maatschappelijke initiatieven (zoals de bijenhouder, de ecologische landbouw). Dit versterkt ook maatschappelijk draagvlak voor de grotere agenda.
• Heb een internationale blik. Let op China als een groot land dat veel impact kan hebben, een agenda ontwikkelt en een grote onderzoekscapaciteit heeft (‘Er zijn ook groene chinezen’).
• Het is belangrijk het frame van onze landbouw en voedselvoorziening te veranderen en oude beelden te vervangen die (ook nu weer bij jonge boeren) moeilijk weg te krijgen zijn.
• Ontwikkel en steun concrete initiatieven als kweekvlees en ‘melkbrouwerijen’.
• Het SDG Spotlight Report (SDG 10 en 15) is een waardevol instrument om kritisch
  te rapporteren over de voortgang van deze SDGs.
• SDG Nederland lobbyt voor een duurzaam regeerakkoord, met als inzet om de
  SDGs het kader te maken voor overheidsbeleid.

Voor de sessie over de waarde van water sprak Alide Roerink.

Vanuit verschillende perspectieven hebben we naar de hele wereld van water gekeken. We hebben gekeken naar het bekijken van stroomgebieden als persona, dat we niet alleen aan mensen en sectoren denken maar ook aan de polder zelf. We keken naar de interacties tussen water en land; hoe als bomen verdwijnen ook het water verdwijnt. We hebben gekeken naar het belang van taal en hoe deze verbindend kan werken.

Verslag van de sessie: welke lessen zijn er te leren op basis van ervaringen en inzichten opgedaan in samenwerkingsverbanden voor waterdoelen? Waterdoelen als ‘toegang tot schoon drinkwater’, ‘drinkbare rivieren’, ‘water als publiek goed/common’, ‘vitaliteit van water’ etc.  :

• In het plenaire deel van de dialoog noemde Louise Vet ‘polderen 3.0’ als een belangrijke succesfactor bij partnerschappen voor biodiversiteit. Een succesfactor voor samenwerking voor waterdoelen is water te beschouwen als actor, oftewel als ‘stakeholder’ of ‘rechtspersoon’.
• Over grenzen van landen kijken naar stroomgebieden, als één integraal levend geheel. Een mooi voorbeeld is de samenwerking tot stand gekomen langs de Rijn met als doel de zalm weer terug te laten komen, dat gebeurde eerder dan verwacht omdat landen gingen samenwerken met het stroomgebied als ‘persona’;
• Ook de wijsheid van water zien;
• Partnerschap tussen Water en Land, met Wangari Maathai (Green Belt Movement) als inspiratiebron. Wangari maakte zichtbaar dat met het verdwijnen van bomen door ontbossing in Kenya ook het water verdween en dat met het planten van bomen het leven in de bodem en het water en de biodiversiteit toenam etc.;
• Streven naar Community Based oplossingen;
• Water (toegang tot water) is bron van conflict, met het Midden-Oosten en rivier de Jordaan als een van de voorbeelden.
• In sommige landen van het Midden-Oosten is water duurder dan olie. Wat doet dat met mensen? Kijken we wel voldoende naar het individu? We kijken meer naar structuren (politiek, ngo’s, financiers) in plaats van mensen en hun dagelijks leven. Cruciaal is een taal te vinden – en vertaalslagen – die verbindend is en alle lagen / sectoren en vooral alle mensen bereikt en raakt, omdat het om bewustwording gaat;
• In het M-O worden positieve en succesvolle initiatieven genomen die verbindend en vreedzaam zijn, door EcoPeace. Het werk van EcoPeace is niet onopgemerkt, maar krijgt helaas onvoldoende financiering van landen als de VS (sinds Trump) en ook Nederland. Vorig jaar is EcoPeace gevraagd de Veiligheidsraad te openen met het verhaal over de Jordaan als positieve bijdrage aan vrede. Succesfactor daar is burgemeesters te laten samenwerken;
• Religies bij elkaar brengen voor de waterdoelen is van cruciaal belang, dat gebeurt binnen GIWA met mooie resultaten in India bijvoorbeeld, ook daar zou meer financiering voor moeten komen door landen als Nederland, Noorwegen, Denemarken en vandaaruit verbreden met andere landen. De Ganges als actor en stroomgebied staat centraal, waaraan 1 miljard mensen leven;
• De spirituele betekenis van water is van belang;
• “Meaningful Interaction” tot stand brengen, dat lijkt wel een mooie rode draad in ons gesprek.

Gedurende deze break-out sessie werd nagedacht over de mogelijkheid om op dit thema een werkgroep op te richten. De deelnemers zien graag een follow-up.

Voor de sessie over de kracht van coöperaties sprak Henry Mentink.

We hebben gesproken over een ander woord voor partnerschappen, namelijk gemeenschapsvorming. Wat we vaak missen als mensheid is échte onderlinge samenwerking. Gemeenschapsvorming op het laagste niveau. Gemeenschapsvorming is ook binnen de VN ter sprake gekomen als een van de kritische factoren om de SDGs te kunnen laten slagen.

Na de verslagen van de break-outs sloot Veronique Swinkels dit mooie evenement  af met een bedankje aan alle inspiratoren, facilitatoren, organisatoren en deelnemers van afgelopen dialogen.

Mijn dank gaat uit naar iedereen die de Dialoog op Dinsdag mede mogelijk heeft gemaakt: Adrie Papma, Alide Roerink, Ankie Petersen, Ashraf Hachouch, Awraham Soetendorp, Caroline van Leenders, Daniellle Hirsch, Douwe van der Stroom, Emma Broholm, Emma van der Steen , Frans Versteeg, Geerte Rietveld, Gerben van Straaten, Guiseppe van der Helm, Ignaz Anderson, Ilyes Machkor, Jade Peters, Jamilla Meischke, Jan Bouke Wijbrandi, Jan Pronk, Jan van de Venis, Jetteke van der Schatte Olivier, Kirsten de Mik, Li An Phoa, Louise Vet, Marleen Selten, Michel Scholte, Natascha Kooiman, Peter Knip, Ralien Bekkers, Rob van Tulder, Roel van den Sigtenhorst, Roos Marieke Oosting, Sander van ’t Foort, Sandra van Beest, Simone Filippini, Teresa Fogelberg, Thaddeus Anim-Somuah, Veronique Swinkels, Willem Ferwerda, William van Niekerk, Wim Oolbekkink.

Online, 15 september 2020

Moderator Alide Roerink (Earth Charter Nederland)

Facilitatoren breakout sessies: Jan Bouke Wijbrandi (Worldconnectors), Sander van ’t Foort (Worldconnectors) en Alide Roerink (Earth Charter)

We zijn weer begonnen met de serie Dialogen op Dinsdag rondom SDGs en Corona. Wat voor invloed heeft Corona gehad op ons beeld van de SDGs? Heeft de Coronacrisis onze mindset tegenover de SDGs beïnvloed? Wat zijn de volgende stappen? Tijdens deze dialoog werden we geïnspireerd door Frans Versteeg en Roos Marieke Oosting. Ankie Petersen luisterde en reflecteerde op wat ze gehoord heeft. Met 17 deelnemers zijn we de diepte in gegaan.

Estafette

Bij de vorige, vijfde dialoog stonden SDG 7 (verzeker toegang tot betaalbare, betrouwbare, duurzame en moderne energie voor iedereen) en SDG 13 (neem dringend actie om klimaatverandering en haar impact te bestrijden) centraal. De punten die er in de vorige dialoog op dinsdag uitsprongen:

• Voor energie hebben we innovaties nodig die kunnen zorgen voor decentrale impact en oplossingen. Schone en betaalbare energie maakt andere SDGS mogelijk; gezonde voeding, leren en werken, Energie-oplossingen off-the-grid zorgen voor duurzame ontwikkelingen van communities.
• Beloftes om te veranderen en ‘ons best te doen’ zijn niet voldoende om ons systeem te transformeren naar een sociale en duurzame economie.  Dat weten we, maar politiek lijkt een belofte nog steeds het hoogst haalbare.
• De klimaatcrisis en coronacrisis is ook een communicatie-crisis We leven in een infodemic. Misinformatie en disinformatie gaat sneller dan het virus.
• Jongeren zijn onze hoop, we verwachten heel veel van ze. Doen we genoeg om ze te ondersteunen?
• Luisteren we wel genoeg naar mensen die het niet met ons eens zijn?

Alide Roerink legt de verbinding met het Earth Charter

Een paar principes uit het Earth Charter, als ethisch kader voor de implementatie van de SDG’s, springen eruit in relatie tot SDGs 3 en 6:

5.e.: ‘Beheer het gebruik van vernieuwbare hulpbronnen zoals water, bodem, bosproducten en het leven in zee, zodanig dat de regeneratiesnelheid niet wordt overschreden en de gezondheid van ecosystemen beschermd wordt.’ Met  andere woorden, dat we de ‘planetary boundaries’ in acht nemen.

7.e.: ‘Garandeer universele toegang tot gezondheidszorg die reproductieve gezondheid en verantwoorde voortplanting aanmoedigt.’

8.c.: ‘Garandeer dat informatie van essentieel belang voor de menselijke gezondheid en milieubescherming, inclusief genetische informatie, beschikbaar blijft in het publieke domein.’

9.a.: ‘Garandeer het recht op drinkwater, schone lucht, veilig voedsel, onvervuilde grond, beschutting en veilige sanitaire voorzieningen en reserveer de benodigde nationale en internationale hulpbronnen.’

Bij wijze van ‘incheck’ beantwoordden deelnemers in de chatbox de vraag: ‘wat betekent water voor jou?’ Daaruit bleek dat water vele dimensies kent, voorwaarde is voor het leven en dat er grote zorgen zijn over de toegang tot betaalbaar en kwalitatief water. Zo stonden we even stil bij de vitale functie van water.

Inspirator Roos Marieke Oosting: Young Worldconnector, PHD student TU Delft over veilige en betaalbare medische uitrusting. Haar voornaamste interesses zijn duurzaam en sociaal ondernemerschap en medische innovaties.

Het verslag gaat na de blog van Roos Marieke Oosting weer verder in het Nederlands.

Up to the next decade: what can we take from the current covid19 pandemic?

While the year 2030 is approaching us faster than we want to believe, we are in the midst of an equally interesting year with a pandemic challenging us in many ways. Today I would like to discuss how we can ensure that for reaching SDG3 (and other SDGs) this year will provide opportunities, instead of only setbacks.

Healthcare has never been equally distributed over the world population, there has always been a great discrepancy between countries, but even so within countries. There is still plenty of work ahead of us, and if we aren’t careful, equal distribution of healthcare won’t definitely be the case after the pandemic is over. We are in the middle of a situation where there is less money than ever, but we have to solve bigger problems. The World bank is for example expecting an increase in poverty in 2020. And people living in poverty can be the reason why access to healthcare is difficult, or in some cases, people end up in living in poverty because of an (un) treated health condition. Global health programs that benefit populations in low-and-middle income countries (LMICs) focussing on treatment of HIV, malaria, cervical cancer or surgical interventions are delayed, cancelled or replaced by COVID19 programs. Therefore, the corona virus’s impact on the poor populations will be felt long after it’s over.

In the Netherlands, we recently came aware of a possible scenario whereby we have to choose which patient would receive treatment for the effects of COVID19 and whom might not. This is nothing new in LMICs: choosing between patients, for example based on who has the largest change of survival, is a daily task for many healthcare professionals in LMICs. And in many LMICs the average age is fairly young, this means that they have to choose between patients below the age of 50 instead of the seniors that we were talking about in the Netherlands. This daily battle, upon the challenges they face caused due to a limited number of professional healthcare workers, limited access to medicines, medical equipment and health insurances, make working in many healthcare settings worldwide challenging.

On top of this, due to the corona crisis, many LMICs deal with ruralisation. Meaning that large groups of people leave the big cities to stay with family in the rural areas, they move away from overcrowded areas to reduce the risk of infection. However, in the rural areas there are often less hospitals, and they are often less equipment, understaffed and have long waiting lines. With increasing populations in the rural areas, the hospitals have to serve a larger group of patients, which requires a stabilised supply chain of medicines and medical equipment to these areas.

At the same time, international trade is disrupted by the corona crisis, resulting in more emphasis on domestic value chains. Small and medium enterprises have gained importance in many countries. However, medical equipment is often not provided by a domestic supply chain. Especially in African countries, there is almost no medical equipment or other tools that are manufactured locally, they are largely depending on equipment coming from China and India.

Despite this harsh reality, there is, I believe, one thing that can assist us in reaching our goals for 2030, something that is even somewhat benefiting from the COVID 19 pandemic: (medical) innovation.

Despite some narratives that the world has come to a standstill, there are many forms of innovation that have received a massive push because of the COVID19 pandemic. Some of these innovative projects in the domain of healthcare have been around for years, but this global pandemic has shown their importance and they thrive because of this momentum. In the domain of health care, we see that COVID 19 leads to the rapid expansion and implementation of digital tools and the use of 3D printing in a health care setting.

I would like to highlight a few innovations that received a push from COVID19:

• Students of Kenyatta University in Nairobi have designed a ventilator to combat the lack of intensive care equipment in Kenya which is currently clinically tested: Low-cost ventilator designed by KU students
• A Kisumu (Kenya) based company is 3D printing protective equipment (for example, face shields) to protect healthcare professionals during their work, additionally they 3D print spare parts of medical equipment (that is often difficult to access in Kenya) and provide these to hospitals in Western Kenya. https://www.kijenzi.com
• The Corona Check that was developed by the Dutch Company Luscii is currently implemented in Ghana under the name of Covid Connect and already available for 2 million people. Users provide information on their health status and a medical team provides them with advice or refers them to a hospital or health centre.  Luscii app against corona

For me the most important question to reach the goals for SDG3 (and other SDGs) in the upcoming 10 years is: how can we foster (medical) innovation in LMICs? Medical innovations are increasingly placed on the global policy agenda and COVID19 has given these innovations the opportunity to prove their impact on populations across the globe. However, to ensure that innovative ideas reach a large population a large infrastructure is required.

There is plenty of experience in the Netherlands in the field of (biomedical) engineering (as is in the field of water, agro, food etc.), how do we ensure that this knowledge reaches the right people, at the right place at the right moment? For example, the students working on the ventilator in Nairobi had no ventilator to study the principles at the beginning of their design process, while there where 3 student teams working at the TU Delft that had access to more than 1 ventilator per student group. Since, both the Dutch and Kenyan students, have no history in collaborating on projects, no one reached out to each other. When, the shortage of IC equipment in the Netherlands was solved with a fizzle out, the Dutch student teams wanted to switch their focus to hospitals in LMICs settings. However, they weren’t aware of the challenges that occur in hospitals with a different infrastructural setting in many LMICs. Resulting in the situation that they for example, never thought of including a power bank for treatment during times of power shortages, something the Kenyan students did include in their design because they are aware of the local contextual challenges.

These types of projects, will benefit largely from strong global collaborations. We can learn a lot from professionals that work and live in LMICs settings on all sorts of innovations that can help us for example to reduce the costs of our health care system in the Netherlands.

Stellingen:

One of the key players in the field of (medical) innovations, that have the potential to benefit large populations globally, are universities and colleges. The first statements that I would like to discuss today is that we should use the fast digitalisation of educational programs at this moment for making them more inclusive for students in LMICs. International students are currently a large revenue stream for Dutch Universities, but the fees are too high for large groups of potential students from many LMICs. By opening up our university programs, I am convinced that this will foster and accelerate innovation in LMICs. This will also lead to stronger collaborations between institutions.

Secondly, many innovations in the health domain (as in other domains such as water, and agro/food) do not reach populations in LMICs at the same pace as they do in high income settings (as in the Netherlands). For example, once we will have a vaccine for COVID19, how will we ensure that the entire world population will benefit from this innovation?

Inspirator Frans Versteeg: Earth Charter Vriend, duurzaam ondernemer, leiderschapsconsultant en coach. Actief in de energie en voedsel transactie, adviseur over duurzame organisatie ontwikkeling.

SDG 6 – water en sanitatie

Ook voor SDG 6 speelt COVID-19. De Corona-crisis is mijns inziens in essentie een solidariteitscrisis. Hier dicht bij huis gaat het om solidariteit tussen jong en oud, tussen minder en meer kwetsbare groepen. Op globaal niveau geldt vooral ook de solidariteit tussen arm en rijk. Zoals altijd treffen crises de armen sterker en heviger dan de rijken. Crises vergroten ongelijkheid. Vanzelfsprekend is het gebrek aan water en sanitatie ook een dramatisch probleem bij het weerstand bieden aan een pandemie zoals COVID-19.

Toch laat het COVID-19 perspectief op de SDG 6 uitdagingen maar het topje van de ijsberg zien. Hoewel er op een aantal subdoelen van de SDG 6 namelijk wel enige vooruitgang wordt geboekt, laat verdere studie direct zien, dat waterschaarste en waterstress de laatste jaren steeds grotere en bredere problemen zijn geworden.

Ongeveer 2.8 miljard mensen (36% van de wereldbevolking) leven vandaag in gebieden met directe water-stress of waterschaarste. Voor 1.6 miljard van deze 2.8 miljard mensen is er in hun gebieden op zich wel water, maar ontbreekt het aan infrastructuur, financiële middelen etc. Voor 1.2 miljard mensen geldt dat zij leven in gebieden waar de watervraag structureel groter is geworden dan het volhoudbare wateraanbod. Hoewel dit wellicht vooral in Zuid-Azië en Afrika mag gelden, zijn de problemen inmiddels een veel breder fenomeen. Bijvoorbeeld ook veel dichter bij huis: in Engeland is al in 2011 voorspeld, dat de vraag naar water in de regio “Greater London” rond 2030 het aanbod structureel zal overtreffen. Verder bestaat hetzelfde probleem nu al in ruim 15 Megacities, waaronder Cape-Town, Bengalore, Cairo, Beijing en vele andere.

Wanneer we de laatste subdoelen van SDG 6 tot ons door laten dringen wordt duidelijk hoe dramatisch de situatie inmiddels is geworden.

De laatste 3 subdoelen luiden:

6.4 Efficiëntie van watergebruik aanzienlijk te verhogen om antwoorden te bieden op de waterschaarste.

6.5 Grensoverschrijdende samenwerking creëren en geïntegreerd waterbeheer implementeren.

6.6. De op water gebaseerde ecosystemen beschermen en herstellen, met inbegrip van bergen, moerassen, rivieren, grondwaterlagen en meren.   

Hierbij wordt ook nog vermeld dat uitbreiding van capaciteitsopbouwende ondersteuning nodig is voor deze activiteiten, met inbegrip van technologieën voor waterwinning, ontzilting, waterefficiëntie, afvalwaterzuivering, recyclage en hergebruik.

Vooral het laatste subdoel 6.6 maakt duidelijk hoe alomvattend het probleem eigenlijk is:

“De op water gebaseerde ecosystemen beschermen en herstellen, met inbegrip van bergen, moerassen, rivieren, grondwaterlagen en meren.” De vraag mag hier zijn: “welk ecosysteem op aarde is eigenlijk niet gebaseerd op water?” – Noem me er 1 zou ik zeggen!

Alle leven wordt gedragen door water. Wij mensen zijn zelf naar gewicht voor 65-70% water. Omdat watermoleculen heel klein & licht zijn, en onze biomoleculen groot & zwaar, betekent dit eigenlijk, dat we naar aantal moleculen bekeken voor 99% uit water bestaan! Wij mensen zijn zuiverder water dan zeewater, dat maar voor 96% uit water bestaat!

Wij zijn letterlijk coherent trillend water – komkommers met psychologische problemen.

Water vangt 70% van alle op aarde inkomende zonne-energie op. Dat doet water door haar molecuul-structuren voortdurend aan te passen. Water is de drager van alle leven. Zonder water geen leven op aarde.

(Zie ook het boekje “Conscious Water” – bijdrage aan de Peace Pledge Conferentie in Assisi in 2018 – op de website www.forgood.nu, waarin een aantal van de meest recente wetenschappelijke inzichten bijeengebracht zijn.)

De groeiende waterschaarste is inmiddels een wereldwijde bedreiging voor ons geworden. Op 9 juli jl. maakte de UN over SDG 6 het volgende bekend: “Progress on SDG 6 is alarmingly off track”. [..] “Lack of progress on SDG 6 undermines progress on all other SDGs, particularly on global health, education, food, gender equality, energy and climate change. – SDG 6 heeft invloed op zeg maar alles!

In de ‘announcement’ kondigt de UN aan een “new global framework” op te willen zetten om tot gecoördineerde actie te komen. De cruciale vraag zal hierbij hoe de vele lokale initiatieven te bundelen & te versterken, en hoe eindelijk tot een werkelijk krachtig globaal initiatief te komen .

Ondertussen mogen we ons afvragen hoe ons huidige waterverbruik is opgebouwd. Dan moet worden gezegd, dat de belangrijkste oorzaak van de waterschaarste ons voedselproductiesysteem is. Wanneer we bij AQUASTAT kijken naar hoe het wereldwaterverbruik is opgebouwd, dan zien we dat 60 à 70% van al ons water wordt verbruikt in de landbouw. Meer dan 60% van al onze landbouwgrond wordt niet direct voor menselijk voedsel gebruikt, maar om veevoer voor onze vleesconsumptie mogelijk te maken. De productie van dit veevoer neemt enorme hoeveelheden landbouwgrond in beslag, veroorzaakt dramatische ontbossing van regenwouden, vernietigt alle biodiversiteit en…vraagt gigantische hoeveelheden water. Voeg daar ook nog de waterconsumptie van de dieren bij, en we begrijpen, dat al in 2014 de klimaat-wetenschapper Jonathan Foley in zijn “five-step plan to feed nine billion” wees op de noodzaak van dramatische hervormingen in onze landbouw en op de noodzaak om te komen tot reductie van voedselverspilling. Dat we met elkaar veel minder vlees zullen moeten gaan eten en opnieuw landbouwsystemen moeten gaan hanteren, die biodiversiteit in stand houden en herstellen, in plaats van vernietigen. Onze huidige landbouwpraktijken leveren ook een enorme bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen, juist ook wat betreft methaan en andere BKS-emissies.

Zo begint SDG 6 direct ook bij onszelf en bij onze dagelijkse voedselkeuzes.  Voor een voorbeeld van ons waterverbruik in Nederland zie bijvoorbeeld het artikel van het voedingscentrum: https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/watergebruik.aspx

Hoe nu verder? Globale actie èn dagelijkse gedragsverandering van ons allemaal!

SDG 6 verdient op zichzelf al alle aandacht. Tegelijkertijd is duidelijk, dat veel SDG’s onderling samenhangen en dat er duidelijker prioriteiten moeten worden gesteld. SDG 6 is zo’n cruciaal doel. Sommige subdoelen van de verschillende SDG’s kunnen het moeilijk maken om dergelijke prioriteiten te stellen. Toch lijken sommige subdoelen van de SDG’s nog op “schade oplossen”, in plaats van op fundamenteel “schade voorkomen”.  Voor de SDG 6 zal water-efficiëntie en bijvoorbeeld ontzilting zeker ook bijdragen aan verlichting van de problemen. Echter, een meer fundamentele globale systeemverandering is nodig en globaal waterbeheer, in combinatie met fundamentele veranderingen in ons eigen dagelijkse eetgedrag zullen echt nodig worden.

Naast lokale ontzilting etc. zullen er mijns inziens ook grote transportactiviteiten op gang moeten komen om te komen tot betere verdeling en om (drink)water naar gebieden en Megacities met grote waterstress en waterschaarste te gaan brengen.

Als voorbeeld kan worden gedacht aan de huidige smeltwater-crisis in Groenland: hier smelt  het Big Ice elke dag met 10 miljoen liter water per seconde! Dit komt neer op 750 miljard liter zoet, drinkbaar water per etmaal – Zolang dit water onbenut blijft, stoomt het de zee in en zal het niet alleen de zeespiegel doen stijgen, en de globale golfstromen gaan verstoren, maar ook een methaan-explosie teweeg brengen en op verschillende manieren de klimaatproblematiek verder vergroten. Daarmee draagt dit smelten van het ijs op haar beurt er juist weer aan bij om de wereldwijde voedsel- en watercrises te vergroten. Hierdoor zullen weer meer en meer globale “water-vluchtelingen” ontstaan – nu naar verwachting 700 miljoen mensen in 2030 – en zullen ook meer regionale en globale (water)conflicten ontstaan.

De Romeinen legden in hun tijd al overal aquaducten aan. Voor ons wordt het tijd om naast olie- en gaspijpleidingen te gaan denken aan waterpijpleidingen!

Het nu onlangs aangekondigde “new UN framework” voor SDG 6 zal in elk geval met een groots perspectief moeten komen en nieuwe akkoorden moeten weten af te dwingen om vele lokale initiatieven echt te ondersteunen en vooral om deze lokale initiatieven echt te versterken.

Ondertussen kunnen wij zelf iedere dag bijdragen door meer en meer op een vegetarisch menu over te schakelen. Een meer directe verkleining van onze persoonlijke footprint is nauwelijks denkbaar!

Stellingen:

• De gedetailleerde subdoelen binnen de SDG’s in het algemeen en ook binnen SDG 6 leiden soms slecht af van de achterliggende oorzaken van de problemen resp. van de echte urgentie.
• UN-announcement 9.7.2020 on SDG 6: “Progress on SDG 6 is alarmingly off track” . […] “Lack of progress on SDG 6 undermines progress on all other SDGs, particularly on global health, education, food, gender equality, energy and climate change.” Waarom gaat het aangekondigde nieuwe framework nu wel werken?
• De belangrijke oorzaak van de waterschaarste is ons voedselproductiesysteem: 60 a 70 % van ons waterverbruik komt van landbouw. Meer dan 60 %van onze landbouwgrond wordt niet director menselijk voedsel gebruikt, maar voor veevoer voor onze vleesproductie. We zullen veel minder vlees moeten gaan eten. Daarmee begint SDG 6 direct ook bij onszelf en bij onze dagelijkse voedselkeuze.

Break-out groep 1:

Deze eerste breakout groep ging in gesprek met de stellingen van Frans Versteeg. Twee vragen stonden centraal:

• Eten we vegetarisch/veganistisch ?
• Hoe kunnen we de SDGs versnellen? Hoe kan het nieuwe framework rondom SDG 6 effectiever worden? Wat moet er veranderen dat we er niet meer onderuit kunnen ?

Als het gaat over het versnellen van de SDGs werd aangegeven dat we het niet alleen moeten zoeken in technologische oplossingen. Er werd gereflecteerd op innovatie en of dat in het kader van beperkte natuurlijk hulpbronnen de juiste aanpak is. Zouden we niet eerder moeten kijken naar wat we al hebben en hoe we de beperkte financiële middelen het beste kunnen inzetten om ons gebruik daarvan te verminderen? Het belang van gedragsveranderingen en -aanpassingen werd centraal gelegd. Vegetarisch eten is hier een goed voorbeeld van. Tijdens dit gesprek werd het duidelijk dat iedereen flexitariër is.

Het wachten op lokale initiatieven met de hoop dat daarmee automatisch globale doelen bereikt worden werd gekwalificeerd als wishful thinking. Echter zouden de SDGs op een actieve wijze gelokaliseerd moeten worden met een grotere regionale en lokale inzet. Dit zorgt voor meer verantwoording en haalbaardere doelen. Alleen vraagt dit voor een zekere politieke bereidheid. De nationale aanpak van de energietransitie vond men interessant voor de versnelling van de SDGs, waarbij het Rijk de kaders biedt waarbinnen lokale initiatieven vormgegeven kunnen worden.

Breakoutgroep 2:

In kleinere kring van de breakoutgroep was er gelegenheid voor een voorstellingsronde, waarbij ieder aangaf welke punten uit de inleidingen basis bieden voor een follow-up voor wat betreft ons eigen (denk)werk.

Voor sommigen bleek dat m.b.t. het thema water gelegen in het beheer van stroomgebieden en het verduurzamen van voedselketens. De vraag hoe we een gebied kunnen inrichten vanuit een holistische benadering werd als van groot belang herkend.

Daar werd aan toegevoegd dat het vraagstuk ‘eigendom’ aanknopingspunten biedt voor verandering. Zodra land, water en lucht als eigendom worden toegeëigend, ontneem je het aan anderen of laat je anderen ervoor betalen. Een uitspraak hierover zou door de Verenigde Naties op het hoogste niveau gedaan moeten worden.

We zien op dit punt een link met de campagne om de Aarde als geheel op de UNESCO werelderfgoedlijst te krijgen. De campagne biedt gelegenheid zichtbaar te maken dat het leven op Aarde bedreigd wordt en om bescherming vraagt. De opmerking wordt gemaakt dat het er niet alleen om gaat een nieuw kader voor integraal waterbeheer in de VN te krijgen, maar dat het ook vraagt om een nieuwe ‘mindset’.  Ook is voorgesteld meer gebruik te maken van historische en inheemse kennis.

Breakoutgroep 3:

Deze break-out groep gaat de dialoog aan met de stellingen van Roos Marieke Oosting. Roos concentreert zich in haar presentatie tot de mogelijkheden van universiteiten voor brede participatie in onderwijs en onderzoek en innovatie via digitale communicatie. Haar onderzoek is breder en gaat ook in op de rol van andere actoren, zoals overheden en grote ondernemingen bij innovatie. Die vindt ze eveneens belangrijk. Uit het gesprek kwam voort dat toegang tot onderwijs, onderzoek en innovaties hangen van meer af dan alleen de beschikbaarheid van digitale systemen. Ook andere factoren spelen een rol, zoals sociaal-economische en culturele factoren. Ook via digitale systemen kan er ongelijkheid tussen deelnemers zijn als online contact vanuit ‘het centrum’ wordt gelegd. Dan zijn de deelnemers uit bv Afrika nog steeds ‘op afstand’ aanwezig. Betrokkenheid van lokale studenten en experts uit bv Afrika is wezenlijk. Hierbij is empowerment een betere benadering dan de traditionele ‘hulpbenadering’.

De deelnemers hebben gekeken naar de verschillende beperkingen en mogelijkheden van betrokken actoren.

• Overheden kunnen maatschappelijke kaders aangeven en bewaken, maar zijn vaak traag en bureaucratisch;
• Ondernemingen hebben veel innovatie-capaciteit en kunnen opschalen, maar volgen koopkracht, dus wie die niet (voldoende) koopkracht heeft, profiteert niet van innovaties.
• Internationale organisaties kunnen internationaal verbinden.
• Grote filantropen zoals Bill & Melinda Gates hebben geld, en kunnen effectief zijn, vooral als ze in coalities werken.

Het is belangrijk dat alle deelnemers zich realiseren dat het oplossen van mondiale problemen ‘welbegrepen eigenbelang’ is voor alle partijen. Gelijkwaardige toegang tot innovatie, medicijnen, vaccins hoort daarbij.

Voordat het woord gegeven werd aan onze luisteraar werd de deelnemers gevraagd om de highlights van de breakout sessies mee te geven, met een focus op punten waarin je je verder zou willen verdiepen of follow-up aan zou willen geven. Deze punten werden gedeeld in de chatbox. Een kleine greep daaruit: ……

Luisteraar Ankie Petersen: Young Worldconnector, historica met expertise in internationaal cultuur beleid en culturele diplomatie.

Zoals al gezegd werd, 2030 komt sneller dichterbij dan we misschien denken en nu is het moment om onze fundamentele overtuigingen in de omgang met elkaar en de omgang met de Aarde te bevragen. De connectie tussen de beide SDGs van vandaag, SDG3 en 6, werd al een aantal keer in deze meeting genoemd. Water en gezondheid gaan niet alleen samen in de gezondheid van de mens maar ook in die van de Aarde in het geheel. Het gebruik van water is direct verbonden met de gezondheid van onze ecosystemen en daarbij ook verbonden met onze mogelijkheid om de middelen van de Aarde te kunnen gebruiken.

Zoals er net al werd genoemd, de Coronacrisis net als de Klimaatcrisis en de kwestie van mondiale duurzame ontwikkelingen in het algemeen, is een kwestie van solidariteit en ook een crisis van solidariteit. Een gezondheidssysteem in een geglobaliseerde samenleving is alleen zo sterk als de zwakste schakel en de situaties zijn wereldwijd niet het zelfde als het gaat om de bestrijding van het virus en de mogelijkheid die mensen daar toe hebben. Nederland heeft het over het niet overschrijden van IC capaciteiten maar lage en middel inkomst landen hebben het überhaupt over de mogelijkheid om IC units te hebben en het aanschaffen van apparatuur voor basis gezondheidszorg. Veel van deze landen kunnen dit niet alleen en de hele wereld blijft kwetsbaar tot elke plaats een gezondheidssysteem heeft.

Maar zoals Roos ook al zei: de crisis levert ook kansen op, zoals innovatie. Innovatie is eigenlijk vaak het denken om onze systemen heen, het herverdelen van middelen, waaronder kennis en het heroverwegen waar wij kennis vandaan halen. Wat kunnen we bijvoorbeeld leren van kennis en experimenten uit lage en middel inkomst landen en waarin kunnen zij weer leren van ons? Maar ook wat kunnen wij leren van inheemse bevolkingen zoals bijvoorbeeld de sjamaan van Frans. Of zoals ik als cultuurhistorici dat doe, hoe kunnen wij leren van de geschiedenis op een manier waarop wij onze uitdagingen aan gaan.

In onze break-out groep hadden wij het over de noodzaak van een holistische benadering onder de SDGs. Een gedachten-experiment is het nadenken, niet alleen over onze rechten, de rechten van de mens, de rechten bijvoorbeeld op gezondheidszorg maar ook de rechten van de natuur, bijvoorbeeld de Waddenzee-rechten. Ik wil graag eindigen met een verhaal ter inspiratie. Het verhaal van een boom in Georgia. Deze boom, ook wel de Jackson Oak genoemd. Het verhaal daarvan staat bekend als ‘The Tree that owns itself’. Deze boom is dus wetmatig eigendom van zichzelf. De heer Jackson, die de oorspronkelijke eigenaar was van het land waar deze boom op stond, had zo’n goede herinneringen aan zijn jeugd en het land en de boom dat hij op een gegeven moment wetmatig heeft vastgelegd dat deze boom van zichzelf is.  Daardoor kan deze nooit zomaar door de mens aangetast worden. Dit is een gedachten-experiment dat aansluit op het project van de Lab Toekomstige Generaties met de Waddenzee. Hoe kunnen wij de belangen van de natuur beter behartigen en beter vastleggen?

Ook dit keer sprongen er een aantal punten uit. Deze nemen we mee naar volgende week:

Estafette: Wat nemen we mee naar de volgende dialoog, deze zal plaats nemen op 29 september rondom SDG 4 (Onderwijs) en SDG 14 (het leven onder water).

• Het belang van een nieuwe mindset: dat we te maken hebben met een solidariteitscrisis is met de Klimaatcrisis al duidelijk, echter heeft Covid-19 dit nog meer aangekaart. Het heeft geen zin als mensen alleen hun eigen doelen behalen. Deze crisis komen we alleen uit door samenwerking. Solidariteit is 100% eigen belang.
• Covid 19 heeft de wereld 3 stappen vooruit gelanceerd wat betreft digitale ontwikkelingen. Dit biedt grote kansen voor gezondheidssystemen. Hoe kunnen we van deze ontwikkelingen gebruik maken om inclusiever (internationaal) onderwijs, onderzoek en innovaties te bewerkstelligen die ook aansluiten en bereikbaar zijn voor LMIC
• Zonder water geen leven. SDG6 en SDG14 zouden veel meer een spil moeten zijn tussen de verschillende SDGs
• Er moet dringend iets gedaan worden aan de wereldwijde waterschaarste. Waterpijpleidingen kunnen tekorten opheffen. De grootste consumptie van zoetwater in Nederland is de productie van veevoer. Op de korte termijn kunnen gedragsveranderingen enorme impact hebben.
• Door de belangen van de natuur beter te behartigen en duidelijke rechten aan de natuur te geven, beschermen we onze leefomgeving en die van toekomstige generaties. 
• Structurele oplossingen vragen om inbreng van diverse bronnen; geschiedenis, inheemse volkeren, buitenlandse context, recht en toekomstdenken.

Er staan nog drie dialogen rondom SDGs en Corona op de planning (starttijd 15.30):

29 sept: Dialoog op Dinsdag #7; SDG 4 Onderwijs en 14 Leven onder water (digitaal)
13 okt: Dialoog op Dinsdag #8; SDG 5 Sexe gelijkheid en 16 Vrede en Sterke instituties (digitaal)
27 okt: Afsluitende Round Table SDG 17 Partnerschappen (fysiek, locatie ntb)

Welke werelden willen wij met elkaar verbinden? Jong en oud, natuur en samenleving, toekomst en nu, luid en stil, ecologen en financiers en internationale gemeenschappen. Tijdens deze vierde Dialoog op Dinsdag worden we geïnspireerd door Roel van den Sigtenhorst en Willem Ferwerda. Jan van de Venis zal meeluisteren en hier aan het eind op reflecteren.

Estafette

Bij de derde Dialoog op Dinsdag op 23 juni 2020 stonden SDG 9 (industrie, innovatie en infrastructuur) en SDG 11 (duurzame steden en gemeenschappen) centraal. De punten die er uit de vorige dialoog op dinsdag uitsprongen:

• We hebben een integrale visie op steden nodig. Steden die de crisis veerkrachtig, inclusief en duurzaam het hoofd bieden, kunnen dat alleen met de mens en commons als uitgangspunt.
• We hebben allemaal de opdracht om te vernieuwen. De natuur doet dat ook iedere keer weer.
• Radicaal samenwerken vraagt om andere vaardigheden en uitgangspunten, anders blijven we stilstaan bij financiële uitganspunten die ons niet verder brengen.
• Nederland loopt wereldwijd achter als het aankomt op veel SDGs. Er wordt groen gepraat maar niet gehandeld. De maatschappij is er klaar voor, maar de Nederlandse toolbox ontbreekt nog. Daarom blijven de principes zweven.

Jade Peters legt de verbinding met het Earth Charter

SDG 10 gaat over het verminderen van ongelijkheid. Mensen die het minder hebben, groeien minder mee met de mensen die al veel hebben. Wie nemen we mee in het verminderen van ongelijkheid? Komt overeen met Earth Charter principe 3. Earth Charter schrijft: “Maak een einde aan armoede”. En niet: “Verminder ongelijkheid”. SDG 15 is het leven op land en duurzaam gebruik maken van ecosystemen. Vanuit het Earth Charter is dit principe 1: respecteer het leven op aarde. Dit gaat over ecologische veerkracht en het behoud van de biodiversiteit. Het beschermen, herstellen en bevorderen van het duurzaam gebruik van het ecosysteem. Het voorkomen van ontbossing, bevorderen van biodiversiteit.

Roel van den Sigtenhorst– Afdelingshoofd OBA (verantwoordelijk voor ‘Het Huis van Alle Talen’), eigenaar Sigtenhorst Consultancy en bestuurslid bij de hiphopschool Solid Ground Movement

Als wij een probleem elders willen verhelpen, is het in mijn optiek zaak dat wij het op dit punt zelf goed op orde hebben, of op z’n minst een diep begrip van de onderliggende vraagstukken. Kansenongelijkheid (in Nederland) kent veel verschillende vormen. Enkele voorbeelden daarvan zijn:

• Politiek: Op dit moment telt het parlement 0 zwarte volksvertegenwoordigers en slechts een handje vol volksvertegenwoordigers met een andere of dubbele culturele achtergrond. Deze ondervertegenwoordiging zien we tevens in de lokale politiek.
• Bedrijfsleven: Systematische ondervertegenwoordiging van mensen met een andere culturele achtergrond in de top van het bedrijfsleven. Zowel in management als bestuursfuncties.
• Media: Gebrek aan representatie en vertegenwoordiging van mensen met een andere culturele achtergrond in zowel het aanbod, alsmede de redacties, management en bestuursfuncties van (traditionele) media en omroepen.
• Kunst & Cultuur: Gebrek aan representatie en vertegenwoordiging van mensen met een andere culturele achtergrond in zowel het aanbod, alsmede management en bestuur van culturele instellingen, musea, theaters, podia, literatuur en kunstinstellingen.
• Onderwijs: Eenzijdige narratieve omtrent ons koloniale verleden, slavernijverleden en onze geschiedenis van arbeidsmigratie. Tevens een gebrek aan representatie van culturele diversiteit in de top van het onderwijs.

Hoewel de uitdagingen groot zijn en al heel lang aanwezig zijn, ben ik ervan overtuigd dat wij kansenongelijkheid op basis van culturele achtergrond structureel kunnen verminderen. Het collectieve bewustzijn over deze onderwerpen groeit snel, mede ingegeven door de grotere (digitale) verbondenheid en constante communicatie via het internet, alsmede protestbewegingen als Black Lives Matter. Enkele van de meest fundamentele voorwaarden zijn in mijn optiek:

• Contact, dialoog tussen mensen van verschillende culturen, generaties, religies, sociale en politieke netwerken of standpunten.
• Erkenning van gedeelde geschiedenis, nieuwe perspectieven op deze geschiedenis.
• Meer kennis over de achtergrond, beweegredenen en ervaringen (gevoelens) en intrinsieke motivatie van de ander.
• Representatie van culturele diversiteit, goede voorbeelden, rolmodellen, sleutelfiguren (in diverse sectoren en (top)functies.
• Ontwikkeling van een collectieve visie omtrent inclusie, op basis van gedeelde waarden.
• Inspraak van en voor mensen met een cultureel diverse achtergrond binnen de systemen die we inclusiever wensen te maken.

Daarnaast is het mijn overtuiging dat we het bestaande systeem fundamenteel anders zouden moeten inrichten om duurzame verandering teweeg te brengen. De sleutel ligt hierbij in mijn optiek in een combinatie van ‘ruimte maken’ voor inspraak en representatie van buitenaf op alle lagen. Naast het herinrichten van onze systemen moeten we actief op zoek gaan naar (informele) organisaties en sleutelfiguren die culturele gemeenschappen vertegenwoordigen, kennen en vertrouwen genieten binnen die gemeenschappen.

Tot slot draag ik graag een praktisch voorbeeld aan van hoe dit vorm zou kunnen krijgen, in dit geval op stedelijk en lokaal niveau in de publieke sector. De afgelopen anderhalf jaar heb ik met de Openbare Bibliotheek Amsterdam gewerkt aan het Huis van Alle Talen. Een co-creatief concept waarbij organisaties en sleutelfiguren uit verschillende culturele gemeenschappen eigenaarschap krijgen over het culturele aanbod in de stad. Door vanuit een dienstbare, faciliterende houding samenwerkingen aan te gaan met organisaties die kennis, netwerken en activerend vermogen hebben binnen culturele gemeenschappen ontwikkelen we nieuw cultureel en educatief aanbod.

Wat de afgelopen maanden mij geleerd hebben, is dat wij hier allemaal een rol in hebben. Als we de Nederlandse (of globale) samenleving inclusiever en gelijkwaardiger willen maken. En kansen op een mooie toekomst voor iedereen zo groot mogelijk willen maken, moeten we beginnen met reflectie op onze eigen gedragingen, gewoonten, structuren en systemen. Als individu en als organisaties.  Dus vraag jezelf af: Wat is mijn rol? Waar zitten mijn blinde vlekken? En wat kan ik doen om het collectief gelijkwaardiger te maken?

Lees de hele blog van Roel van den Sigtenhorst op worldconnectors.nl (linkje) en bekijk zijn presentatie hier (linkje).

Willem Ferwerda – Ecoloog, natuurbeschermer en directeur van Commonland

De coronacrisis heeft ons laten zien dat mensen, de gemeenschap en de natuur als de meest waardevolle zaken zien die ons verbinden en inspireren. Dat geldt zowel voor mensen in rijke als in arme landen. In veel landen heeft de crisis dan ook geleid tot een grotere waardering voor de omgeving, het dorp en lokale producten. Mensen trokken zich terug op het platteland. Mijn stelling is dat in de hectare alles samen komt: onze economie, ons voedsel, onze gezondheid en uiteindelijk ook onze gemeenschap. En die hectare is weer onderdeel van een groter ecosysteem: een unieke verbinding waarin flora en fauna (biodiversiteit), water en de bodem samen een eenheid vormen. Ecosystemen en de diensten en producten die eruit voortkomen zijn nog steeds basis van elke economie. De afgelopen eeuwen hebben we een model opgebouwd dat ecosystemen grootschalig is gaan uitputten. De grootste uitdaging van deze tijd is (meer nog dan ongelijkheid en klimaat) is het behouden en duurzaam beheren van de mondiale ecosystemen waarin productie van voedsel en productie en behoud van biodiversiteit samengaan. Hierin komen in feite alle SDGs samen. De wereld lijkt nu wakker te worden: bedrijven en overheden zeggen in te gaan zetten op ‘Nature Based Solutions’, een verzamelwoord om veel meer samen te werken met de natuur i.p.v. tegen de natuur. Maar hoe doe je dat? Er wordt gesproken over massaal bomen planten om CO2 af te vangen, over regeneratieve of kringloop landbouw, gezond eten, klimaat… Men zoekt naarstig naar investeringen, het moet snel, groot en tevens financiële return geven, want dat is duurzaam. Maar hoe doe je dat, op een landschapsschaal of beter gezegd ecosysteemschaal? Mijn stelling is dat een noodzakelijke holistische aanpak ontbreekt. En inmiddels hebben we daarmee ervaring. Ik zal het model wat we hebben opgezet van “4 Returns (vier waarden), 3 Zones, 20 Years” kort toelichten. Gedegradeerd land leidt tot vier nadelen:

• Een verlies van hoop
• Een verlies van veiligheid en werk
• Een verlies van biodiversiteit, bodem en water
• Een verlies van economische activiteiten

4 returns. Landherstel leidt tot vier waarden:

• Inspiratie
• Sociaal kapitaal
• Natuurlijk kapitaal
• Financieel kapitaal

3 zones. De eerste zone is de economische zone. Hier wonen en werken mensen, is er een monocultuur en een focus op zo snel mogelijke productie. De tweede zone is de combined zone en de derde zone is de natuurlijke zone: natuurgebied.

Er is weinig grootschalige natuurlijke zone maar wel veel gecombineerde zone. En dat is de zone waar de magie kan plaatsvinden in grote landschappen. Een belangrijke factor bij deze aanpak is tijd. Stop met projectdenken, dat is destructief voor dit soort zaken. Deze aanpak stoelt op de Theory U: een methode om samen een co-creatieproces aan te gaan dat je zelf formuleert. Boerenleiders en gemeenten worden bij elkaar gebracht en denken na over wat voor landschap zij voor ogen hebben. In 2013 ben ik daarmee begonnen met Commonland. Bij elk landschap heb je verschillende soorten geldstromen, maar het transformatieve deel is de kern.

1. Kijk naar gebieden waar je wilt werken
2. Creëer een gemeenschappelijke visie
3. Kunnen landeigenaren, grootgrondbezitters en overheden met elkaar om de tafel zitten om te kijken hoe het werkt op kaartniveau?
4. Waar kan je een ander soort business opzetten?
5. Hoe kun je het financieren?

Mijn eerste stelling is dat het investeren in transformatieprocessen van mensen in gebieden een noodzakelijke voorwaarde is om in duurzaam landschapsherstel te kunnen investeren. Mijn tweede stelling is dat het investeren in transformatieprocessen van mensen in gebieden een noodzakelijke voorwaarde is om in duurzaam landschapsherstel te kunnen investeren.

Lees ook het artikel The EU Green Deal requires a Landscape Approach van Willem Ferwerda in Medium.

Vraag: waarom focus je je op de combined zone?

Als je die combined zone niet hebt, krijg je een verstedelijking, met slechts een paar beschermde gebieden. Het platteland is cultuur. Het platteland is nodig voor de diensten die daaruit voortkomen. Het weghalen van de gecombineerde zone is een technische oplossing van mensen die uit de stad komen. Het is een IT-oplossing, die virtueel is, maar niet kan.

Pas op voor een focus op regenerative agriculture

We moeten oppassen dat grote bedrijven nu weer achter regenerative agriculture achterlopen. Maar we hebben een holistische kijk nodig. Regeneratieve landbouw is daar slechts een onderdeel van.

Breakoutgroep 1: Investeren in transformatieprocessen van mensen in gebieden is een noodzakelijke voorwaarde is om in duurzaam landschapsherstel te kunnen investeren. 

In de kleine groep leven een aantal brandende vragen over situaties rond concrete gebieden waarbij deelnemers zelf betrokken zijn, w.o. bescherming van Yasuni in Ecuador en Nationaal Park Texel. Willem geeft aan dat pogingen voor natuurbeheer vaak stranden doordat er onvoldoende is geïnvesteerd in de ontwikkeling van een gezamenlijke visie op het landschap, waarbij alle stakeholders betrokken zijn vanaf het begin. Pas dan kan je op zoek gaan naar alternatieve business modellen. Het opzetten van ‘landscape partnerships’ is een belangrijke sleutel voor succes. Een probleem is dat investeerders in de regel op zoek zijn naar succesvolle projecten, maar niet bereid zijn in een voorstadium te investeren in een landschap partnerschap. Niemand wil ‘transformatiegeld’ betalen. In Ecuador bleek de bescherming van Yasuni een politieke actie, die niet werd doorgezet. Er zijn voorbeelden van gebiedsontwikkeling waarin landbouw en natuurbeheer elkaar niet tegenwerken, juist goed samengaan. Dat is ook de inzet van de samenwerking onder de titel WIJ-land, waarbij Commonland betrokken is. Boeren gaan een beweging creëren en naar een zoneringsaanpak. Ook het innovatielab “Voor de Oogst van Morgen” is een goed voorbeeld, waar nu ook regiolabs uit voortkomen. Het gaat om de ecologie van het systeem, en boeren hebben daar niet vanzelf inzicht in die goed te ‘lezen’ en begrijpen. De vraag is gesteld of het toekennen van rechten aan natuurgebieden, zoals aan de Waddenzee of een rivier, kan helpen bij het beschermen van de natuur. Willem geeft hierop een positief antwoord, het zou kunnen helpen, maar is nog niet gebeurd. Willem ziet goede mogelijkheden dat rechtszaken gewonnen kunnen worden wanneer bijvoorbeeld de rechten van een rivier worden geschonden.

Vanuit het idee van de ‘commons’ – de bodem, de lucht en water zijn publieke goederen – wordt nu gedacht over rechten van de bodem, en de bodem een stem geven.

Breakoutgroep 2: Als wij kansenongelijkheid (in Nederland of elders) fundamenteel willen aanpakken, moeten wij onze instituten en machtsstructuren radicaal omgooien. En deze voorzien van een integrale visie omtrent inclusie, gericht op het vergroten van inspraak en representatie van kansarmen en minderheden.

De discussie gaat met name over de strategische implicaties van de stelling, met vragen als: Wie (en wie zijn dan ‘zij’?) zijn ‘wij’?, Wat is dan onze veranderstrategie? Werken we binnen of buiten het bestaande systeem?. Roel blijft achter zijn stelling staan met een pleidooi voor radicaliteit. Andere

stemmen gaan uit van een meer geleidelijke strategie: het gaat om inclusie in de praktijk met concrete activiteiten, die kunnen worden opgeschaald. Somya wijst op het belang van systemische verandering in het onderwijs en bedrijfsleven, waar ‘empowerment’ concreet moet worden, maar stuit op gebrek aan geld, aan urgentie, aan concrete actie en het gemis van een heldere rol van de

overheid hierbij. Er wordt gepleit voor concrete initiatieven naast het bestaande systeem; creatieve

voorbeelden die tot navolging leiden (zoals de Wereldwinkels indertijd, het plan om de wereld op de Werelderfgoedlijst van UNESCO te zetten), een morele benadering met respect voor het bestaande.

De rol van het bedrijfsleven in het economisch domein komt aan de orde. Besluiten van bedrijven om niet meer te adverteren als protest (Black Lives Matter, Facebook) kunnen leiden tot verandering.

We wordt geconstateerd dat we stelling 10 bespreken zonder daarmee de verbinding te leggen met stelling 15. De spanning tussen deze twee kan nog beter worden geanalyseerd. Herman Mulder pleit voor de Worldconnectors als ‘proeftuin’ voor inclusiviteit, en voor het openstellen van dialogen voor mensen met een fundamenteel andere mening.

Breakoutgroep 3: Investeren in transformatieprocessen van mensen in gebieden is een noodzakelijke voorwaarde om in duurzaam landschapsherstel te kunnen investeren. 

De vraag is of je eerst de mensen moet transformeren of dat je het tegelijkertijd moet doen met de start van gebiedstransformatie. We vinden het moeilijk om ons zelf in breder perspectief te zien, zowel bij het landschap als in de diverse samenleving. Belangrijk is dat er lokaal moet worden gekeken en de aanpassing en oplossing hier vandaan komt. De oplossing moet echt zelfdragend zijn, empowerment van het individu is dan voor beide SDGs belangrijk. Het concept taal komt bij beide SDGs aan de orde. Mooi dat bij Commonland, Theory U aan de basis staat voor verandering. Daar komt ook de kijk op jezelf naar voren en hoe het individu zich verhoud tot het collectief. Corporaties leggen mooi de verbinding tussen een onderwerp en het belang van inclusivitiet.  Ze laten zien dat samenwerking mogelijk en essentieel is in landschappen, om te wonen, arbeidsongeschiktheid (Broodfonds)  en schone energy. Het is een economische eenheid maar gaat uit van de eenheid ‘ het individu’ die zich aansluit en dan samen vorm geeft aan de transformatie.

Het SDG Spotlight Report NL (i.o.) heeft in 2020 de focus op SDG10 en SDG15 omdat deze SDGs op heel veel plaatsen in de wereld ook echt verbonden zijn; de problemen en de oplossingen. Voor Nederland is de oplossingsrichting voor het herstellen van onze eco-systemen en behouden van landschappen ook te vinden bij het duurzaam integreren van de mens en menselijk activiteit in het landschap.

Luisteraar Jan van de Venis: Waarnemend Ombudspersoon Toekomstige Generaties en eigenaar advocatenkantoor JustLaw
SDG 10 ‘Minder ongelijkheid’ en SDG 15 ‘Leven op het land’ – hoe verbind je binnen deze thema’s? We hebben ons vandaag vanaf het begin gericht op verbinding; op samenhang. Op wat we zien en horen en ook op wat we niet horen. Op de gevestigde orde en belangen en alles daarbuiten: vernieuwing in verbinding. Leiderschap met bewust zoeken naar wijsheid. ‘Minder ongelijkheid’ en ‘Leven op het land’ – hoe verbind je binnen deze thema’s? Nou, bijvoorbeeld zoals Jade het deed: Ze nam ons mee vanuit inclusiviteit. Focussen we op “Minder ongelijkheid” zoals SDG 10 vaak wordt aangehaald of juist naar meer inclusief, gelijkwaardig, ‘just’. Het Earth Charter is juist hier vol van. Ook t.a.v. verbinding met al het leven en SDG 15: Leven/natuur op het land. Met Roel duiken we de diepte in van SDG 10: inkomen, culturele achtergrond, onderwijs, uitsluiten en gebrek aan rolmodellen en representatie vanuit achtergestelde groepen, blinde vlekken in onze dominante cultuur: onze samenleving houdt veel soorten ongelijkheid in stand. Met dialoog, erkenning, representatie naar een collectieve visie: daar ontstaat inclusie. Inspraak vanuit diversiteit voor een mooiere, meer verbonden samenleving. Diversiteit. Met Willem duiken we de diepte in op SDG 15: leven op het land. Onze ecosystemen staan onder druk, maar landschapsherstel is goed mogelijk. Daarbij zijn alle SDGs nodig van bijv. meer gender equality (meer actieve vrouwen bij kleinschalige en grotere projecten), via minder honger en beperken klimaatverandering tot meer inclusieve samenlevingen. “Inclusief, systemisch en lange termijn” zo moeten we werken. De mens van Ego (en buiten de natuur) terug naar Eco (onderdeel van en binnen de circle of life). En wat zien we: land restoration levert op! Natuurlijk, sociaal en financieel kapitaal. Inspiratie wordt hervonden waar hopeloosheid eerder regeerde. En hoe doe je dit? Ja, inclusief vanuit diversiteit. Samen: co-initiation, co-operation en nog veel meer co’s. Samen naar ecosystem restoration. Tjonge wat lijkt dit op ‘niet gerepresenteerde’ samenlevingen. Diversiteit. We zijn divers. Iedereen is anders. Maar er is ook meer wat ons verbindt dan wat ons scheidt. Wat verbinden wij vandaag? Worldconnectors, verbinders van werelden. Vandaag ontstaat de verbinding vanuit integrale inclusie en diversiteit.

Biodiversiteit die wordt gezien en gewaardeerd ‘in het leven op land’ leidt tot gezondere, veerkrachtige en gebalanceerde ecosystemen. Goed voor het land. En de mens; voor al het leven.

Biodiversiteit die wordt gezien en gewaardeerd op ‘minder ongelijkheid of meer inclusief’ leidt tot gezondere, veerkrachtige en gebalanceerde samenlevingen. Goed voor de mens, de samenleving, de natuur; voor al het leven. Diversiteit in verbinding, goed voor samenlevingen en natuur. Onze voorouders waren ook extreem divers. Zoek het maar eens uit, binnen 7 generaties zitten 256 voorouders. Daar zit bij mij alleen al zoveel in. Ja veel boeren, maar ook binnen en buitenland, kroegbaas en activist op geheelonthouding, dominee en zakenman, knecht en burgemeester. Dit zit allemaal in mijn systeem, in mijn DNA. Hoe divers zullen onze nakomelingen dan dus ook zijn, 7 generaties vooruit. We helpen ze nu al door te verbinden, ‘diversiteit in verbinding’.
Toverwoorden voor Worldconnectors. Toverwoorden voor alle SDGs. ‘Diversiteit in verbinding’ begint vandaag: immers “We implement this agenda for the benefit of all, present and future generations.”

Andere punten die uit de dialoog kwamen:

–        Het einde van de armoede vraagt om een nieuwe opvatting over het verdelen van de opbrengst van ons economisch handelen. We denken vaak dat immigranten vooral van alles moeten leren over de meerderheidsgroep, met weglating van wat we allemaal kunnen leren van elkaar. Voor beide kanten (de monocultuureel en de bicultureel) valt iets te winnen bij hoe men in gesprek met elkaar gaat. De invalshoek en houding die men naar elkaar heeft. Het is een combi van systeemverandering en focussen op de individu (empowerment en awareness)

• We moeten zelf ook buiten onze bubbel treden en bijvoorbeeld in gesprek gaan met PVV’ers en FvD’ers. Dat zijn ongemakkelijke gesprekken, maar wij zijn diverse worlds-connectors. “Met dialoog naar een collectieve visie” klinkt als een toekomstig Worldconnectors motto.

–        We moeten de stad weer verbinden met het platteland en meer naar elkaar luisteren.

Estafette – volgende week:

Ook dit keer sprongen er een aantal punten uit. Deze nemen we mee naar volgende week:

• Het belang en de kracht van taal, taal kan ons verbinden en taal kan ons scheiden. Als we geen gezamenlijke vocabulaire hebben komen al die verschillende invalshoeken niet bij elkaar.
• Een landschap is ook een community waar alles samenkomt. Een holistische visie op diversiteit kan verbinden en inspireren. Monoculturen zijn al snel minder resilient.
• Worldconnectors en Earth Charter verbinden de mens met elkaar en met de aarde. Daarmee versterken we de mens en versterken we de aarde. Kunnen we daar nog radicaler in opereren? Ons opstellen als een proeftuin waarin we nieuwe nog diversere systemen creëren en zoeken naar manieren om diversiteit in systemen te empoweren. Wat is mijn rol, mijn blinde vlek?
• We hebben Mensenrechten om ons te beschermen tegen discriminatie en te zorgen voor inclusiviteit. We hebben de rechten van de Aarde nodig om de commons (rivieren, landschappen, bergen, zee) te beschermen en een stem te geven.

Vervolg

Op 7 juni is Dialoog op Dinsdag nr5. waarbij SDG 7, betaalbare en schone energie en SDG 13, klimaatactie centraal staan. Na de zomervakantie zullen wij weer verder gaan met de dialogen. Dit is de voorlopige planning (starttijd 15.30):

15 sept: Dialoog op Dinsdag nr6; SDG 3 Gezondheid en 6 Schoon water en Hygiëne (digitaal)
29 sept: Dialoog op Dinsdag nr7; SDG 4 Onderwijs en 14 Leven onder water (digitaal)
13 okt: Dialoog op Dinsdag nr8; SDG 5 Sexe gelijkheid en 16 Vrede en Sterke instituties (digitaal)
27 okt: Afsluitende Round Table SDG 17 Partnerschappen (fysiek, locatie ntb)

Met dank aan Jamila Meischke.

Dialoog op dinsdag
SDG’s Beyond Corona

Deze Dialoog staan centraal: SDG 9 (industrie innovatie en infrastructuur) en SDG 11 (duurzame steden en gemeenschappen)
Online, 23 juni 2020
Moderators: Ilyes Machkor (Worldconnectors) en Alide Roerink (Earth Charter)

Worldconnectors en Earth Charter zetten zich in voor onderlinge verbindingen binnen en buiten het ecosysteem van de SDG’s. We geloven dat bestaande initiatieven sterker worden als ze verrijkt worden vanuit allerlei diverse perspectieven. Het eerste doel van vandaag is om geïnspireerd te raken met nieuwe inzichten en kruisverbanden voor je eigen werk. Alles daarbovenop is mooi meegenomen. Het Earth Charter is daarbij ons kompas en de SDGs zijn de agenda. We onderzoeken in de Dialoog op Dinsdag wat het effect is van de huidige crisis op het bereiken van de SDGs in 2030.

Tijdens deze derde Dialoog op Dinsdag worden we geïnspireerd door Thaddeus Anim-Somuah en Gerben van Straaten.  Er zij twee luisteraars in ons midden, Jetteke van der Schatte Olivier en Douwe van der Stroom, die meeluisteren naar wat ze horen of juist niet horen en hier aan het eind op zullen reflecteren.

 Estafette
Bij de tweede Dialoog op Dinsdag op 17 juni 2020 stonden SDG2 en SDG12 centraal. Het belangrijkste inzicht dat we voor deze derde bijeenkomst meenemen is vooral dat we intentie achter de SGDs en de waarden waar ze voor staan steeds weer opnieuw in beeld moeten brengen. Anders worden het vinkjes bij een cijfertje.

• Het beëindigen van armoede en honger is een ethische, sociale en milieuverplichting. Deze zullen in samenhang moeten worden opgelost.
• Impact-analfabetisme zorgt ervoor dat we niet met de juiste woorden en vanuit de juiste kennis in gesprek zijn met elkaar. Verleg het gesprek.
• De roep om kortere en regionale ketens zal zorgen voor disruptie en vraagt om een opbouwvisie die voorbij het silo-denken moet gaan.
• Het aanpassen van onze individuele voedselconsumptie helpt ons bij het nemen van collectieve verantwoordelijkheid. En zo zijn er nog meer verbindingen te leggen tussen het individu en het collectief.

Blog Thaddeus Anim-Somuah – Engineering Manager Projects bij Croda

SDG 9: Bouw veerkrachtige infrastructuur, bevorder inclusieve en duurzame industrialisering en stimuleer innovatie

Bij infrastructuur moeten we denken aan transport, wegen, irrigatie, energie en informatie-, en communicatietechnologie. Bij industrialisering moeten wij denken aan alle industrieën: bouw, landbouw, chemie, consumptiegoederen, enz. Bij innovatie moeten wij denken aan onderzoeken en ontwikkelen van alle soorten van nieuwe technologieën. De nadruk wil ik leggen op de woorden veerkrachtig, inclusief en duurzaam. Veerkrachtig houdt in dat infrastructuur ten alle tijden beschikbaar, betaalbaar en betrouwbaar blijft. Soms nemen wij het voor lief maar COVID-19 heeft ons laten zien hoe belangrijk het is om crisisbestendig te zijn. Net als COVID-19 kan iedere crisis onverwachts gebeuren voor een onbepaalde tijd. In deze crisis heeft internet thuiswerken en verbreding van online bestellen mogelijk gemaakt. Als wij kijken naar de toekomst liggen er veel uitdagingen voor de infrastructuur:  voor netbeheerders betekent onze groene toekomst dat de capaciteit van het net moet verdubbelen. Vooral elektra zal de grote investeringen mogelijk terugverdienen. Echter is het niet zo voor alle infrastructuur. Voor investeringen in transportnetwerk is het geld vaak niet terug te verdienen. Voor een groenere en schonere mobiliteitssector willen wij dat de maatschappij de overgang maakt naar elektrisch rijden. Hierdoor moeten wij de energie-infrastructuur en transportinfrastructuur meer integreren (dat is niet alleen voor elektrisch rijden trouwens, geldt ook voor andere hernieuwbaar bronnen zoals treinen op waterstof).  Het aantal elektrische auto’s is enorm toegenomen in de afgelopen 10 jaar en de verwachting is dat het toename doorgaat van 25000 in 2014 tot 140000 in 2019; het aantal laadpunten is meegegroeid (400 publieke laadpunten in 2010 naar 25000 in 2016). Dit zijn miljarden investeringen die grotendeels bij die overheid vandaan moeten komen.  Nu de focus op corona ligt worden investeringen mogelijk uitgesteld.  Uitstel mag geen afstel worden want het deadline komt al dichterbij. Bijvoorbeeld als wij niet in elektriciteitsinfrastructuur investeren zouden wij elektriciteit tekortkomen waardoor de hele maatschappij veel last zal krijgen van onder andere:

1. Door een elektriciteitstekort, zouden individuen niet alleen in crisistijd geen elektra hebben, maar ook mogelijk in delen van het jaar en/of delen van het dag wat werken zeer lastig zou maken. Dit is logisch want je hebt niet alleen een tekort maar je hebt te maken met pieken en dalen als je onvoldoende kunt opslaan: de zon schijnt niet continu, de wind waait niet continu.
2. Door een elektriciteitstekort, zou de industrie niet kunnen vergroenen.De basis van die verduurzaming is dat ze overstappen naar een groene bron b.v. zon, wind, groene waterstof (gemaakt met groene elektriciteit).

Nederland kan zich geen afstel permitteren, want wij zijn niet het beste jongetje van klas zoals wij misschien denken.  Feiten laten zien dat wij eigenlijk bij de slechtste zijn. Nederland heeft de minste duurzame energie in de hele EU, maar 7% in 2018. Het gemiddelde is 18%, en de EU vraagt minimaal 14% voor 2020. Afvalverbranding en biomassaverbranding zijn hierin meegeteld.  Afval verbranden is onnodig CO2 uitstoten, afval kan je beter recyclen dan verbranden. Bomen kun je beter gebruiken om CO2 op te vangen. Als je een boom verstookt, creëer je twee keer zoveel CO2 dan bij gas. Dus je kunt beter bomen planten en gas verbranden, dan bomen en verbanden. Voor de aarde maakt niet uit wat er op papier staat maar wat er daadwerkelijk in de lucht komt.

Kortom, Nederland heeft veel te doen om onze plichten aan Europa tegemoet te komen.  Maar de wereld eindigt niet bij Europa. Er zijn 7,5 miljard mensen op aarde, hiervan heeft bijna 1,1 miljard geen elektriciteit, 2 miljard geen schoonwater, 2,5 miljard geen schone kookfaciliteiten,  en bijna 3,5 miljard geen internet.  Het niveau van leven in ontwikkelingslanden moet omhoog.  Dit is wat men bedoelt met inclusief.  Wij mogen niemand achterlaten. Ook in Nederland mogen wij niemand achter laten. Er zijn er 180.000 woonadressen in Nederland met traag internet <9 Mb/s (zoom 16mb/s). Waarom? Internet is overgelaten aan die vrij markt. Traag internet in Nederland betekent: jongeren die hun huiswerk niet kunnen doen, volwassen die niet kunnen thuiswerken. Verduurzaming mag geen smoes zijn om ongelijkheid te vergroten, ongelijkheid moeten wij steeds verkleinen. In een ideale maatschappij zou iedereen een goede kwaliteit van leven hebben.  Dus elektriciteit, water, kookfaciliteiten en internet mogen geen vraag of wens zijn. Hiermee komt mijn eerste vraag:

Welke plichten hebben wij als Nederlanders voor een inclusieve verduurzaming binnen Nederland, binnen Europa en ook binnen de hele wereld? Wat betreft verduurzaming hebben wij nog lang te gaan. Inderdaad is CO2-uitstoot tijdelijk verlaagd vanwege COVID, met de sterkste lockdownregels in april was de afname meer dan 15%.  Dit is geen reden tot juichen want dat was te kort en te klein als wij het bekijken over de lange termijn. Als wij doorgaan met business as usual gaan wij op 3 graden aardeverwarming uitkomen i.p.v. 1.5 graad. De VN geven aan dat als wij de 1.5 graad willen halen, wij onze klimaatacties moeten vervijfvoudigen. Als wij onvoldoende actie nemen, zal het in 2030 niet meer mogelijk zijn om de verwarming te beperken tot onder die 1.5 graad. De EU zegt dat er groen herstel moet komen.  Dat is zeker nodig, maar het is maar die vraag hoe groen dat wordt. De tijd zal het leren. Wat wij nu zien is iets minder groen. EU-lidstaten zijn akkoord met het voorstel om milieuverplichtingen van vliegtuigen te verzachten vanwege COVID en vliegtuigmaatschappijen krijgen mogelijk uitstel van vijf jaar op het betalen van hun milieulasten aan de VN. 1 miljard Euro van Horizon 2020 is naar COVID-19 gegaan, dus niet meer beschikbaar voor andere projecten. In Nederland heeft het kabinet besloten om de industrie te ontzien van CO2-heffing vanwege COVID.  Ongeveer twee op de drie bedrijven in de hernieuwbare energiesector in Nederland heeft als gevolg van de coronacrisis lopende projecten stilgelegd. Dat blijkt uit een enquête van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. Jij kunt je afvragen of COVID niet wordt misbruikt om milieuverplichtingen te verminderen. Echter hebben ruim tweehonderd bedrijven de verklaring ‘Dutch businesses endorse sustainability in COVID-19 recovery’ getekend.  Dit zijn bedrijven van verschillende industrieën, inclusief bedrijven die nu gaan profiteren van het verzachten van verduurzamingsmaatregelen.  De bedrijven vragen aan de Nederlandse regering de volgende drie zaken:

1. Steun aan de EU-commissie in haar voornemen de Green Deal op te nemen als kernelement van het EU-herstelplan,
2. Inzet voor investeringen uit het Europese herstelplan die bijdragen aan het realiseren van de SDG’s,
3. Zorg dat het Nederlandse Klimaatakkoord overeind blijft staan en indien mogelijk zelfs versneld wordt uitgevoerd door aanvullende investeringen.

In mijn mening, zijn deze acties hard nodig, helaas zijn er op dit moment alleen maar woorden op papier.  Zowel van de overheid als de bedrijven is er onvoldoende klimaatactie genomen. Het zijn niet alleen bedrijven en overheden die verduurzamen, maar ook de maatschappij en ieder individu. Niet alleen door stemmen maar ook door individuele productkeuzes en acties (denk aan recyclen) en publieke steun voor klimaatbeleid en innovaties.  71% van de Nederlanders maakt zich zorgen over het klimaat. 77% vindt dat het overheid nu evenveel of meer moet doen voor het klimaat ondanks corona. De publieke steun is er, maar die moeten wij omzetten in actie. Daarnaast moeten wij ervoor zorgen dat fake news geen obstakel wordt. Bijvoorbeeld tijdens corona hebben mensen onjuist een link gemaakt tussen corona en 5G, er zijn zelfs zendmasten verbrand.  Alleen door innovaties zoals 5G te stimuleren kunnen wij onze klimaatdoelstellingen halen. Hiermee komt mijn tweede vraag: hoe zorgen wij dat verduurzaming en de projecten en innovaties die daarbij horen doorgaan ondanks corona?

Lees de hele blog van Thaddeus Anim-Somuah op worldconnectors.nl.

Dialoog: een integrale visie waarin niet rendement, maar de mens centraal staat

We zien de gebouwde omgeving alleen als gebouwen, als iets financieels. Zijn we in staat om anders te kijken dan financieel? Want men wordt door beperkte middelen vaak genoodzaakt de focus te leggen op het financiële plaatje. Maar van wie is dat land eigenlijk? Het zou mooi zijn als de gebouwde omgeving weer meer van de ‘commons’ wordt. Laat het rendement terugkomen bij de mensen die de waarde toevoegen en bij de gemeente i.p.v. bij de projectontwikkelaars. Hoe komt het dat we de mensen hierbij uit de het oog zijn verloren? De SDGs kunnen helpen om dat perspectief te verbreden. We moeten een inhoudelijke vertaalslag maken. Wat betekent het concreet op lokaal niveau als je met de SDGs gaat werken? De samenwerking met andere partijen is des te belangrijker.

Een van de verbindingen die gelegd wordt tussen SDG 9 en SDG 11 is de komst van datacenters. Wat opvalt in het recente Europese rapport over de voortgang op de SDGs is

1. De scheidslijn tussen stad en platteland, hoe verhouden die zich tot elkaar? Het plattelandsgevoel is aan het verdwijnen.
2. Van wie is de energie die we opwekken en op wat voor manier wordt dat ingezet? Wie voert de regie en beslist welke ruimte er is voor Datacenter en met welke energie deze zich gaan voeden? Waar valt de keuze neer als er tekorten komen? Wie profiteert van subsidies?

Er zitten een aantal fouten in onze economie waar we goed naar moeten kijken. Er wordt geld mee verdient, maar waarom is dat eigenlijk zo? Wij willen bouwen aan een samenleving met veerkracht, versterkte weerbaarheid en duurzaam. De tijd is nog nooit zo rijp geweest om over deze stappen heen te komen. In Nederland vinden we dat de recovery vanuit de bouw moet komen. Moeten we niet voorzichtig zijn om dit in open gebied te doen? Als we woningen bouwen, krijgen we die ruimte nooit meer terug. Het weerwoord is: er is toch landbouwgrond genoeg? We moeten naar nature based solutions zoeken, de natuurlijke mogelijkheden vinden in de openbare ruimte, waar biodiversiteit een plek heeft. Zijn we in staat de fouten die we in het systeem zien, in de leefbare richting te sturen? Dit is een integrale visie op hoe we met land om moeten gaan.

Blog Gerben van Straaten – oprichter en CEO World of Walas

De ontwikkeling van duurzaamheid en steden: “Collaborate or Die”

‘Steden zijn een zeer belangrijk onderdeel van een wereldwijde samenwerking die zorg draagt voor de Aarde, voor de hele ‘community of life’. Earth Charter Cities hebben gevoel voor de gevaren en de zwakheden van onze systemen en zijn bereid om substantiële veranderingen teweeg te brengen in onze waarden, instituties en onze manier van leven’ – uit Earth Charter Cities Manifesto.

World of Walas heeft ervaring met stedelijke ontwikkeling op alle continenten van de wereld en in veel verschillende culturen. We hebben de Earth Charter waarden en principes toegepast en uitgewerkt in een instrument voor stedelijke ontwikkeling, waarin een centraal begrip uit het Earth Charter, de ‘community of life’, centraal staat: Earth Charter Cities. Overal waar we bezig zijn, geloven we in de kritische massa van steden. Hoe zien steden er in de toekomst uit? Inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam. De Tinbergen regel: For each and every policy, there must be at least one policy tool. For each and ever principle, we must have at least one principle tool. Als je geen toolkit bouwt, blijven de principes zweven. Bij het implementeren van SDG 11 in de steden wordt er meer beleid ontwikkeld dan instrumentarium. Wat niet op de lijst staat, wordt uitgesloten. Dat heeft ook te maken met hoe wij in de steden omgaan met planning en hoe de steden indelen. We moeten nu echt naar een integrale systeemverandering in steden. Door innovatie, maar meer nog door radicale samenwerking op elk niveau kunnen we de aangetaste kracht van systeemevolutie herstellen. Door het rigoureus activeren van samenwerking en een complex van oplossingen kunnen we het systeem gezonder maken door de survival of the fittest adaptation. De huidige traditie van stadsplanning en stedelijke ontwikkeling zit dit flink in de weg. Met COVID-19 worden we gedwongen om aan het systeemherstel te werken en er is geen betere basis om daarvoor de beste keuzes te maken dan het Earth Charter en Earth Charter Cities. Directe dilemma’s voor steden zijn:

SDG 11 – kunnen steden wel volop verder werken aan de smart density (slimme dichtheid), maakt COVID19 dat nu juist onmogelijk of wellicht gemakkelijker?

SDG 9 – zijn wij en onze steden te afhankelijk geworden van cruciale maakindustrie in verre landen, die daarmee de veerkracht van onze steden aantasten en daarmee ook ons welzijn bedreigen? En hoe brengen we cruciale industrie weer terug in onze stedelijke systemen? 

Andere opmerkingen en vragen die opkwamen tijdens de dialoog

• Dit rapport is deze week verschenen en gaat over de stand van zaken SDGs in Europa.
• Dit is de handreiking voor gemeenten over de SDGs in het algemeen, met ruim aandacht voor SDG 11: De Global Goals in het gemeentelijk beleid – handreiking voor gemeenten
• En deze gaat over het Omgevingsbeleid. Hoofdstuk 6 en bijlage 4 gaan over de SDGs
• Wat is de juridische status als er bij tekorten gekozen moet worden tussen een datacenter en woonwijk voor de energievoorziening?
• Hoe zien we inclusiviteit?
• Zijn de inwoners van de communities zelf als ervaringsdeskundigen betrokken bij de gesprekken over de duurzame stad of is dit een gesprek van deskundigen?
• Goed punt over de vleesindustrie. Er zijn hele sectoren die vanuit een SDG-perspectief eigenlijk helemaal niet meer passen. Denk bijvoorbeeld ook aan de sierteelt (enorm energieverbruik bij productie in kassen in NL, enorm gifgebruik bollenteelt in open lucht, met bloemen slepen over de wereld, in andere landen kostbaar water wegpompen, etc). Ga je investeren in verduurzaming op onderdelen of kun je zo’n hele tak beter afbouwen?
• Antropoceen richt zich op stedelijke ontwikkeling. Laten we de natuur zo veel als mogelijk met rust laten. De vraag is wel hoe dan?
• Staan integrale of financiële waarden centraal? Hoe werkt dat in de praktijk van stedenplanning? Hoe beïnvloeden we dat?
• De regel van Tinbergen is dat je een beleidsinstrument moet hebben om te zorgen dat je verder komt. Welke voorwaarden kunnen we realiseren voor investeringen in de stad?
• Ik ben wel geboeid door de vraag van wat zijn dan cruciale industrieën en hoe passen die ook op het idee van lokale productie en kleinschaligheid die dan horen bij het verbinden aan een veerkrachtige stad?
• In hoeverre zijn smart cities een bron van ongelijkheid?

Luisteraar Douwe van der Stroom – Energietransitie bij de Rotterdamse haven

De Rotterdamse haven is verantwoordelijk voor 20% van de CO2-uitstoot in Nederland. De leefomgeving en de koppeling met energie is heel belangrijk. Door het coronavirus zie je een bepaalde deglobalisering en protectionisme. Welke cruciale industrie kunnen we in Nederland bewaren? Er zijn ook goede vormen van industrie die kunnen draaien op hernieuwbare stoffen. De haven van Rotterdam is bezig om dat soort bedrijven naar de haven te halen. Alleen het inclusieve is nog een vraagstuk. Het is geen vieze havenstad meer. Het is goed als er een integrale visie wordt toegepast op het gebied van industrie en steden. Een voorbeeld hiervan is dat de restwarmte van de haven 6.000 huishoudens kan verwarmen. Maar de financiële benadering is erg ingewikkeld. In een bepaald beleidsinstrument zou daar goed naar worden moeten gekeken.

Luisteraar Jetteke van der Schatte Olivier – SDG-House

Hoe komen we uit de crisis? Gaan we investeren of niet? Dit is het momentum, maar wat zijn de voorwaarden? Wat gaan de financiers doen? Het is niet reëel om te zeggen dat het financiële systeem overboord moet. Als SDG-huis hebben we een sessie gehouden over renewable energy, waarbij Nederland onderaan staat. Nederland zou daarop moeten investeren. Welke mogelijkheden zijn er? Onze politiek doet er nog niet veel aan. De grote druk moet komen van het publiek en de consument. Duurzaamheid staat in de samenleving hoog op de agenda. Maar de vraag is: hoe kom je tot actie. Je hebt bewustwording nodig van de burgers om tot actie over te gaan. Hoe kun je zorgen dat die SDG’s meer op de agenda komen? Daarvoor hebben we kennis nodig. Worldconnectors en SDG-house hebben een SDG-traineeship opgericht: SDG-professional. Want er is te weinig kennis. Dus je moet mensen opleiden om de investeringen te doen die nodig zijn en zorgen dat er meer professionals zijn die weten waar het over gaat. Ik ben niet pessimistisch, maar we moeten wel meer mensen meekrijgen.

Estafette

Wat nemen we mee naar de volgende bijeenkomst op 30 juni? De volgende punten springen er uit:

• Steden die de crisis veerkrachtig, inclusief en duurzaam het hoofd kunnen bieden, kunnen dat alleen met de mens en commons als uitgangspunt. Daar begint het denken en daar beginnen de afwegingen.
• We hebben allemaal de opdracht om te vernieuwen. De natuur doet dat ook iedere keer weer. Radicaal samenwerken vraagt om andere vaardigheden en uitgangspunten. Andere blijven we stilstaan door de harde financiële uitgangspunten die ons niet verder helpen.
• Nederland loopt achter op verschillende SDGs. Er wordt groen gepraat maar niet gehandeld. Leiderschap op de SDGs vraagt om beleid en een toolbox. De maatschappij is er klaar voor maar de Nederlandse toolbox ontbreekt nog. Daarom blijven de principe zweven.

Op 30 juni staan SDG 10 (ongelijkheid verminderen) en SDG 15 (leven op het land) centraal.De sprekers zijn Roel van den Sigtenhorst en Willem Ferwerda. Worldconnectors en Earth Charter staan voor het leggen van de verbinding.