SDGs beyond Corona

 

Online, 27 oktober 2020

Moderators: Veronique Swinkels en Alide Roerink

Facilitatoren breakout sessies: Jan Bouke Wijbrandi, Ilyes Machkor, Lynn Zebeda,

Inspiratoren: Awraham Soetendorp, Ralien Bekkers, Sandra van Beest en Louise Vet.

Experts breakout sessies: Sandra van Beest, Caroline van Leenders, Sybrig van Keep, Henry Mentink.

SDG17 beyond Corona

We zijn aangekomen bij de laatste Dialoog op Dinsdag. Het is nummer 9 van de serie SDGs beyond Corona en SDG-17, partnerschappen, staat centraal. Het doel van deze bijeenkomst is het  benadrukken intergenerationaliteit, het onderzoeken wat succesvolle partnerschappen zijn en de belangrijkste highlights van de dialogen omzetten naar actie

SDG 17 gaat over multi-stakeholder partnerschappen en capacity-building.

Vraagstelling van de bijeenkomst: hoe kunnen we zorgen voor het ontstaan van meer partnerschappen die ‘silo’ en generatie-overstijgend zijn. Wat zijn kenmerken van geslaagde partnerschappen.

De Feather Ceremony

Wat vraag deze tijd van Corona van inter-generaliteit? Vandaag voeren we samen een belangrijke ceremony uit die het belang van integeneraliteit benadruk. Awraham Soetendorp overhandigt in deze ceremony een adelaarsveer aan Ralien Bekkers. Het is een ceremony waarvan de oorsprong ligt bij native Americans, een bijzonder moment die plaatsvond als ouderen en jongeren elkaar ontmoetten. Bij het overhandigen van de prachtige Adelaarsveer aan een jonger iemand wordt een belangrijke levensles gedeeld.  Er wordt een verhaal gekozen waarvan de verteller wil dat het in de harten van iedereen wordt meegedragen. En bij het ontvangen van de veer wordt de jongere gevraagd een belangrijke droom te verwoorden. ‘Vertel ons je droom, wat bezielt je’. Na dit prachtige gesprek tussen Awraham en Ralien gingen we twee-aan-twee uit elkaar om zelf ervaringen en dromen aan elkaar door te geven. Na afloop werden in de chat de volgende woorden gedeeld; herkenning, verbinding, positief, warmte, vertrouwen, spiegel.

Ter inspiratie vertelde Sandra van Beest over haar ervaringen met partnerschappen. Sandra is Worldconnector en Earth Charter bestuurslid. Ze heeft het bedrijf The Social Handshake opgericht, een social enterprise met het doel ‘goed doen makkelijker te maken’.

Om haar ervaringen met partnerschappen in te leiden begon Sandra eerst met een kort overzicht van haar persoonlijke reis. Sandra komt uit de NGO sector. Een van de barrières die ze vaker tegenkwam in deze sector is dat mensen continu op zoek zijn naar financiering. In een poging om de wereld van de financiën beter te begrijpen is Sandra strategie consultant geworden bij Boston consultant group. Hier was ze niet helemaal op haar plekje en merkte ze dat ze hier niet meer de uitdaging kreeg om echt iets voor de wereld te doen. Het was hoog tijd dat ze daar verandering in bracht. Door gesprekken met collega’s en vrienden merkte ze dat wel meer mensen ‘meer’ zouden willen doen. Mensen zijn nou eenmaal goed en misschien kan goed doen makkelijker gemaakt worden. Hier kwam het idee van The Social Handshake uit voort. Door middel van loongiften makkelijker te maken, creëert deze organisatie een laagdrempelige manier om te blijven bijdragen.

The Social Handshake werkt inmiddels samen met een groot aantal partijen. Wat centraal staat bij deze partnerschappen is iedereens wil om goed te doen. Het draait niet om resultaten en engagement, eerder om wat de intrinsieke motivatie is van mensen en bedrijven om hier aan mee te willen doen. Natuurlijk zijn er altijd voorlopers nodig, mensen die de nieuwe wegen bewandelen, maar macht ligt bij de massa’s. Hoe makkelijker wij het mensen maken om mee te kunnen doen, hoe meer effect je dan ook zult hebben.

In elk bedrijf zijn er mensen die iets voor een goed doel doen, in de vorm van donaties of vrijwilligerswerk. Sandra denkt dat het nodig is om meer mensen te betrekken zodat er geen eilandjes vormen. Ten tweede, is het nodig om te blijven denken over de efficiëntie van het project en niet de partnerschap daarboven te zetten. Het is belangrijk om zich af te vragen of dingen echt een meerwaarde hebben of alleen ten goede van het team en de partnerschappen werken.

Louise Vet was tot kort directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie. Ze is nu werkzaam als professor evolutionaire ecologie aan de Universiteit Wageningen. Louise is voorzitter van Urgenda en ze is Worldconnector. Ze is betrokken geweest bij verscheidene samenwerkingen voor de biodiversiteit in Nederland. 

Louise is ecoloog. Hiermee doelt ze dat ze kijkt naar hoe de natuur werkt. De huidige economie van de natuur die we zelf hebben gebouwd, is alles behalve harmonieus. We hebben een erg destructieve economie waar we op alle fronten de gevolgen van zien. Als we kijken naar de hele biosfeer, de planeet en de biodiversiteit daar op, dan zien we dat we ongelooflijk vernietigend bezig zijn. Het is een globaal probleem. Als we naar de SDGs kijken, bijvoorbeeld, dan kunnen we zeggen dat maar liefst veertien SDGs afhankelijk zijn van die biodiversiteit. Dit begint langzaam bij mensen door te dringen, maar het is erg lastig daar verandering in te brengen.

Louise kwam er al snel achter dat vanuit de onderzoek, met data in hand, roepen dat het slecht gaat, het probleem niet zal oplossen. In plaats daarvan moet het gezien worden als een maatschappelijk probleem. In 2017, heeft Louise een brede coalitie opgebouwd. Deze is vanuit de wetenschap begonnen en kwam al snel in samenwerking met de agro-keten, boeren, natuur en milieu organisaties, NGOs, retail en had als doel om een gesprek over de toekomst aan te gaan. De centrale vraag is: hoe kan jij je inzetten om die biodiversiteit van verlies naar herstel om te keren? Met een bottom-up initiatief, zonder de overheid, heeft dit gesprek geleid tot het Deltaplan voor biodiversiteitsherstel. Nu is deze samenwerking enorm gegroeid, heeft het meer dan 100 partners en ook de overheid is inmiddels betrokken geworden.

Door het traject van deze coalitie heen hebben ze vijf succesfactoren voor partnerschappen geïdentificeerd. De eerste daarvan is gedeelde waarde. Het droombeeld van Nederland, een stip op de horizon waar iedereen naartoe werkte, was essentieel voor deze samenwerking. Ten tweede, is het belangrijk om te kunnen redeneren, niet vanuit eigen belang, maar, vanuit die van een ander. Ze hadden destijds een oefening gedaan waar je van elkaar opschreef waarom de ander bij deze coalitie betrokken waren. Later, met elkaar in gesprek, zie je dat je vaak verkeerd redeneert. Door middel van dit proces begrijp je elkaars belangen veel beter en bouw je wederzijds respect en interesse op.

Het energie akkoord van 2015 liet zien hoe het niet moest; niet iedereen zat aan de tafel en niemand liep er tevreden van weg. Het is belangrijk om op zoek te gaan naar waar je samen mee verder komt. Wat bind je in plaats van hoe verschillen jullie? Olifanten in de kamer moeten zeker besproken kunnen worden, maar hier kunnen aparte sessies aan gewijd worden. Iets dat veel makkelijker zal gaan als je respect voor elkaar hebt en hebt leren luisteren.

Helaas zien we dat er nog heel veel polarisatie plaats vindt, tussen de boeren, maar ook op grotere schaal in de samenleving, nog meer nu, later in de Corona crisis. Covid-19, maar ook de verkiezingen in Amerika laten zien dat we toch terug moeten naar met elkaar praten, verbintenis opzoeken.

Ten slotte wees Louise op het belang van het integreren van de financiële sector in partnerschappen voor de volgende twee redenen. Ten eerste hebben zij erg veel macht in onze hedendaagse samenleving. Ten tweede en hier op voortbouwend is het tijd dat deze macht gebruikt wordt om herstel en behoud van biodiversiteit als een prioriteit te stellen. Louise stelt voor om dit op een manier te doen waar bedrijven die een steentje bijdragen beloond worden, in plaats van het huidige systeem waar alleen bedrijven die het erg slecht doen daarop gestraft worden. Laat het bijdragen aan biodiversiteit een meetstaaf zijn voor een goeie onderneming.

Voordat deelnemers werden verdeeld onder de verschillende break-out groepen nam Veronique Swinkels ons nog door een synthese van afgelopen dialogen.

Er zijn de afgelopen maanden acht dialogen geweest die uit een enorm ecosysteem hebben kunnen putten bij Earth Charter en Worldconnectors.

Tijdens deze dialogen stonden 4 vragen centraal:

• Hoe nemen we systemische belemmeringen voor inclusieve en groene groei weg?
• Hoe versterken we de SDG-ecosystemen zodat verandering mogelijk wordt?
• Wat kan de rol van Worldconnectors en Earth Charter zijn?
• Wat zijn mogelijke icoon-projecten?

We hebben als team de verslagen van alle dialogen doorgenomen en hebben het volgende verbindingsmodel gevonden. Door de dialogen heen hebben de inspiratoren ons verteld dat er systeemveranderingen nodig zijn om een groen, sociaal en leefbaar toekomst te creëren. De oplossingen hiervoor kwamen vanuit vier verschillende hoeken:

• kennis en respect voor de aarde,
• nieuwe economische modellen & inzet technologie en nieuwe ondernemerschap,
• onverwachte samenwerkingsverbanden en integrale benadering
• draagvlak, gedeelde belangen en rechten, burgerparticipatie

Met dit model in de hand werden deelnemers verdeeld in vier thematische breakout sessies. In iedere sessie was iemand aanwezig met veel kennis op het domein van het bouwen van partnerschappen.

De thema’s:

1. Inclusieve energie transitie
2. De toekomst van Biodiversiteit
3. De kracht van coöperaties
4. De waarde van water

In deze break-outs keken we naar de partnerschappen. Hoe staan ze ervoor ? Welke rol kunnen wij aannemen als groep en welke icoon-projecten kunnen we hier voor bedenken?

Na een halfuur in de break-out groepen werd er in plenaire gevraagd naar een korte terugkoppeling over wat er besproken is. De centrale vragen: welke partnerschappen hebben we nog nodig? Welke icoonprojecten? Tot actie komen?

Voor de sessie over Inclusieve energie transitie gaf Sybrig van Keep de terugkoppeling.

In deze sessie hebben ze de volgende punten besproken: Hoe zorg je je ervoor dat als je partnerschappen wilt aangaan, je de verschillende snelheden kunt overbruggen? Hoe kun je ervoor zorgen dat mensen betrokken en actief kunnen blijven? Hoe kun je ervoor zorgen dat de horizon van vijf jaar vooruit inzichtelijk blijft? Jongeren van verschillende sectoren met elkaar in contact te brengen kwam op als een idee actie te stimuleren.

Verslag van de Break-out sessie:

• De nadelen van de manier waarop naar het energie-akkoord is toegewerkt worden gedeeld. ‘”Het was geen succes.” De uitvoering werd veelal gedelegeerd aan andere mensen in de organisaties dan die het plan hadden opgezet, maar die mensen waren niet gemotiveerd.
• Je hebt allianties met NGO’s en publiek-privaat, privaat-privaat en multilateraal. Voordeel: toegang tot financiën en veel kennis, creatieve oplossingen. Ieder kan voor zijn eigen legitimiteit blijven staan. Nadeel: er treedt een vervaging op, wie bepaalt wat, en dat sommige partijen zich niet meer herkennen in het geheel.
• Culturele verschillen (tussen bedrijven en NGO’s bijvoorbeeld) kan behoorlijk belemmerend zijn. Men moet een eigen belang inleveren voor het gemeenschappelijk belang.
• Accepteren dat er een kerngroep, volgers en freeriders zijn. Kern bepaalt beleid, dan volgers die meedenken op projecten en freeriders, mogen meedoen maar moeten zich committeren aan doelen.
• Er zit frictie tussen samenwerken en concurrentie.
• De kunst van het niet-weten en niet-begrijpen. Als we daar naar op zoek gaan dan komen we achter wat er nodig is.
• En hoe brengen we waarden om in actie? Waar kunnen we in onze omgeving verandering brengen?
• Voor zuidelijk halfrond is energie ook erg belangrijk is. Partnerschappen zijn essentieel voor aanbieden van hulp. Creatieve mogelijkheden zoeken voor partnerschappen in Corona-tijd.
• Hoe kunnen we iedereen meenemen in de energietransitie? Energietransitie biedt een kans om iedereen mee te nemen. In NL en ook andere landen.
• Kan je een onderwerp bedenken waar je gedeelde waarden hebt. Dan krijg je een grotere groep die zich zou kunnen verbinden. Te groot thema, zakt het weg en dan krijg je verschillende snelheden. Knip grote onderwerp in kleine issues.

Voor de sessie over de toekomst van biodiversiteit sprak Louise Vet.

We hebben het gehad over vooroordelen waar je overheen moet komen om samenwerking aan te kunnen gaan. We hebben het gehad over landbouw als destructie factor en over hoe we de toekomst naar het heden kunnen brengen. Hoe kunnen we het overheersende oude beeld van de agricultuur veranderen? Hoe krijgen we de voorlopers meer in beeld? Het groot worden van iets is vaak een optelsom van veel kleine initiatieven. Hoe versterken we de positieve beelden?

Verslag van de break-out groep:

• Schort vooroordelen op en werk ook samen met onvermoede partijen
• In het economisch systeem nemen we een voorschot op de toekomst (bv met de
  schuldenberg); in het ecologisch systeem kan dat niet straffeloos. Stem deze systemen beter op elkaar af en kijk naar nieuwe economische modellen. (Ref: Jack Cox, de Vlindereconomie, van groei naar ontwikkeling, 2019)
• De grote agenda is ook een optelsom van vele kleinere maatschappelijke initiatieven (zoals de bijenhouder, de ecologische landbouw). Dit versterkt ook maatschappelijk draagvlak voor de grotere agenda.
• Heb een internationale blik. Let op China als een groot land dat veel impact kan hebben, een agenda ontwikkelt en een grote onderzoekscapaciteit heeft (‘Er zijn ook groene chinezen’).
• Het is belangrijk het frame van onze landbouw en voedselvoorziening te veranderen en oude beelden te vervangen die (ook nu weer bij jonge boeren) moeilijk weg te krijgen zijn.
• Ontwikkel en steun concrete initiatieven als kweekvlees en ‘melkbrouwerijen’.
• Het SDG Spotlight Report (SDG 10 en 15) is een waardevol instrument om kritisch
  te rapporteren over de voortgang van deze SDGs.
• SDG Nederland lobbyt voor een duurzaam regeerakkoord, met als inzet om de
  SDGs het kader te maken voor overheidsbeleid.

Voor de sessie over de waarde van water sprak Alide Roerink.

Vanuit verschillende perspectieven hebben we naar de hele wereld van water gekeken. We hebben gekeken naar het bekijken van stroomgebieden als persona, dat we niet alleen aan mensen en sectoren denken maar ook aan de polder zelf. We keken naar de interacties tussen water en land; hoe als bomen verdwijnen ook het water verdwijnt. We hebben gekeken naar het belang van taal en hoe deze verbindend kan werken.

Verslag van de sessie: welke lessen zijn er te leren op basis van ervaringen en inzichten opgedaan in samenwerkingsverbanden voor waterdoelen? Waterdoelen als ‘toegang tot schoon drinkwater’, ‘drinkbare rivieren’, ‘water als publiek goed/common’, ‘vitaliteit van water’ etc.  :

• In het plenaire deel van de dialoog noemde Louise Vet ‘polderen 3.0’ als een belangrijke succesfactor bij partnerschappen voor biodiversiteit. Een succesfactor voor samenwerking voor waterdoelen is water te beschouwen als actor, oftewel als ‘stakeholder’ of ‘rechtspersoon’.
• Over grenzen van landen kijken naar stroomgebieden, als één integraal levend geheel. Een mooi voorbeeld is de samenwerking tot stand gekomen langs de Rijn met als doel de zalm weer terug te laten komen, dat gebeurde eerder dan verwacht omdat landen gingen samenwerken met het stroomgebied als ‘persona’;
• Ook de wijsheid van water zien;
• Partnerschap tussen Water en Land, met Wangari Maathai (Green Belt Movement) als inspiratiebron. Wangari maakte zichtbaar dat met het verdwijnen van bomen door ontbossing in Kenya ook het water verdween en dat met het planten van bomen het leven in de bodem en het water en de biodiversiteit toenam etc.;
• Streven naar Community Based oplossingen;
• Water (toegang tot water) is bron van conflict, met het Midden-Oosten en rivier de Jordaan als een van de voorbeelden.
• In sommige landen van het Midden-Oosten is water duurder dan olie. Wat doet dat met mensen? Kijken we wel voldoende naar het individu? We kijken meer naar structuren (politiek, ngo’s, financiers) in plaats van mensen en hun dagelijks leven. Cruciaal is een taal te vinden – en vertaalslagen – die verbindend is en alle lagen / sectoren en vooral alle mensen bereikt en raakt, omdat het om bewustwording gaat;
• In het M-O worden positieve en succesvolle initiatieven genomen die verbindend en vreedzaam zijn, door EcoPeace. Het werk van EcoPeace is niet onopgemerkt, maar krijgt helaas onvoldoende financiering van landen als de VS (sinds Trump) en ook Nederland. Vorig jaar is EcoPeace gevraagd de Veiligheidsraad te openen met het verhaal over de Jordaan als positieve bijdrage aan vrede. Succesfactor daar is burgemeesters te laten samenwerken;
• Religies bij elkaar brengen voor de waterdoelen is van cruciaal belang, dat gebeurt binnen GIWA met mooie resultaten in India bijvoorbeeld, ook daar zou meer financiering voor moeten komen door landen als Nederland, Noorwegen, Denemarken en vandaaruit verbreden met andere landen. De Ganges als actor en stroomgebied staat centraal, waaraan 1 miljard mensen leven;
• De spirituele betekenis van water is van belang;
• “Meaningful Interaction” tot stand brengen, dat lijkt wel een mooie rode draad in ons gesprek.

Gedurende deze break-out sessie werd nagedacht over de mogelijkheid om op dit thema een werkgroep op te richten. De deelnemers zien graag een follow-up.

Voor de sessie over de kracht van coöperaties sprak Henry Mentink.

We hebben gesproken over een ander woord voor partnerschappen, namelijk gemeenschapsvorming. Wat we vaak missen als mensheid is échte onderlinge samenwerking. Gemeenschapsvorming op het laagste niveau. Gemeenschapsvorming is ook binnen de VN ter sprake gekomen als een van de kritische factoren om de SDGs te kunnen laten slagen.

Na de verslagen van de break-outs sloot Veronique Swinkels dit mooie evenement  af met een bedankje aan alle inspiratoren, facilitatoren, organisatoren en deelnemers van afgelopen dialogen.

Mijn dank gaat uit naar iedereen die de Dialoog op Dinsdag mede mogelijk heeft gemaakt: Adrie Papma, Alide Roerink, Ankie Petersen, Ashraf Hachouch, Awraham Soetendorp, Caroline van Leenders, Daniellle Hirsch, Douwe van der Stroom, Emma Broholm, Emma van der Steen , Frans Versteeg, Geerte Rietveld, Gerben van Straaten, Guiseppe van der Helm, Ignaz Anderson, Ilyes Machkor, Jade Peters, Jamilla Meischke, Jan Bouke Wijbrandi, Jan Pronk, Jan van de Venis, Jetteke van der Schatte Olivier, Kirsten de Mik, Li An Phoa, Louise Vet, Marleen Selten, Michel Scholte, Natascha Kooiman, Peter Knip, Ralien Bekkers, Rob van Tulder, Roel van den Sigtenhorst, Roos Marieke Oosting, Sander van ’t Foort, Sandra van Beest, Simone Filippini, Teresa Fogelberg, Thaddeus Anim-Somuah, Veronique Swinkels, Willem Ferwerda, William van Niekerk, Wim Oolbekkink.